Park Narodowy „Alania”

park narodowy w Rosji

Park Narodowy „Alania” (ros. Национальный парк «Ала́ния») – wysokogórski park narodowy położony w Północnej Osetii. Założony na mocy dekretu z 18 lutego 1998 roku, obejmuje północne zbocza Kaukazu Środkowego. W 2008 roku został zakwalifikowany przez BirdLife International jako ostoja ptaków IBA[1].

Park Narodowy „Alania”
Национальный парк «Ала́ния»
Ilustracja
Park Narodowy „Alania”
park narodowy
Państwo

 Rosja

Republika

 Osetia Północna

Powierzchnia

549 km²

Ochrona

kategoria IUCNII (park narodowy)

Położenie na mapie Osetii Północnej
Mapa konturowa Osetii Północnej, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Park Narodowy „Alania””
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Park Narodowy „Alania””
Ziemia42°54′00″N 43°54′00″E/42,900000 43,900000
Strona internetowa
Lodowiec Karaugom, zdjęcie NASA, 2002 rok
Łąki alpejskie
Capra cylindricornis

Położenie edytuj

Park, powstały na mocy dekretu z 18 lutego 1998 roku[2], znajduje się w Osetii Północnej[3], ok. 35 km od wioski Czikoła, ośrodka administracyjnego rejonu irafskiego[4]. Obejmuje północne zbocza Kaukazu Środkowego – północne stoki Pasma Głównego i Pasma Bocznego[4].

Na południu, poprzez Pasmo Główne, park graniczy z Gruzją, na zachodzie z Kabardyjsko-Bałkarskim Rezerwatem Wysokogórskim, a na wschodzie z Rezerwatem Północnoosetyjskim[5].

Opis edytuj

Park ma charakter wysokogórski – jego najniżej położone tereny znajdują się na wysokości 1350 m n.p.m. a najwyższym szczytem jest Uilpata z 4646 m n.p.m.[3][a] Według Ministerstwa Zasobów Naturalnych i Ekologii Federacji Rosyjskiej jego powierzchnia to 549 km²[3][b].

Na jego terenie znajdują się 22 obiekty uznane za pomniki przyrody, m.in. lodowiec Karaugom (ros. Караугом), zastygła lawa dawnego wulkanu Łaboda (ros. Лабода), wychodnie skał, źródła mineralne „Masota”, „Koltizaur”, „Tanadon”, „Humes” i „Guram”, jeziora polodowcowe, wodospady, torfowiska i bagna, w tym także botaniczne pomniki przyrody obejmujące wybrane siedliska roślin: Secale dighoricum, Silene akinfievii, Heracleum nanum, Gantianella caucasea i Galium buschiorum[3].

Przez obszar parku przepływa ponad 70 rzek i strumieni tworzących gęstą sieć hydrograficzną[6]. Główną arterią wodną jest rzeka Uruch wraz z dopływami[4].

Flora i fauna edytuj

W parku występuje ponad 1000 gatunków roślin, ok. 214 endemitów Kaukazu, a także gatunki endemiczne występujące tylko w Osetii Północnej[4]. 41 występujących tu gatunków roślin, a także 3 gatunki ssaków (podkowiec mały, wydra europejska i żbik europejski[7]), 15 gatunków ptaków (m.in. cietrzew kaukaski, orłosęp, sokół wędrowny) i 7 gatunków owadów, znajduje się w Czerwonej Księdze Federacji Rosyjskiej (ros. Красная книга Российской Федерации)[4].

Park charakteryzuje się piętrowym układem roślinności z lasami mieszanymi, lasami iglastymi, kosodrzewiną, łąkami alpejskimi[8]. Lasy pokrywają jedną piątą powierzchni parku[8]. Stoki gór porastają głównie lasy sosnowo-brzozowe i bukowe, a doliny – lasy olszowe[8]. Występuje tu ponad 70 gatunków drzew m.in. buk wschodni, olsza szara, Рinus kochiana, Betula litwinowii oraz endemiczny gatunek brzozy – Betula raddeana[8]. U podnóża Pasma Głównego i Pasma Bocznego oraz w ich niższych piętrach rosną kserofity[8]. Nad piętrem leśnym znajdują się łąki alpejskie, gdzie rośnie m.in. kupkówka pospolita, trzcinnik leśny, endemity: Erysimum aureum i Delphinium caucasicum[8]. Na terenie parku występuje ponadto 130 gatunków grzybów kapeluszowych, m.in. borowik szlachetny, koźlarz pomarańczowożółty, koźlarz babka, maślak, gołąbek[8].

Fauna parku jest bardzo bogata. Występują tu 34 gatunki ssaków – w najwyższym piętrze m.in. Capra cylindricornis i kozica północna, w piętrach niższych porośniętych lasem mieszanym, m.in. sarna, dzik, niedźwiedź brunatny, lis, na piargach endemiczne gatunki łasicowatych, niżej jeszcze ryjówkowate, nietoperze (m.in. gacek szary)[7]. Ptaki reprezentowane są przez 160 gatunków – gatunki europejskie (np. włochatka zwyczajna, Loxia, gil zwyczajny, drozd śpiewak), śródziemnomorskie (np. kulczyk królewski), środkowo-azjatyckie (np. orłosęp, Tetraogallus, płochacz halny), a także kaukaskie gatunki endemiczne (np. ułar kaukaski, cietrzew kaukaski, świstunka gruzińska)[7]. Występują tu także orzeł przedni, sęp płowy i sokół wędrowny[7]. Wśród płazów spotyka się: ropuchę zieloną, rzekotkę drzewną i Rana macrocnemis, wśród gadówAnniellidae, padalca zwyczajnego, Darevskia caucasica, zaskrońca zwyczajnego, Coronelle i żmiję łąkową[7]. W górskich rzekach parku żyje jeden rodzaj rybpstrąg potokowy[7]. Ne terenie parku występują tysiące gatunków bezkręgowców, samych gatunków owadów jest ok. 5000, z których najliczniejsze to chrząszcze (m.in. endemiczne gatunki Agonum i biegaczowatych) oraz motyle – ponad 1000 gatunków (m.in. paź królowej i paź żeglarz)[7].

Turystyka edytuj

Park jest jednym z głównych obszarów rekreacyjnych republiki[4]. Na jego terytorium utworzono cztery bazy turystyczne, a w miejscowościach na terenie parku rozwijana jest agroturystyka[4]. W parku znajduje się 143 obiektów dziedzictwa kulturowego o statusie federalnym i 25 obiektów o statusie regionalnym, m.in. średniowieczne i późnośredniowieczne wieże strażnicze, wieże mieszkalne, obiekty sakralne[4].

Uwagi edytuj

  1. Strona parku podaje, że jego najniżej położone tereny znajdują się na wysokości 1100 m n.p.m.[5]
  2. Strona parku podaje, że jego powierzchnia to 554 km²[5].

Przypisy edytuj

  1. BirdLife Data Zone, datazone.birdlife.org [dostęp 2022-12-18].
  2. Постановление Правительства РФ № 225 от 18.02.1998 г. «О создании в Республике Северная Осетия-Алания национального парка «Алания» Федеральной службы лесного хозяйства России». [w:] giod.consultant.ru [on-line]. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)]. (ros.).
  3. a b c d Министерство природных ресурсов и экологии Российской Федерации: Алания, национальный парк. [dostęp 2018-04-17]. (ros.).
  4. a b c d e f g h ООПТ: Федеральное государственное бюджетное учреждение „Национальный парк „Алания”. [dostęp 2018-04-17]. (ros.).
  5. a b c Национальный Парк «Алания»: Расположение. [w:] npalania.ru [on-line]. [dostęp 2018-04-17]. (ros.).
  6. Национальный Парк «Алания»: Физико-географические характеристики. [w:] npalania.ru [on-line]. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)]. (ros.).
  7. a b c d e f g Национальный Парк «Алания»: Фауна. [w:] npalania.ru [on-line]. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)]. (ros.).
  8. a b c d e f g Национальный Парк «Алания»: Флора. [w:] npalania.ru [on-line]. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)]. (ros.).