Paprotnik Brauna

Paprotnik Brauna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	nerecznicowate
Rodzaj	paprotnik
Gatunek	paprotnik Brauna
	Nazwa systematyczna
	Polystichum braunii (Spenn.) Fée; Mém. foug. 5:278. 1852
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paprotnik Brauna (Polystichum braunii L.) – kosmopolityczny gatunek rośliny z rodziny nerecznicowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej^[3]. W Polsce gatunek rzadki, występuje głównie w górach^[4]. Występuje rzadko w Sudetach (Góry Izerskie, Góry Bialskie), w całym paśmie Karpat, w Górach Świętokrzyskich, na Roztoczu i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Roślina o wysokości do 1 m. Brak nadziemnej łodygi, pod ziemią posiada kłącze pokryte brunatnymi łuskami.
Liście: Zebrane są w rozetę. Są podwójnie-pierzaste, o długości ok. 80 cm i szerokości do 20 cm. Ciemnozielone, usychają późną jesienią. Blaszka liściowa lancetowata, wiotka, od spodu jaśniejsza, zwęża się u nasady i na szczycie. Odcinki drugiego rzędu są jajowate, mają klinowatą nasadę, ząbkowano-karbowane brzegi i są miękko-ościste. Dolne odcinki są niewyraźnie krótkoogonkowe. Młode listki są pokryte z obu stron jasnymi łuseczkami, które potem odpadają^[5]. Ogonek jest co najmniej trzykrotnie krótszy od blaszki, półtora centymetrowy, pokryty gęstymi, brunatnymi łuskami, u dojrzałych liści nabiera barwy słomy.
Zarodnie: Zebrane w kuliste kupki na spodniej stronie listków. Stoją w dwóch w górnych rozwidleniach nerwów^[5]. Zawijka okrywa kupki od góry, jest okrągła i przymocowana środkiem, brzegi ma wolne i zwykle dość szybko odpada^[5].

Bylina, hemikryptofit. Zarodniki dojrzewają od lipca do września. Rośnie w cienistych lasach, szczególnie w buczynach i jaworzynach na kamienistych zboczach. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Fagion i Ass. Dentario glandulosae-Fagetum^[6]. Liczba chromosomów 2n=164^[4].

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku^[7]^[8].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).