Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Brzeżanach

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Brzeżanachpolska szkoła z siedzibą w Brzeżanach w okresie II Rzeczypospolitej, od 1938 o statusie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego.

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Brzeżanach
gimnazjum / liceum ogólnokształcące
Ilustracja
Gmach gimnazjum podczas uroczystości 7 listopada 1937
Państwo

 Polska

Miejscowość

Brzeżany

Data założenia

1805

Patron

Edward Śmigły-Rydz

brak współrzędnych
Budynek ratusza
Popiersie Edwarda Śmigłego-Rydza

Historia edytuj

Gimnazjum zostało otwarte w okresie zaboru austriackiego 1 września 1805 po przeniesieniu ze Zbaraża, gdzie istniało od 1789 (zob. gimnazjum w Zbarażu)[1]. Inicjatorką przeniesienia szkoły była ks. Izabela Lubomirska, która przekazała pięć pomieszczeń w ratuszu w mieście[1]. Pierwszy egzamin dojrzałości w gimnazjum został przeprowadzony w 1865[1]. Przed 1918 szkoła działała pod nazwami „C. K. Gimnazjum w Brzeżanach” i „C. K. Wyższe Gimnazjum w Brzeżanach”. W czerwcu 1906 odbyły się uroczyste obchody 100-lecia istnienia gimnazjum w Brzeżanach[2].

Po zakończeniu I wojny światowej oraz powstaniu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej od listopada 1918 szkoła funkcjonowała jako Państwowe Gimnazjum z ukraińskim językiem wykładowym[3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i nastaniu II Rzeczypospolitej szkoła funkcjonowała jako „Gimnazjum Państwowe w Brzeżanach”, prowadzone w typie neoklasycznym[1]. W latach 20. szkoła mieściła się nadal w budynku ratusza, należącego do hr. Jakuba Potockiego[4]. W 1926 w Gimnazjum działało w charakterze utrakwistyczny, tj. z dwoma językami wykładowymi: polskim i ruskim[1]. Wówczas w Gimnazjum było osiem polskich klas z ośmioma oddziałami, w których uczyło się łącznie 286 uczniów płci męskiej i 53 uczennice[1].

Rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 15 lutego 1937 została ustalona nazwa szkoły „Państwowe Gimnazjum im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Brzeżanach”[5][6]. Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „Państwowe Gimnazjum im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Brzeżanach” zostało przekształcone w „Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w Brzeżanach” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter koedukacyjny, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym i przyrodniczym w polskim języku nauczania oraz w typie humanistycznym w ruskim języku nauczania[7]. Podczas uroczystości 7 listopada 1937 w kościele w Brzeżanach poświęcono sztandar gimnazjalny, a wizytator KOSL Juliusz Zaleski w holu na parterze gmachu szkoły dokonał odsłonięcia popiersia Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza autorstwa rzeźbiarza Jana Małety[8].

Dyrektorzy edytuj

Nauczyciele edytuj

Uczniowie i absolwenci edytuj

Absolwenci
Uczniowie

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 167-168, 173.
  2. Stulecie istnienia gimnazyum. „Nowości Illustrowane”. Nr 25, s. 12, 23 czerwca 1906. 
  3. a b Ю. Добровольський: Із записника учня першої кляси Бережанської гімназії 1918 — 1919 рр. W: Бережанська Земля : у 3 т. / Український архів. Т. XIX. Париж — Сидней — Торонто: Комітет «Видавництва Бережани», 1970, s. 396. (ukr.)
  4. Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego w Brzeżanach za rok szkolny 1921/22. Brzeżany: 1922, s. 6.
  5. 47. Komunikat o ustaleniu nazwy państwowego gimnazjum w Brzeżanach. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 2, s. 57, 27 lutego 1937. 
  6. Organizacja szkół. Nazwa. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 3, s. 169, 22 marca 1937. 
  7. Państwowe licea i gimnazja w Okręgu Szkolnym Lwowskim. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 261, 30 czerwca 1938. 
  8. J.W.P. Wizytatorowi Dr Juliuszowi Zaleskiemu Koło Rodzicielskie Państwowego Gimnazjum w Brzeżanach z okazji odsłonięcia popiersia Marszałka E. Śmiegłego-Rydza i poświęcenia sztandaru w dniu 7.XI.1937 r.. Brzeżany: Koło Rodzicielskie Państwowego Gimnazjum, 1937, s. 4-7.
  9. Schematismus des Königreiches Galizien und Lodomerien. Für das Jahr 1844. Lemberg, 1844, s. 452. (niem.)
  10. Handbuch des Statthalterei-gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lemberg, 1862, s. 269. (niem.)
  11. Sprawozdanie dyrektora C. K. Wyższego Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1875. Lwów: 1875, s. 35.
  12. Prezes Wydziału Tow. Sokół w Brzeżanach w 1908, zob. Nowe Wydziały. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. R. XXVIII. 9, s. 75, wrzesień 1908.
  13. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1906. Brzeżany, 1906, s. 6 [52].
  14. Dyrektor Frąckiewicz. „Nowości Illustrowane”. Nr 49, s. 7, 2 grudnia 1905. 
  15. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1906. Brzeżany, 1906, s. 7 [53].
  16. W Sprawozdaniach dyrektora C. K. Wyższego Gimnazjum w Brzeżanach – Włodzimierz Husak.
  17. Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego w Brzeżanach za rok szkolny 1921/22. Brzeżany: 1922, s. 3.
  18. Z żałobnej karty. Ś. p. Roman Koestlich. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 3, s. 126, 31 marca 1938. 
  19. J.W.P. Wizytatorowi Dr Juliuszowi Zaleskiemu Koło Rodzicielskie Państwowego Gimnazjum w Brzeżanach z okazji odsłonięcia popiersia Marszałka E. Śmiegłego-Rydza i poświęcenia sztandaru w dniu 7.XI.1937 r.. Brzeżany: Koło Rodzicielskie Państwowego Gimnazjum, 1937, s. 18-21.
  20. Catalogus Universi Venerabilis Cleri Saecularis & Regularis Archi Dioeceseos Leopolitanae, R. L. Sede Archiepiscopale vacante pro Anno Domini MDCCCXXXIII. Leopoli, 1833, s. 102. (łac.)
  21. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, Drukarnia Franciszka Patały, 1914, s. 7 [39].
  22. Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das jahr 1845. Lemberg, 1845, s. 468. (niem.)
  23. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 380.
  24. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1904. Brzeżany, 1904, s. 75.

Linki zewnętrzne edytuj