Pasterze
Pasterze – najdłuższy lodowiec w Alpach Wschodnich położony na obszarze Parku Narodowego Wysokie Taury w Austrii.
_2.jpg) Lodowiec Pasterze (2006) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| World Glacier Inventory |
AT4J131MO027 |
| Rodzaj | |
| Klasa lodowca |
wypustowy |
| Forma lodowca |
zespołowa |
| Typ czoła |
rozszerzająca się stopa |
| Powierzchnia (2013) |
16,28 km² |
| Długość (1975) |
9,4 km |
| Wysokość maksymalna (1975) |
3700 m n.p.m. |
| Wysokość minimalna (1975) |
2070 m n.p.m. |
| Trend fluktuacji (2015) | |
Położenie na mapie Alp  | |
 47°05′08″N 12°43′24″E/47,085556 12,723333
| |
Topografia
edytujLodowiec Pasterze jest położony we wschodniej części masywu Großglockner w kraju związkowym Karyntia[1] i schodzi w kierunku południowo-wschodnim[2] na obszarze Parku Narodowego Wysokie Taury (Nationalpark Hohe Tauern)[3]. Pasterze jest najdłuższym lodowcem w Austrii oraz w Alpach Wschodnich i dziewiątym pod względem długości lodowcem w Alpach[1]. Spod lodowca wypływa rzeka Möll.
Lodowiec Pasterze jest lodowcem rodzaju alpejskiego dolinnego, zgodnie z klasyfikacją WGI jest to lodowiec wypustowy, zespołowy, o czole w kształcie rozszerzającej się stopy (typ. 412)[4][2]. Lodowiec ma kilka izolowanych pól firnowych i rozpoczyna się na wysokości 3700 m n.p.m., czoło lodowca na wysokości 2070 m n.p.m. (1975)[5], a jego długość to 9,4 km (1975)[5]. Powierzchnia lodowca wynosiła w 1969 oraz 1975[5] 19,78 km², natomiast w 2013[5] 16,28 km², w sezonie 2014/2015 regresja lodowca wyniosła średnio 54,4 metra[6]. W tym samym czasie grubość lodowca zmniejszyła się o 6,9 m[6].
Turystyka
edytujDo lodowca prowadzi asfaltowa Alpejska Droga Wysokogórska Großglockner (Großglockner Hochalpenstraße)[3]. Na jednym z mutonów lodowca znajduje się schronisko Oberwalder (2972 m n.p.m.)[1].
Historia
edytujW okresie małej epoki lodowej lodowiec sięgał w dół poza próg Margaritze (2000 m n.p.m.), obecnie znajduje się na nim zapora wodna, tworząca sztuczny zbiornik zaporowy Margaritze[1]. W 1856 lodowiec oglądał cesarz Franciszek Józef I[1]. Dla upamiętnienia tego wydarzenia miejsce, w którym był cesarz oraz do którego wtedy sięgał lodowiec, nazwano Kaiser-Franz-Josefs-Höhe[1]. Do końca lat 20. XX wieku zasięg lodowca wyznaczał próg Elisabethfelsen (2156 m n.p.m.), przed którym obecnie znajduje się jezioro Sandersee[1]. Po II wojnie światowej z Kaiser-Franz-Josefs-Höhe została zbudowana kolej szynowa do czoła lodowca, którą obecnie dzieli od czoła lodowca kilkadziesiąt metrów różnicy przewyższenia[1].
Toponimia
edytujNazwa Pasterze pochodzi najprawdopodobniej z języka słoweńskiego i oznacza miejsce odpowiednie do wypasu owiec[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h dr hab. Jacek Kozak, dr Mateusz Troll: Informator Polskiego Towarzystwa Geograficznego Badania i podróże naukowe krakowskich geografów tom 1. Kraków: 2003, s. 156-160. ISBN 83-919079-0-2.
- ↑ a b World Glacier Inventory. National Snow and Ice Data Center. [dostęp 2016-07-27]. (ang.).
- ↑ a b Grossglockner High Alpine Road. [dostęp 2016-07-27]. (ang.).
- ↑ Jakub Małecki: Klasyfikacja morfologiczna lodowców 1/4 – wstęp. [w:] Podstawy glacjologii [on-line]. 2014-01-24. [dostęp 2016-07-27].
- ↑ a b c d Fluctuations of Glaciers Database., World Glacier Monitoring Service (WGMS), 2015, DOI: 10.5904/wgms-fog-2015-11 (ang.).
- ↑ a b Andrea Fischer. Gletscherbericht 2014/2015. Sammelbericht über die Gletschermessungen des Österreichischen Alpenver- eins im Jahre 2015.. „Bergauf”. 140 (70). s. 26-33. (niem.).
- ↑ Claudia Lagler. Die Pasterze. „Schwaben Alpin”, s. 17-18, 2007. Deutscher Alpenverein Sektion Schwaben. (niem.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia lodowca Pasterze. [dostęp 2016-07-27].