Łaskun cejloński

Łaskun cejloński
	Paradoxurus zeylonensis
	(Schreber, 1778)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	wiwerowate
Podrodzina	łaskuny
Rodzaj	łaskun
Gatunek	łaskun cejloński
Synonimy
	Viverra zeylonensis Schreber, 1778; Viverra zeylanica Gmelin, 1788; Paradoxurus aureus F. Cuvier, 1822; Paradoxurus zeylanicus var. fuscus Kelaart, 1852; Paradoxurus montanus Kelaart, 1852; Paradoxurus stenocephalus Groves, Rajapaksha & Manemandra-Arachchi, 2009;
	Viverra zeylonensis Schreber, 1778; Viverra zeylanica Gmelin, 1788; Paradoxurus aureus F. Cuvier, 1822; Paradoxurus zeylanicus var. fuscus Kelaart, 1852; Paradoxurus montanus Kelaart, 1852; Paradoxurus stenocephalus Groves, Rajapaksha & Manemandra-Arachchi, 2009;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Łaskun cejloński^[8] (Paradoxurus zeylonensis) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny łaskunów (Paradoxurinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae). Gatunek słabo poznany.

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1778 roku niemiecki przyrodnik Johann Christian Daniel von Schreber nadając mu nazwę Viverra zeylonensis^[2]. Holotyp pochodził ze Sri Lanki^[9].

Ostatnie badania genetyczne wykazały, że na Sri Lance występuje tylko jeden gatunek z obrębu rodzaju Paradoxurus^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[11].

Etymologia edytuj

Paradoxurus: gr. παραδοξος paradoxos „niezwykły, nadzwyczajny”; ουρα oura „ogon”^[12].
zeylonensis: Cejlon, Sri Lanka^[13].

Zasięg występowania edytuj

Łaskun cejloński występuje na Sri Lance^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 50,2–58 cm, długość ogona 43,7–52,5 cm; masa ciała 3–6 kg^[14]. Niewielki łaskun o złotobrązowym ubarwieniu. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {4}{4}}$ M ${\tfrac {2}{2}}$ = 40^[14].

Tryb życia edytuj

Gatunek nadrzewny, przebywa w koronach dużych drzew. Tryb życia i biologia rozrodu tego gatunku nie została poznana. Jest aktywny nocą. Przypuszczalnie samica rodzi 2-3 młodych w jednym miocie. Pojawianie się młodych osobników obserwowano w październiku i listopadzie. Paradoxurus zeylonensis żywi się głównie owocami. Zanotowano również przypadki zjadania małych kręgowców i owadów.

Przypisy edytuj

↑ Paradoxurus zeylonensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. T. 3. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1778, s. 451. (niem.).
↑ J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. Ed. 13., aucta, reformata. T. 1. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer, 1788, s. 89. (łac.).
↑ F. Cuvier. Du genre Paradoxure et de deux espèces nouvelles qui s’y rapportent. „Mémoires du Muséum d’histoire naturelle”. 9, s. 48, ryc. 4, 1822. (fr.).
↑ ^a ^b E.F. Kelaart: Prodromus Faunæ Zeylonicæ; being Contributions to the Zoology of Ceylon. London: Printed for the Author, 1852, s. 40. (ang.).
↑ C.P. Groves, Ch. Rajapaksha & K. Manemandra-Arachchi. The taxonomy of the endemic golden palm civet of Sri Lanka. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 155 (1), s. 250, 2009. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2008.00451.x. (ang.).
↑ J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W. i inni, Paradoxurus zeylonensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-20] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 140. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradoxurus zeylonensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-20].
↑ G. Veron, M.-L. Patou, M. Tóth, M. Goonatilake & A.P. Jennings. How many species of Paradoxurus civets are there? New insights from India and Sri Lanka. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 53 (2), s. 161–174, 2015. DOI: 10.1111/jzs.12085. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 412. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 513, 1904. (ang.).
↑ zeylonensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-20] (ang.).
↑ ^a ^b A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 229–230. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

Bibliografia edytuj

Golden Palm Civet (Paradoxurus zeylonensis). Lioncrusher’s Domain. [dostęp 2007-12-30]. (ang.).
K. Schweighoefer: Paradoxurus zeylonensis. (On-line), Animal Diversity Web, 1999. [dostęp 2007-12-30]. (ang.).
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradoxurus zeylonensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-20].

[itis-1] Paradoxurus zeylonensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Schreber-2] J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. T. 3. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1778, s. 451. (niem.).

[Gmelin-3] J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. Ed. 13., aucta, reformata. T. 1. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer, 1788, s. 89. (łac.).

[Cuvier-4] F. Cuvier. Du genre Paradoxure et de deux espèces nouvelles qui s’y rapportent. „Mémoires du Muséum d’histoire naturelle”. 9, s. 48, ryc. 4, 1822. (fr.).

[Kelaart-5] E.F. Kelaart: Prodromus Faunæ Zeylonicæ; being Contributions to the Zoology of Ceylon. London: Printed for the Author, 1852, s. 40. (ang.).

[Groves&inni-6] C.P. Groves, Ch. Rajapaksha & K. Manemandra-Arachchi. The taxonomy of the endemic golden palm civet of Sri Lanka. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 155 (1), s. 250, 2009. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2008.00451.x. (ang.).

[iucn-7] J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W. i inni, Paradoxurus zeylonensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-20] (ang.).

[Cichocki&inni-8] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 140. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradoxurus zeylonensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-20].

[Veron&inni-10] G. Veron, M.-L. Patou, M. Tóth, M. Goonatilake & A.P. Jennings. How many species of Paradoxurus civets are there? New insights from India and Sri Lanka. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 53 (2), s. 161–174, 2015. DOI: 10.1111/jzs.12085. (ang.).

[Burgin&inni-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 412. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-12] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 513, 1904. (ang.).

[13] zeylonensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-20] (ang.).

[Jennings&Veron-14] A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 229–230. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[8]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]