Pandurzy (także bandurzy, synonim opryszka[1], od węg. pandúr) – dawniej zbrojni słudzy magnatów węgierskich i chorwackich, a także (do XIX w.) urzędów miejskich i gminnych w Chorwacji, Serbii i Slawonii, odpowiadający za utrzymanie lokalnego bezpieczeństwa[2].

Austriacki pandur z 1760 r.

Uzbrojeni bywali w szable (często w jatagany), także w broń palnąpistolety i strzelby. W osiemnastowiecznej Austrii i Węgrzech pandurzy tworzyli oddziały nieregularnej piechoty; w XIX stuleciu na południowych rubieżach ziem austriackich Habsburgów oddziały pandurów przekształcono w straż graniczną (tzw. graniczarów)[2].

Formacje pandurów obecne były także na Dolnym Śląsku, m.in. we Wrocławiu[potrzebny przypis].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. mint a kulonbozo arnyalata "tarsas-csavargo" kifejezesek (= tłum. pol. są to wszystko odcienie/barwy tego samego słowa): „harnaś, batjar, kuruc, portasz, ferens, martahus, hajduk, tołhaj, opryszek, pandur” [w:] Magyar nyelvőr. Magyar Tudományos Akadémia. 1954. t. 78. s. 229.
  2. a b Encyklopedia PWN ↓, Pandurzy.

Bibliografia edytuj