Partia komunistyczna

rodzaj partii politycznej

Partia komunistycznapartia polityczna o skrajnie lewicowym charakterze odwołująca się do ideologii komunizmu powstałego w drugiej dekadzie XIX wieku. Partie te niegdyś odwoływały się do marksizmu-leninizmu, domagały się uspołecznienia środków produkcji czy radykalnej zmiany stosunków społeczno-gospodarczych, dzisiaj natomiast w dużej mierze głoszą poglądy bardziej umiarkowane (eurokomunizm) i często bliższe socjaldemokracji[1].

Termin partia komunistyczna pochodzili z wydanego w 1848 roku Manifestu Komunistycznego autorstwa Karola Marksa i Fryderyka Engelsa[2]. Pierwsze partie komunistyczne powstały po rewolucji październikowej, gdy Włodzimierz Lenin powołał Międzynarodówkę Komunistyczną, którą zasilił szereg organizacji wywodzących się z dotychczasowych partii socjalistycznych (a w mniejszym stopniu organizacji anarchistycznych)[1].

Początkowo partie o profilu komunistycznym nosiły nazwę partia komunistyczna co było związane z przynależnością do struktur Międzynarodówki Komunistycznej, w późniejszym czasie sytuacja ta uległa zmianie. Niektóre z nich musiały zmienić nazwę na skutek rządowych represji antykomunistycznych czy fuzji z innymi ugrupowaniami.

Transformacja

edytuj

Duża część proradzieckich partii komunistycznych na Zachodzie przeżyła kryzys ideowy po interwencji wojsk ZSRR na Węgrzech w 1956 roku. W wyniku interwencji partie te zeszły z dotychczasowego proradzieckiego kursu i przyjęły bardziej umiarkowane poglądy[3], które w latach 70. przyjęły nazwę eurokomunizmu (nazwa ta dotyczyła też partii spoza Europy)[4]. Po upadku bloku wschodniego w latach 90. część partii komunistycznych sprawujących autorytarną władze w tymże bloku przyjęła program socjaldemokratyczny (podobnie zrobiły niektóre partie komunistyczne na Zachodzie chcąc w ten sposób zakończyć ich izolację przez pozostałe ugrupowania)[1]. Duża część współczesnych partii komunistycznych dystansuje się od ZSRR[5]. Mocno zmieniło się też stanowisko obyczajowe, które w części partii zmieniło się z obyczajowego konserwatyzmu na rzecz poparcia dla liberalizmu[5][6][7].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Partie komunistyczne. [w:] Portal Wiedzy [on-line]. portalwiedzy.onet.pl. (pol.).
  2. Harper, Douglas. "communism". Online Etymology Dictionary.
  3. Paul Lendvai, One Day that Shook the Communist World: The 1956 Hungarian Uprising and Its Legacy, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2008, s. 196, ISBN 0-691-13282-8, OCLC 705945738.
  4. Nauka o polityce, pod. red. Artura Bodnara, Warszawa 1984, s.288-289, ISBN 83-01-05808-0
  5. a b Pierre, Bréchon (2011), Les partis politiques français, La documentation française
  6. Un député PCF contre le mariage gay in Rouges & verts in Lemonde.fr
  7. Analyse du scrutin n° 259 – Première séance du 12/02/2013