Palárikovo
Palárikovo (węg. Tótmegyer, do roku 1948 Slovenský Meder) – wieś (obec) w południowo-zachodniej Słowacji w kraju nitrzańskim, w powiecie Nowe Zamki.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Jozef Derňár[1] |
| Powierzchnia |
51,29[2] km² |
| Wysokość |
117[3] m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+421 35[3] |
| Kod pocztowy |
941 11[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NZ |
Położenie na mapie kraju nitrzańskiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°02′26″N 18°04′15″E/48,040556 18,070833
| |
| Strona internetowa | |
Położenie edytuj
Leży na terenie Niziny Naddunajskiej, 88 km na południowy wschód od Bratysławy i 13 km na północny zachód od Nowych Zamków
Historia edytuj
Badania archeologiczne wykazały, że tereny wsi były zamieszkane prawie nieprzerwanie od neolitu do średniowiecza. Szczególnie liczne są znaleziska celtyckie z okresu kultury lateńskiej.
Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1248. Jej rozwój został zahamowany w latach 1308–1321 podczas konfliktu między węgierskim możnowładcą Matuszem Czakiem a królem Węgier Karolem Robertem. Później wchodziła w skład majątków Ścibora ze Ściborzyc, a następnie jego syna Ścibora Ściborowica. Wieś ucierpiała ponownie w roku 1430, kiedy dwukrotnie przeciągnęły przez nią wojska husyckie. Po śmierci Ściborowica król Zygmunt Luksemburski darował ją za wierną służbę Michałowi Orsághowi.
W okresie ekspansji Imperium Osmańskiego wieś od 1559 r. była kilkakrotnie spustoszona przez Turków tak dokładnie, że w 1617 r. była wspominana jako Puszta Megyer. W ostatnim dziesięcioleciu XVII w. należała do rodu von Kaunitz z Moraw i wtedy (w latach 1690–1694) została ponownie zasiedlona osadnikami słowackimi i morawskimi oraz odbudowana.
Pod koniec XIX w. ośrodek popularyzowania się idei socjalistycznych wśród chłopstwa. W 1890 r. miała tu miejsce jedna z pierwszych na ówczesnych Węgrzech manifestacji pierwszomajowych, w której wzięło udział ok. 3 tys. chłopów z okolicznych wsi.
Części wsi edytuj
Čiky, Ľudovítov, Jur, Žofia i Drahy
Struktura narodowościowa mieszkańców edytuj
- Słowacy – 96,70%
- Węgrzy – 2,13%
- Czesi – 0,69%
- Ukraińcy – 0,04%
- Niemcy – 0,02%
- i inni
Nazwa miejscowości edytuj
- 1248 Meger
- 1773 Megyer
- 1808 Tót-Megyer
- 1863–1913 Tótmegyer,
- 1920–1938 Slovenský Meder,
- 1938–1945 Tótmegyer,
- 1945–1948 Slovenský Meder, Tót-Megyer
- od 1948 Palárikovo (na cześć słowackiego dramaturga i publicysty Jana Palárika).
Osoby związane z Palárikovem edytuj
W Palárikovie urodzili się:
- Karol Strmeň (1921-1995) – romanista, redaktor emigracyjnej prasy słowackiej w USA, poeta i tłumacz poezji;
- Agneša Gundová-Jergová (1926-2010) – redaktor rozgłośni Głos Ameryki, pisarka i publicystka.
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-03]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 51,29S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
Bibliografia edytuj
- Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X.
- Rezník Jaroslav: Od pevnosti po pevnosť, w: „Krásy Slovenska” R. LXXXIX, nr 7-8/2012, s. 36–40.