Pałac w Świerklańcu

nieistniejący pałac w Świerklańcu

Pałac w Świerklańcu – zabytkowy[1] pałac w Świerklańcu.

Pałac w Świerklańcu
Symbol zabytku nr rej. 151/49 z 15.02.1949 i 606/66 z 30.12.1966
Ilustracja
Pałac – widok od frontu
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Świerklaniec

Adres

ul. Parkowa 30
42-622 Świerklaniec

Typ budynku

Pałac

Architekt

Hector-Martin Lefuel

Inwestor

Guido Henckel von Donnersmarck

Ukończenie budowy

1876

Zniszczono

1957

Pierwszy właściciel

Guido Henckel von Donnersmarck

Kolejni właściciele

Guidotto Henckel von Donnersmarck

Położenie na mapie gminy Świerklaniec
Mapa konturowa gminy Świerklaniec, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Pałac w Świerklańcu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac w Świerklańcu”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Świerklańcu”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac w Świerklańcu”
Ziemia50°25′55,2″N 18°57′17,6″E/50,432000 18,954889

Obiekt zwany był „Małym Wersalem”.

Historia

edytuj

Podczas pobytu we Francji hrabia Guido Henckel von Donnersmarck sprezentował swej metresie, Blance de Païva, wspaniały pałac Pontchartrain, usytuowany niedaleko Paryża. Ponieważ warunki w starym, kamiennym, zamku w Świerklańcu nie odpowiadały przyzwyczajonej do wygód markizie, hrabia początkowo myślał o przeniesieniu pałacu z Francji do Świerklańca, ale ostatecznie kazał zaprojektować i zbudować zupełnie nowy obiekt, oparty na neorenesansowych wzorach francuskich. W ten sposób w latach 1869-1876 r. niedaleko starego zamku powstała rezydencja w stylu Ludwika XIV, zwana później popularnie „Małym Wersalem”. Pałac zaprojektował Hector Lefuel (nadworny budowniczy Napoleona III, znany z przebudowy paryskiego Luwru). W pałacu znajdowały się 34 duże sale oraz 6 luksusowych apartamentów. Wszystkie wyposażone były w ekskluzywne łazienki z systemami ogrzewania i wentylacji. Specjalnie dla cesarza Wilhelma II, który bywał częstym gościem u Donnersmacków, w pobliżu rezydencji wzniesiono mniejszy obiekt, zwany Pałacem Kawalera.

II wojna światowa i lata późniejsze

edytuj

Pałac został podpalony w styczniu 1945 przez żołnierzy Armii Czerwonej lub żołnierzy Wehrmachtu na polecenie księcia Guidotto von Donnersmarcka[2]. Ruiny ostatecznie zostały rozebrane w czasach PRL w latach 1954-1957[2]. Nadający się do wykorzystania budulec uzyskany z ruin oraz marmury i kamienne bloki posłużyły do budowy Pałacu Kultury Zagłębia w latach 1951-1958[2].

W 1962 r. na wniosek Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach, bez wiedzy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, górnicy kopalni "Andaluzja" wysadzili ruiny pobliskiego zamku piastowskiego[3].

Stan obecny

edytuj

Z zespołu pałacowego do dzisiaj ocalały baseny, tarasy i fontanny, wspomniany Pałac Kawalera oraz kościół z grobowcami rodziny. Autorem rzeźb na tarasie, które ocalały do dziś, był Emmanuel Frémiet. Dwie pochodzące z parku pałacowego rzeźby lwów znajdują się w Zabrzu (zdobią wejście do parku od ul. 3 Maja). Brama pałacowa została przeniesiona do ogrodu zoologicznego w Parku Śląskim w Chorzowie.

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Ważniejsza literatura

edytuj
  • M. Zgórniak, Pałac w Świerklańcu – zapomniane dzieło Hectora Lefuela, w: Archi­tektura XIX i po­czątku XX wieku, pod red. T. Grygiela, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991, s. 101-111
  • J. A. Krawczyk, A. Kuzio-Podrucki, Zamki i pałace Donnersmarcków. Schlösser der Donnersmarcks, Radzionków 2002.
  • A. Kuzio-Podrucki, P. Nadolski, D. Woźnicki, Herbarz bytomski, Bytom 2003.
  • A. Kuzio-Podrucki, Henckel von Donnersmarckowie. Kariera i fortuna rodu, Bytom 2003.
  • J. A. Krawczyk, E. Wieczorek, Dziedzictwo kulturowe gminy Świerklaniec, Bytom 1997.
  • M. Wroński Świerklaniec w dawnych widokach, Tarnowskie Góry 2000.
  • J. Rolak, „Zamek w Świerklańcu. Historia wyburzenia w świetle materiałów archiwalnych Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach” [w:]Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego, T.2, Katowice 2010.

Przypisy

edytuj