Patyna

Patyna, śniedź, grynszpan szlachetny – produkt korozji atmosferycznej miedzi i jej stopów w wilgotnym powietrzu. Powierzchniowa warstwa patyny tworzy powłokę koloru od jasnozielonego do szarozielonego. Jej głównym składnikiem (przy powstawaniu w niezanieczyszczonej atmosferze) jest węglan hydroksomiedzi(II) – [Cu(OH)]₂CO₃. Patyna jest powłoką trwałą, jako ostatni etap procesu pasywacji. Cały proces pokrywania się powierzchni metalu nalotem patyny trwa kilkadziesiąt lat, choć pierwsze objawy mogą zacząć pojawiać się już po kilku miesiącach.

Chińska moneta z I w. pokryta patyną

Spatynowany miedziany dach budynku Urzędu Miasta w Minneapolis

Sztuczne patynowanie można wykonać również metodami chemicznymi, np. w celach ozdobnych można to zrobić zanurzając przedmioty w roztworze siarczanu amonu na 12 godz. i potem susząc je na wolnym powietrzu. Na dużych, odkrytych powierzchniach patyna jest zjawiskiem pożądanym, traktowanym jako trwała powłoka ozdobna – np. na dachach krytych miedzianą blachą, oraz na pomnikach z brązu lub spiżu (zob. np. Statuę Wolności).

Patyna powstająca w atmosferze zawierającej dwutlenek siarki zawiera także siarczan hydroksomiedzi(II) – [Cu(OH)]₂SO₄, a jej powłoka nie stanowi wtedy ochrony przed dalszą korozją.

Zobacz też

• grynszpan
• miedź w architekturze