Paul Jackisch
Paul Jackisch, właśc. Paul Adalbert Emil Jackisch (ur. 17 lipca 1825 w Opolu, zm. 27 listopada 1912 w Bytomiu) – niemiecki architekt działający na Górnym Śląsku, polityk, honorowy obywatel Bytomia[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
niemiecka |
| Praca | |
| Budynki | |
Życiorys edytuj
Syn mistrza murarskiego Augusta Jackischa i Marianny z domu Schwarz[2]. W 1864 roku został miejskim radnym w Bytomiu, uczestnicząc w życiu publicznym do 1903 roku. W tym czasie pełnił funkcje kierownika komisji budowlanej rady miejskiej oraz był członkiem Zarządu Kościelnego.
Wśród jego realizacji sakralnych znalazły się zarówno małe kościoły salowe, jak i monumentalne, trójnawowe bazyliki. Zazwyczaj były to budowle utrzymane w stylizacji neogotyckiej, z wieżą w elewacji frontowej, z otwartą więźbą dachową albo też sklepione. Ich bryły zdradzają czasem wpływ miejscowej tradycji neogotyckiej (motyw okrągłych wieżyczek ze schodami zapożyczono najprawdopodobniej z kościoła w Goduli, wieże o czworobocznej podstawie i ośmiobocznym zwieńczeniu wzorowano – być może – na kościołach Alexisa Langera)[3].
Zmarł 27 listopada 1912 o godzinie 9:15[2]. Pochowany został na cmentarzu Mater Dolorosa.
Dzieła edytuj
- kompleks sądowo-więzienny w Bytomiu (wybudowany w latach 1858–1862)[4] (zob. budynek sądu w Bytomiu oraz zespół zabudowy więzienia w Bytomiu)
- Kościół ewangelicko-augsburski im. św. Jana w Mikołowie (1860–1861)[5] (budowa kościoła, projekt Friedricha Augusta Stülera[6])
- Ratusz w Mysłowicach[7] (1868)
- Szkoła Muzyczna im. F. Chopina w Bytomiu[5] (1870)
- Kościół Apostołów Piotra i Pawła w Mysłowicach (1875–1877)[6][5]
- willa (Villa Ritter) w Bytomiu przy ul. Wrocławskiej 8 (1876)[8]
- Ratusz w Bytomiu[5] (1878)
- Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dąbrówce Wielkiej (1882)[5][2]
- Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich, projekt z 1881 roku, wzniesiony w latach 1881–1884[9][5]
- kościół św. Józefa na tzw. Otylii [między Zgodą a Nowym Bytomiem] (1885, nieistniejący)[2]
- Kościół św. Marii Magdaleny w Lubomi (zob. parafia św. Marii Magdaleny w Lubomi), projekt z 1884, wzniesiony w latach 1884–1886[10][5]
- Kościół Świętej Trójcy w Bytomiu (1888)
- Kościół św. Piotra i św. Pawła w Świętochłowicach (1891)[11]
- Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mysłowicach, projekt z 1881 roku, wzniesiony w latach 1888–1891[12]
- kościół pw. św. Michała Archanioła w Ornontowicach (zob. parafia św. Michała Archanioła w Ornontowicach) (1893)[2]
- Bazylika św. Szczepana i Matki Boskiej Boguckiej w Katowicach, projekt z 1892 roku, wzniesiona w latach 1892–1894[13]
- kościół św. Wawrzyńca w Zabrzu-Mikulczycach (1892–1894)[14]
- projekt przebudowy kościoła św. Barbary w Chorzowie (przebudowa w latach 1894–1896)[15]
- kościół Trójcy Świętej w Wieszowie (1896)[2]
- kościół św. Jana Nepomucena w Bytomiu-Łagiewnikach (1896)[2]
- męski konwikt (internat) biskupi w Bytomiu (aleja Legionów) (1900)[2]
Ponadto zaprojektował budynki: sądu w Bytomiu przy ul. Piekarskiej, szpitala żydowskiego (później siedziba koncernu Schlesag) w Bytomiu przy ul. Moniuszki 28, budynki szpitala miejskiego[5] w Bytomiu przy ul. Żeromskiego, rzeźni miejskiej[5] przy ul. Chrzanowskiego w Bytomiu, rzeźni w Tarnowskich Górach przy ul. Nakielskiej, skład win firmy Sedlaczek w Tarnowskich Górach[2].
Galeria edytuj
-
Kościół św. Józefa w Czarnym Lesie (przed 1932) -
Ratusz w Mysłowicach (2014) -
Willa przy ul. Wrocławskiej 8 w Bytomiu (2018) -
Kościół pw. Świętej Trójcy w Bytomiu (2007) -
Kościół pw. Świętej Trójcy w Wieszowie (2020)
Przypisy edytuj
- ↑ Grundriss eines Lexikons bildender Künstler und Kunsthandwerker in Oberschlesien von den Anfängen bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. Walter Krause (bearb.). T. 1. Oppeln: Der Oberschlesier, 1933, s. 54, seria: Schriftenreihe der Vereinigung für Oberschlesische Heimatkunde nr. 8.
- ↑ a b c d e f g h i Paul Jackisch – bytomski architekt. [w:] Panteon Bytomski [on-line]. Życie Bytomskie. [dostęp 2018-01-16]. (pol.).
- ↑ Chojecka 2004 ↓.
- ↑ Areszt Śledczy w Bytomiu. Opis jednostki. Służba Więzienna. [dostęp 2018-12-18].
- ↑ a b c d e f g h i Chojecka 2004 ↓, s. 235.
- ↑ a b Głazek 2003 ↓, s. 48.
- ↑ Chojecka 2004 ↓, s. 183.
- ↑ Wrocławska 8 „Villa Ritter”. [w:] Cyfrowa biblioteka bytomskiej architektury [on-line]. [dostęp 2020-05-12].
- ↑ Głazek 2003 ↓, s. 236.
- ↑ Głazek 2003 ↓, s. 176.
- ↑ Głazek 2003 ↓, s. 244.
- ↑ Głazek 2003 ↓, s. 188.
- ↑ Głazek 2003 ↓, s. 156.
- ↑ Głazek 2003 ↓, s. 270.
- ↑ Kościół rzymskokatolicki. Kościół rzymskokatolicki pw. św. Barbary, ul. 3 Maja 18. [w:] Chorzów. Portal turysty [on-line]. Miasto Chorzów, 2017-11-27. [dostęp 2019-01-29].
Bibliografia edytuj
- Ewa Chojecka i inni: Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku. Ewa Chojecka (red. nauk.). Katowice: Muzeum Śląskie, 2004. ISBN 83-87455-77-6. OCLC 57372354.
- Dorota Głazek: Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) przemysłowej części Górnego Śląska 1870–1914. Katowice: Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach. Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2003. ISBN 83-918475-1-9.
- Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 52. ISBN 83-60353-11-5.