Papuzik czerwonolicy
Papuzik czerwonolicy[3] (Erythrura psittacea) – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae). Występuje na Nowej Kaledonii i przyległej wyspie Île des Pins. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Erythrura psittacea[1] | |||
| (Gmelin, 1789) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
papuzik czerwonolicy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Friedrich Gmelin w 1789 w Systema Naturae. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Fringilla psittacea[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza papuzika czerwonolicego w rodzaju Erythrura[5]; niektórzy autorzy wydzielają papuziki: czerwonolicego i czerwonogłowego (E. cyaneovirens) w odrębnym rodzaju Amblynura[6] (Reichenbach, 1862[7]). E. psittacea to gatunek monotypowy[5][6].
Morfologia edytuj
Długość ciała wynosi 12–14 cm; masa ciała 10,5–11,5 g[6]. Przód głowy, pokrywy uszne, policzki, broda, gardło i górna część piersi są jaskrawoczerwone. Kantarek ciemnobrązowy lub czarniawy. Obszar od ciemienia i tyłu szyi po górną część kupra zielony (według autorów odcień butelkowej zieleni), podobnie jak pokrywy skrzydłowe. Lotki ciemnobrązowe z jaskrawozielonymi krawędziami i końcówkami. Niższa część kupra, pokrywy nadogonowe i środek ogona krwistoczerwone, ciemniejące ku końcowi. Pozostała część sterówek brązowa z czerwonawymi końcówkami. Ogon stopniowany. Spód ciała ma barwę zieloną lub morską. Dziób z wygiętą górną krawędzią, czarny lub czarniawy, krótki i gruby. Tęczówka ciemnobrązowa. Nogi i stopy jasnoróżowe lub jasnobrązowa. Samica ubarwiona podobnie do samca, jest jednak bardziej matowa i ma mniej czerwieni w przednich partiach ciała[8].
Zasięg występowania edytuj
Ekologia i zachowanie edytuj
Środowiskiem życia papuzików czerwonolicych są otwarte tereny na skrajach lasów, przecinki, zakrzewienia, często na skrajach obszarów rolniczych, plantacji czy ogrodów. Zwykle widywane są w parach, grupach rodzinnych lub stadach liczących do 20 osobników. Żywią się nasionami pobieranymi wprost z roślin lub z ziemi, zjadają również małe prostoskrzydłe i termity (łapane w locie)[8].
Lęgi edytuj
Okres lęgowy trwa we wrześniu i marcu[6]. Dalsze informacje pochodzą z niewoli, gdzie ptaki te gniazdują o dowolnych porach roku. Zniesienie liczy 3–6 jaj. Inkubacja trwa 12–14 dni. Młode są w pełni opierzone po około 21 dniach życia, usamodzielniają się w wieku 5–6 tygodni[9].
Status edytuj
IUCN uznaje papuzika czerwonolicego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). BirdLife International uznaje trend populacji za stabilny[10]. Krajobraz wyspy zmienia się wskutek wydobycia niklu i rozwoju turystyki, zdaje się to jednak nie szkodzić ptakom[7].
W hodowli edytuj
Do Europy astryldy te dotarły pod koniec XIX wieku. W 1877 miały dotrzeć do Anglii. Ptaki te powinny być trzymane w grupie składającej się z kilku par – bez samotnych ptaków. Właściwym dla nich pożywieniem jest mieszanka różnych gatunków prosa i kanaru, jedzą także łuskany owies i skiełkowaną pszenicę oraz owoce – najchętniej jabłka i ogórki sałatkowe. Istnieje kilka odmian barwnych. Pierwsza mutacja objawiała się zredukowaną ilością czerwieni z przodu głowy; pozostałe to m.in. szek (plamy żółci w niektórych miejscach zamiast zieleni) oraz niebieska (szaroniebieski zamiast zielonego i pastelowopomarańczowy zamiast czerwonego)[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Erythrura psittacea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Erythrura psittacea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Lonchurinae Steiner, 1960 (1847) - mniszki (wersja: 2020-03-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-02].
- ↑ Carl von Linne, Johann Friedrich Gmelin: Systema naturae. 1789, s. 903.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e Payne, R.: Red-throated Parrotfinch (Erythrura psittacea). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-09-24].
- ↑ a b c Petr Podpěra. Papuzik czerwonolicy Erythrura psittacea (Gmelin, 1789). „Nowa Exota”. 5/17. s. 29–32. ISSN 1214-8962.
- ↑ a b Peter Clement: Finches and Sparrows. A&C Black, 2012, s. 403. ISBN 978-1-4081-3530-3.
- ↑ The Red-throated Parrot Finch. Finch Information Center. [dostęp 2017-09-24].
- ↑ Red-throated Parrotfinch Erythrura psittacea. BirdLife International. [dostęp 2017-09-24].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).