Pałac w Wojanowie

pałac (Wojanów, woj. dolnośląskie, Polska)

Pałac w Wojanowie – zabytkowy[1] pałac[2] wybudowany w miejscowości Wojanów w województwie dolnośląskim. Usytuowany po południowej stronie drogi z Jeleniej Góry do Janowic Wielkich.

Pałac w Wojanowie (Pałac Wojanów)
(niem.) Schloss Schildau
Symbol zabytku nr rej. 240 z 24.08.1950
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wojanów

Adres

Wojanów 9

Typ budynku

pałac

Kondygnacje

3

Ukończenie budowy

1667 r.

Ważniejsze przebudowy

1833 r.

Położenie na mapie gminy Mysłakowice
Mapa konturowa gminy Mysłakowice, u góry nieco na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Wojanowie (Pałac Wojanów)”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Wojanowie (Pałac Wojanów)”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Wojanowie (Pałac Wojanów)”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, po prawej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Wojanowie (Pałac Wojanów)”
Ziemia50°52′32″N 15°48′50″E/50,875556 15,813889
Strona internetowa

Historia edytuj

Dobra w Wojanowie w źródłach pisanych po raz pierwszy pojawiają się w XIII wieku. Miejscowość, jako lenno rycerskie, w 1281 roku należała do Eberharda von Schildau. Około połowy XIV w. jako właściciela dóbr dokumenty wymieniają Hansa von Zedlitza. W XVI w. część majątku przeszła pod władanie Schaffgotschów, a następnie von Zedlitz. Nickel von Zedlitz und Nimmersath buduje w latach 1603–1607 nowy renesansowy dwór[3]. W trakcie wojny trzydziestoletniej w 1642 roku dwór spalili Szwedzi[3]. Odbudowano go w 1667 roku, kiedy właścicielem był Christoph von Zedlitz[3], w kolejnych latach obiekt zmieniał często właścicieli. W 1754 r. Wojanów nabył kupiec Daniel von Buchs, zlecił barokową przebudowę pałacu[3]. Dobra wojanowskie w 1817 roku przejął Karl Sigismund von Rothkirch, a po nim Karl Albrecht Ike, który w latach 1832–1833 zmodernizował pałac i założył park krajobrazowy. Obiekt przebudowano w duchu klasycystycznej odmiany neogotyku. Autorem projektu był architekt z kręgu Karla Friedricha Schinkla[3]. W roku 1839 księżna Luiza Niderlandzka otrzymała od swojego ojca, króla Prus Fryderyka Wilhelma III, majątek w Wojanowie. Zadecydowano wówczas o przebudowie, która przystosowała rezydencję do nowej funkcji, rzekomo według jednej z dwóch koncepcji autorstwa: Friedricha Augusta Stülera lub Hermanna Wentzla. W latach 30. i 40. XIX w. przekształcono park według planów Petera Josepha Lenne[3]. Włości należały do rodziny królewskiej do 1908 roku, kiedy zostały sprzedane przez ostatnią spadkobierczynię Marię zu Wied. Do 1945 roku pałac należał kolejno do: Carla Kriegowa, konsula Effenberga oraz wydawcy gazet Kammera. W trakcie II wojny światowej w pałacu urządzono obóz pracy dla robotników przymusowych. Po 1945 roku w pałacu i folwarku znajdował się PGR[3]. Obecnie pałac jest własnością prywatną, mieści się w nim kompleks hotelowo-konferencyjny[3].

Opis obiektu edytuj

Pałac posadowiony na wysokim cokole, przechodzącym w taras po stronie południowej. 3-kondygnacyjny z mezzaninem na planie zbliżonym do kwadratu z okrągłymi alkierzowymi wieżami, nakryty stromym dachem namiotowym[3]. W elewacji ogrodowej rozległy taras z bocznymi schodami, skrajne naroża flankowane przez oranżerie[3]. W elewacji frontowej zachował się dwudzielny portal zwieńczony fryzami, na których umieszczono szesnaście tarcz herbowych rodziców Christopha von Zedlitz:

  • fryz lewy herby ojca Nickela II von Zedlitz (od lewej): 1. Nickel I (Nicolaus) von Zedlitz, 2. von Runge, 3. von Seidlitz, 4. von Uechtritz,
  • fryz lewy herby matki Nickela II von Zedlitz (od lewej): 5. Agnes von Stosch, 6. von Rothenburg, 7. von Grünberg 8. von Schlichting.
  • fryz prawy herby ojca Sabine (od lewej): 1. Albrechta von Zedlitz, 2. von Nimpsch, 3. von Zedlitz, 4. von Wlassaty,
  • fryz prawy herby matki Sabine (od lewej): 5. Helene von Schaffgotsch, 6. von Hochberg 7. von Tader 8. von Opalinski.

W elewacji również obramienia okien w dolnej kondygnacji oraz wewnętrzny portal prowadzący do piwnicy[3]. Korpus boniowany zwieńczony krenelażem[3]. Wnętrze 2-traktowe i 3-dzielne[3]. Znaczna część wyposażenia XIX w. pałacu uległa zniszczeniu w przeciągu lat powojennych i pożaru w 2002 r. Szczęśliwie zachowała się sala balowa z polichromią oraz ornamentalne malowidła sklepień z jednej z górnych kondygnacji wież[3].

Drzewo genealogiczne Christopha von Zedlitza. Górny rząd zawiera herby z pałacowego fryzu

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 413-418. ISBN 978-83-89102-63-8.

Bibliografia edytuj

  • Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
  • Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 133-136. ISBN 83-92292-21-9.
  • Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 941. ISBN 83-92290-61-5.

Linki zewnętrzne edytuj