Park miejski w Mławie
Park miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Mławie – park miejski zlokalizowany w ścisłym centrum miasta w obrębie ulic Żeromskiego, Wyspiańskiego, Sienkiewicza i Reymonta. Park ma powierzchnię 3,8 ha, jest założony na planie prostokąta. Pełni funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne, jak i teren, gdzie organizowane są uroczystości narodowo-patriotyczne oraz imprezy plenerowe.
 nr rej. A 309 z 22 stycznia 1997
| |
 Pomnik Piłsudskiego w parku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
obręb ulic Żeromskiego, Wyspiańskiego, Sienkiewicza, Reymonta |
| Ukończenie budowy | |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie Mławy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu mławskiego  | |
 53°06′44,7″N 20°22′38,8″E/53,112417 20,377444
| |
Historia edytuj
Cerkiew edytuj
Pierwotnie teren obecnego parku przeznaczony był na plac targowy[1]. Plac targowy przecinała ukośnie ulica Bagno, skręcająca w obecną ulicę Kościuszki[1]. Władze carskie postanowiły wybudować w 1879 w tym miejscu cerkiew[1].
Cerkiew została wybudowana w miejscu obecnej fontanny z rzeźbą legendarnej Mławy[1]. Obok niej wybudowano również dzwonnicę, do której dzwon o wadze 800 kilogramów ufundowany został przez oddział moskiewskich celników[1].
Na zapleczu znajdował się budynek mieszkalny dla księdza prawosławnego, zwany potocznie „popówką”[1]. Zachodnia część placu została ogrodzona i przeznaczona na teren parafialny, w którym znajdował się ogród[1][2]. Od strony wschodniej umieszczona została brama wjazdowa[1].
Wybudowano również aleję wysadzaną podwójnymi rzędami kasztanów, będącą przedłużeniem ulicy Nowej[1]. Przebudowana w 1872 roku łączyła rynek miejski, tworząc perspektywę komunikacyjną z widokiem na cerkiew[1].
Ogród spacerowy edytuj
Po obu stronach pozostały puste place[1]. Teren po lewej stronie od alei został w 1897 roku przeznaczony na ogród spacerowy[1][2]. Ogród miejski powstał z inicjatywy rosyjskiego naczelnika powiatu mławskiego – Gorodeckiego[1].
_-_M%C5%82awa_-_1907.jpg){kind=spacer}
Do 1914 roku był to „salon Mławy” (nazwa przetrwała do 1939) nazwany ogrodem spacerowym, w późniejszych okresie też potocznie nazywano go parkiem[1][2]. Na jego terenie odbywały się loterie fantowe i inne zabawy[1][2]. Z ogrodu do 1914 roku nie mogli korzystać mławscy Żydzi[1]. Z tego okresu zachowały się niektóre drzewa, jak: klon palmowy, jesiony, klony srebrne i rubinie[2].
W okresie pierwszej okupacji niemieckiej (1915–1918) park został powiększony[1]. W jego składzie znalazł się teren po prawej stronie od alei kasztanowej, na którym znajdował się Nowy Rynek – niezabrukowany plac, na którym miał miejsce handel różnymi towarami i postój dorożek[1][2]. Władze okupacyjne zdecydowały o likwidacji alei do cerkwi, na której założono kwietniki[1]. W ten sposób likwidowano dostęp do budynku cerkiewnego[1]. Po tych zmianach park nabrał kształtu prostokąta[1].
Po 1918 edytuj
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku władze miasta dokonały zmian w kształcie architektonicznym parku[1]. W 1926 rozebrano cerkiew, a teren pocerkiewny został włączony do parku[1]. W miejscu gdzie znajdował się budynek cerkwi utworzono klomb w kształcie równoramiennego krzyża[1]. Według legendy taka forma klombu została uzgodniona z księdzem prawosławnym[1].
Najbliższe otoczenie krzyża zostało powiązane z istniejącym ogrodem spacerowym[2]. Po II wojnie światowej w środku klombu wybudowano fontannę[1]. Pozostał budynek księdza prawosławnego zwany potocznie „popówką”, w którym w okresie międzywojennym mieścił się sąd grodzki[1].
W parku znajduje się posadzony 3 maja 1919 roku (lub 1924) „Dąb Wolności” – symbol odrodzonej Polski, po II wojnie światowej przemianowany na „Dąb Niepodległości”[1][2].
Znajdowały się tu też 4 stare brzozy, w miejscu których bolszewicy okupujący przez 10 dni Mławę w 1920 roku, pochowali swoich oficerów poległych w czasie zdobywania miasta[1]. Po zakończeniu 10 dniowego pobytu bolszewików w mieście, ciała poległych zostały ekshumowane i pochowane na cmentarzu prawosławnym[1].
W 1930 r. włączono w obręb parku pozostały fragment lewej strony[2]. W ten sposób obszar ogrodu powiększył się do granic, które obecnie zajmuje, wypierając całkowicie plac zwany Nowym Rynkiem[2].
W latach trzydziestych park został częściowo oświetlony, a przed wybuchem II wojny światowej przy głównej bramie zainstalowany został odbiornik radiowy[1]. W 1935 r. u zbiegu ulic Sienkiewicza i Wyspiańskiego wybudowano kort tenisowy istniejący do dnia dzisiejszego[2].
Po II wojnie światowej edytuj
Po II wojnie światowej, na polecenie sowieckiego komendanta miasta – majora Czerkasowa środkowa część parku, dawna aleja cerkiewna, została przeznaczona na miejsce pochówku 32 oficerów sowieckich i kilku kobiet służących w wojsku[1]. Obelisk został odsłonięty 1 maja 1945 roku[1]. Przetrwał do 1990 roku, kiedy to decyzją Rady Miasta z 28 września został usunięty[1].
W 1950 r. pośrodku pamiątkowego krzyża równoramiennego wybudowano fontannę[2].
Patron edytuj
W tym miejscu 8 listopada 1998 r. odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego, patron parku od 1935 roku[1]. Po II wojnie światowej park nazwany został imieniem Józefa Stalina[1][2]. Od 1956 roku został przemianowany na „Dąbrowszczaków”[1][2]. Obecnie od 2017 roku nosi imię Józefa Piłsudskiego[1][2].
Stan obecny edytuj
Park został wpisany do rejestru zabytków w dniu 22 stycznia 1997 r.[2].
Park stanowi największy otwarty teren rekreacyjny w mieście, o łącznej powierzchni około 3,8 ha[2].
Aleja Kasztanowcowa łączy położone od ul. Żeromskiego wejście z częścią centralną parku[2].
Nieopodal wejścia usytuowany jest Pomnik Marszałka Piłsudskiego (w równej linii z Dębem Niepodległości)[2]. Pomnik Marszałka wg projektu artysty Marka Zalewskiego, powstał w 1998 roku[2]. Wykonany jest z brązu, posadowiony na granitowym cokole ozdobiony mosiężną inskrypcją[2]. Otoczenie pomnika stanowi estetyczna, dwukolorowa nawierzchnia wykonana z betonowej kostki brukowej[2].
Obecna w parku fontanna obrazuje legendarną Muławę[2].
Po lewej stronie od wejścia usytuowano plac zabaw dla dzieci[2]. Przy placu zabaw usytuowana została kawiarnio – lodziarnia[2]. W północnej części parku usytuowany jest budynek gastronomiczny z tarasem widokowym na park[2]. Na tyłach restauracji od strony parku umieszczona została estrada plenerowa[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al Leszek Arent, Krótka historia mławskiego parku [online], Codziennik mławski - Mława, 4 października 2020 [dostęp 2020-11-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-11] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Park Miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego [online], www.mlawa.pl [dostęp 2020-11-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-11].