Paprocice
Paprocice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Nowa Słupia[4][5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
200[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-006[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0255533[4] |
Położenie na mapie gminy Nowa Słupia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°49′38″N 21°04′33″E/50,827222 21,075833[1]
| |
Były wsią benedyktynów świętokrzyskich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0255540 | Pod Lasem | część wsi |
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 756.
Przez wieś przebiega 
Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.
Paprocice mają powierzchnię 168,7 ha. We wsi znajduje się szkoła podstawowa, gimnazjum oraz kaplica, której patronem jest św. Adam Chmielowski.
Historia edytuj
Paprocice w roku 1580 nazywano Paproczka Wola, w roku 1584 pisano o Woli Paprockiej, od 1662 przyjęła się nazwa Paprocice[7].
W roku 1580 Tomasz Polanowski, opat konwentu świętokrzyskiego, pragnąc zwiększyć dochodowość dóbr, zezwolił Bartoszowi Paprockiemu ulokować wieś, która nazywać się miała Paprocka Wola. Miała się ona znaleźć w lesie, po wycięciu i wykarczowaniu drzew i krzewów, w miejscu zwanym Mostki, nad strugami Mostki oraz Mostkowy Strumień (obecnie Słupianka). Nadanie miało miejsce w Klasztorze Świętokrzyskim na Łysej Górze 19 grudnia 1580 roku. Obecni przy tym byli szlachcice: Wojciech Gromacki, Jan Suchorabski, Marcin Otwinowski, Krzysztof Maglowski, pisarz opata i kommendarz słupski. Bartosz Paprocki uzyskał ją z prawem dziedzicznym i pełną swobodą dysponowania przez 100 lat, po których opactwo miało prawo wykupić Paprocice za 1000 grzywien.
Paprocice ulokowano w rzeczywistości na terenie nieistniejącego już Zerzęcina. Lokacja Zerzęcina z 1369 r. nie powiodła się i już w 1374 r. teren ten przyłączony został do Ratajów czyli do obszaru Wólki Milanowskiej. Stan taki utrzymywał się jeszcze w XV w.[8] Granice Paprocic wyznaczała rzeka Mostki od granic należącej do biskupa włocławskiego wsi Ząbkowa Wola (obecnie Zamkowa Wola) do granic dóbr Krzysztofa Mieleckiego, z drugiej zaś strony miała się rozciągać tak, jak z dawna oznaczono, do granic dóbr konwentu. Od lokowania w roku 1580 wieś była zwolniona z dziesięciny do 1592 r., po czym miała płacić rocznie 20 florenów polskich. Dziesięcina ta należała do stołu opata. W roku 1584 opat Tomasz Polanowski zamierzał przeznaczyć dochód z przyszłej dziesięciny w Paprocicach na prebendę dla kościoła klasztornego, ale śmierć udaremniła ten zamiar.
Od Bartosza Paprockiego Paprocie otrzymał jego bratanek, Stanisław Paprocki, który w roku 1599 zrzekł się tej wsi na rzecz Stanisława Czelatyńskiego[7]. Następnie Paprocice albo Paprocka Wola „przeszła na dożywocie Barbary z Ożarowa Niemojewskiej”, a po jej śmierci wróciły do opactwa.
W roku 1662 pogłówne pobierane było od czeladzi folwarcznej i mieszkańców wsi. W roku 1673 pogłówne liczono od szlachcianki wdowy Niemojewskiej oraz 14 osób czeladzi folwarcznej i mieszkańców wsi. W roku 1679 Mikołaj Gośki, opat klasztoru świętokrzyskiego, nadał wójtostwo Paprocice swojej siostrzenicy z Wolskich, wdowie po Janie Kostro, na 30 lat.
W latach 1780-82 przy podziale dóbr wchodzących w skład stołu opata Paprocice przydzielone zostały opatowi klaustralnemu [a] i należały do klucza starosłupskiego. Wieś posiadała wówczas 10 dymów – 8 zagrodników znanych jest z nazwiska: Franciszek Sala, Jan Sala, Wawrzyniec Sala, Kazimierz Stępień, Wawrzyniec Stępień, Ludwik Szczodrak, Mateusz Łebek i Antoni Czekaj. Pracowali oni po 2 dni tygodniowo pieszo i odrabiali po 2 łokcie oprawy. Wieś posiadała także jednego komornika nazwiskiem Łukasz Stępień – pracował on jeden dzień tygodniowo pieszo. O gruntach wiadomo że były słabe. We wsi była mała karczma ze stajnią. Subsidium charitativum wynosiło 64 zł. W roku 1787 Paprocice liczyły 47 mieszkańców, w tym 5 żydów. W roku 1819 wieś z karczmą należała do stołu opata świętokrzyskiego.
Podług spisu z 1827 roku we wsi było 11 domów i 98 mieszkańców[9].
Uwagi edytuj
- ↑ Opat klaustralny w odróżnieniu od komendatariusza wybierany był przez zgromadzenie. Nuncjatura, papieska wywołując wiele sprzeciwów w sejmie i senacie, przygotowywała konkordat, który podpisano we Wschowie w 1737 r. Zarazem skończył się okres komendatariuszów, którzy — zachowując jedynie tytuł opacki oraz znaczne dochody — zeszli zupełnie na ubocze w dziejach zakonu.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96982
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-03-16]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 903 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
- ↑ a b Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010-2012 - Edycja elektroniczna
- ↑ Jan Długosz: LB, T. III, s. 232
- ↑ Paprocice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 851.
Bibliografia edytuj
- Marek Derwich, Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r., Wrocław: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych (Larhcor) w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, ISBN 83-904219-4-1, OCLC 839064255.