Pałac Radziwiłłów w Balicach
Pałac w Balicach – rezydencja znajdująca się w Balicach, w województwie małopolskim.
 nr rej. A-246 z 24. 02. 1971[1].
| |
 Front Pałacu w Balicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Krakowska 1 |
| Ukończenie budowy |
XV wiek |
| Ważniejsze przebudowy |
II. poł. XIX w. |
| Kolejni właściciele | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie gminy Zabierzów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°05′15,16″N 19°47′18,87″E/50,087544 19,788575
| |
| Strona internetowa | |
Pierwszą budowlą w miejscu dzisiejszego pałacu był przypuszczalnie dwór zbudowany przez rycerski ród Toporczyków z Morawicy[2]. Od nich przejął ją za długi rajca krakowski Seweryn Bethman. Za sprawą ślubu jego córki Zofii włości balickie przeszły w ręce burgrabiego Seweryna Bonera, który w 1519 roku polecił zbudować wygodny drewniany dwór z ogrodem i winnicą w Winnej Górze. Następnym właścicielem dworu był jego syn Jan Boner, który w jego miejscu wzniósł murowany dwór w stylu renesansowym, który następnie przekazał swojej siostrze Zofii z Bonerów Firlejowej przez co rezydencja stała się na długi czas własnością rodu Firlejów. Wygląd dworu z tego okresu znamy z weduty Matthiasa Gerunga z około 1536 roku[3]. Przez dłuższy czas w dworze mieszkał Jan Łaski[4]. Henryk III Walezy w drodze do Krakowa zatrzymał się 16 lutego 1574 w tutejszym dworze Jana Firleja. Po 1610 roku Balice przeszły w dzierżawę. Przypuszczalnie dwór został uszkodzony podczas Potopu szwedzkiego. Pod koniec XVII w. właścicielami Balic został kanclerz Jan Szembek, który odbudował pałac. Jednak pałac już w połowie XVIII wieku popadł w ruinę. Na początku XIX wieku został odnowiony przez Urszulę Darowską. W 1887 roku od węgierskiej rodziny Homolacsów pałac wraz z majątkiem kupił mieszkający wówczas w Paryżu książę Dominik Radziwiłł[2]. On to dokonał gruntownej przebudowy pałacu w latach 1887–1894 wg projektu Tadeusza Stryjeńskiego. Pałac służył mu za siedzibę letnią, gdzie przebywał ze swoją żoną Dolores de Agramonte[2]. W lipcu 1912 roku gościł w pałacu arcyksiążę Karol Franciszek Józef i arcyksiężna Zyta. Po Dominiku Balice odziedziczył Hieronim Mikołaj Radziwiłł, którego żoną była Renata, córka arcyksięcia Karola Stefana Habsburga z Żywca[2].
Po 1945 roku pałac przekazano Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, a od początku lat 50. służy on Instytutowi Zootechniki jako centrum konferencyjne oraz hotel. W 2005 roku z okazji 60-lecie wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau w pałacu doszło do spotkania wielu prezydentów i premierów[2].
Dookoła pałacu znajduje się zabytkowy park w stylu ogrodu włoskiego z XVI–XX w. o powierzchni 5 ha.
Pałac dostępny jest dla zwiedzających po uprzednim telefonicznym umówieniu się z administratorami obiektu.
_(3486884264).jpg)
_(3486882896).jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c d e Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2018-05-16].
- ↑ Podróż przez centrum Europy Obrazy z podróży palatyna Ottheinricha z lat 1536 [online], k-k.pl [dostęp 2018-05-16].
- ↑ Historia Pałacu w Balicach. [dostęp 2014-03-08].
Bibliografia edytuj
- Ziemia Podkrakowska, Robert Lisowski (red.), Elżbieta Bator, Kraków: Fundacja Inicjatyw Lokalnych i Oświatowych, 2006, s. 144, ISBN 83-923618-1-4, ISBN 978-83-923618-1-7, OCLC 749311744.
- Maria Kwaśnik, Balice nasze dziedzictwo, wyd. Parafia Rzymskokatolicka pw Świętej Rodziny, Balice 2005