Pacanów (gmina)
Pacanów – gmina miejsko-wiejska w województwie świętokrzyskim, w południowo-wschodniej części powiatu buskiego. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kieleckim.
| gmina miejsko-wiejska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
2601043 | ||||
| Burmistrz |
Wiesław Skop | ||||
| Powierzchnia |
124,58 km² | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
58,3 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
41 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
TBU | ||||
Adres urzędu: ul. Rynek 1528-133 Pacanów | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
| 50°24′N 21°03′E/50,400000 21,050000 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Siedziba gminy to Pacanów.
W 2010 r. gminę zamieszkiwało 7007 osób[4].
Historia edytuj
W okresie Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu stopnickiego w guberni kieleckiej. 1 stycznia?/13 stycznia 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich i przekształcony w osadę miejską Pacanów[5].
Struktura powierzchni edytuj
1 stycznia 2011 r. powierzchnia gminy wynosiła 124,58 km²[4].
W 2007 r. 87% obszaru gminy stanowiły użytki rolne, a 2% – użytki leśne[6].
Miejscowości edytuj
Demografia edytuj
Dane z 31 grudnia 2010[7]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 7007 | 100 | 3968 | 51,5 | 3739 | 48,5 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Pacanów w 2014 roku[1].
Budżet edytuj
Rysunek 1.1 Dochody ogółem w Gminie Pacanów w latach 1995-2010 (w zł)[8]
Tabela 1.1 Relacje działalności statutowej Gminy Pacanów w latach 1995-2010[8] WYSZCZEGÓLNIENIE J.
m.ROK 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochody ogółem zł 2 095 927,- 4 300 020,- 9 574 878,- 10 678 359,- 8 886 659,- 8 613 778,- 8 576 922,- 9 627 696,- 10 087 661,- 10 303 163,- 12 343 833,- 14 965 774,78 14 455 989,11 21 124 087,55 20 007 248,65 24 416 484,12 ZNAK ± + – – + + + – + + + – – – + – + Deficyt/nadwyżka
budżetowy(-a)zł 45 517,- 24 175,- 316 324,- 193 740,- 656 410,- 1 723 332,- 38 183,- 1 259 918,- 22 706,- 187 120,- 493 102,- 829 982,86 811 000,15 2 473 453,99 619 491,51 4 135 675,92 ZNAK Σ = Wydatki ogółem zł 2 141 444,- 4 275 845,- 9 258 554,- 10 872 099,- 9 543 069,- 10 337 110,- 8 538 739,- 10 887 614,- 10 110 367,- 10 490 283,- 11 850 731,- 14 135 791,92 13 644 988,96 23 597 541,54 19 387 757,14 28 552 160,04
Rysunek 1.2 Wydatki ogółem w Gminie Pacanów w latach 1995-2010 (w zł)[8]
Biechów, Biskupice, Chrzanów, Grabowica, Karsy Dolne, Karsy Duże, Karsy Małe, Kępa Lubawska, Komorów, Kółko Żabieckie, Książnice, Kwasów, Niegosławice, Oblekoń, Podwale, Rataje Karskie, Rataje Słupskie, Słupia, Sroczków, Trzebica, Wola Biechowska, Wójcza, Wójeczka, Zborówek, Zborówek Nowy, Zołcza-Ugory, Żabiec
Zabytki edytuj
- Bazylika św. Marcina w Pacanowie. W zrębie dzisiejszego kościoła zachowane są fragmenty murów kościoła wczesnogotyckiego. Od strony południowej znajduje się późnorenesansowa kaplica Pana Jezusa z barokowym ołtarzem. Kościół jest Sanktuarium Jezusa Konającego.
- Kościół św. Idziego i św. Mikołaja w Zborówku (XV w.), jedna z najstarszych, drewnianych świątyń w Polsce. Wyposażenie wnętrza, różne stylowo, ma niezwykle cenne elementy. Należy do nich ołtarz główny będący częścią późno-gotyckiego tryptyku z około 1500 r.
- pałac Radziwiłłów w Słupi,
- dwór w Karsach Małych
Ludzie związani z Pacanowem edytuj
- Michał z Pacanowa (ur. ok. 1490), ksiądz
- Marek z Pacanowa (ur. ok. 1489), ksiądz
- Wawrzyniec z Pacanowa (zm. 1565), zakonnik
- Feliks Paweł Jarocki (ur. 1790), profesor zoologii
- Władysław Leopold Jaworski (ur. 1865), prawnik polski, polityk konserwatywny, profesor UJ, członek PAU.
- Prof. dr hab. med. Edward Bryk (ur. 1923), lekarz
- Profesor Stanisław Wróbel (1924-2003)
- Profesor Stanisław Pytko (ur. 1929), trybolog
- Prof. dr hab. med. Artur Gałązka (ur. 1933)
- Prof. dr hab. Henryk Chojnacki (ur. 1934)
- Prof. dr hab. inż. Stanisława Dalczyńska – Jonas (ur. 1944)
- Profesor Marek Dziekan (ur. 1965)
- Jan Woś, piłkarz pierwszoligowej Odry Wodzisław
Charakterystyka gospodarcza edytuj
Gmina ma charakter typowo rolniczy. Na urodzajnych glebach, na skalę przemysłową uprawia się warzywa, rośliny okopowe, zboża. 450 ha zajmują stawy hodowlane. Zarejestrowanych jest 135 podmiotów gospodarczych. Liczba bezrobotnych – 347 osób.
Infrastruktura edytuj
Infrastruktura techniczna gminy ulega systematycznej poprawie. 9 sołectw korzysta z gazu przewodowego. Prawie cała gmina ma wodociąg. W budowie jest ostatni wodociąg we wsi Sroczków. Działa automatyczna centrala telefoniczna. OSP – 11 jednostek.
- Opieka medyczna
- Ośrodek Zdrowia w Pacanowie.
- Szkolnictwo
- Działa 5 szkół podstawowych i 2 gimnazja.
- Kultura, sport, turystyka
- Funkcjonują: Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka i biblioteka publiczna. Od ponad 20 lat istnieje zespół folklorystyczny „Pacanowianie”. Z inicjatywy Samorządu miejscowości ukazuje się miesięcznik „Z życia gminy”.
- Baza noclegowo-gastronomiczna
- Restauracja „Koziołek”, ul. Biechowska 1
Restauracja „Bajkowa”, ul. Szkolna 23
- Instytucje pozarządowe
- Na terenie gminy mają siedziby: Stowarzyszenie Miłośników Gminy Pacanów, Stowarzyszenie Prywatnych Przedsiębiorców Gminy Pacanów, Stowarzyszenie „Zorza – Tempo” Pacanów, Fundacja „Bajkowy Pacanów”, Stowarzyszenie „Gospodarna Wieś Kwasów”, Stowarzyszenie „Era Młodych”, Stowarzyszenie „G5”, Fundacja Wspólnota Wielopokoleniowa.
Sołectwa edytuj
Biechów, Biskupice, Chrzanów, Grabowica, Karsy Dolne, Karsy Duże, Karsy Małe, Kępa Lubawska, Komorów, Kółko Żabieckie, Książnice, Kwasów, Niegosławice, Oblekoń, Pacanów, Podwale, Rataje Karskie, Rataje Słupskie, Słupia, Sroczków, Trzebica, Wola Biechowska, Wójcza, Wójeczka, Zborówek, Zborówek Nowy, Zołcza-Ugory, Żabiec[2].
Sąsiednie gminy edytuj
Łubnice, Mędrzechów, Nowy Korczyn, Oleśnica, Solec-Zdrój, Stopnica, Szczucin
Przypisy edytuj
- ↑ a b Gmina Pacanów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-02-19] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Wykaz sołectw i sołtysów. BIP Gminy Pacanów, 2012-01-27. [dostęp 2012-09-12].
- ↑ a b Urząd Statystyczny w Kielcach
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r., GUS, 10 sierpnia 2011, s. 141, ISSN 1505-5507.
- ↑ Postanowienie z 7 (19) listopada 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 425).
- ↑ Gmina Pacanów. REGIOset.pl. [dostęp 2012-09-12].
- ↑ Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2010 r., GUS, 10 czerwca 2011, s. 96, ISSN 1734-6118.
- ↑ a b c Na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS (Jednostka terytorialna: Pacanów (2) Okres sprawozdawczy: Dane roczne Kategoria:DOCHODY I WYDATKI BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Lata: 1995-2010 Zakres danych: OGÓŁEM).
Linki zewnętrzne edytuj
- Gmina Pacanów. Historia i tradycje. pacanow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-06)].