Paul Sallmann
Paul Sallmann (ur. 16 sierpnia 1882 w Tułowicach, zm. 27 stycznia 1944 w Poczdamie)[1] – niemiecki architekt zieleni i ogrodnik.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
zator po przebytej operacji |
| Zawód, zajęcie |
architekt zieleni, ogrodnik. |
| Alma Mater |
Königlicher Lehranstalt für Obstbau und Gartenbau zu Proskau |
| Rodzice |
Maximilian Alexander Sallmann (1846–1920) i Anna Reimann (1848–1910) |
| Dzieci |
Johanes, Wilhelm |
| Krewni i powinowaci |
żona: Hedwig Bisabeth Neumann (ślub 1911) |
Życiorys edytuj
Pochodził ze starej śląskiej rodziny zajmującej się ogrodnictwem. Był jedynym potomkiem płci męskiej wśród ośmiorga dzieci Maximiliana i Anny Riemann. Jego dziadek Curt Alexander (1812–1880) był założycielem zespołu parkowo-ogrodowego grafów Frankenberg w Tułowicach[2], ojciec rozwinął to założenie[3].
Ukończył Królewską Szkołę Sadowniczo-Ogrodową w Prószkowie pod Opolem[4]. W 1905 r. podjął pracę w Dyrekcji Ogrodów Miejskich (Stadtgartendirektion) we Wrocławiu, najpierw jako technik, następnie jako kierownik działu[5].
W lipcu 1913 r. w drodze konkursu objął funkcję szefa miejskiej administracji ogrodniczej w Katowicach. W roku 1914 został zmobilizowany i skierowany na front wschodni I Wojny Światowej. Ranny, przeszedł leczenie w Katowicach i wrócił na front, tym razem francuski, gdzie ponownie był ranny i dostał się do niewoli. Podczas pobytu na frontach publikował relacje z miejsc, w których był, dotyczące spraw ogrodów i zieleni, między innymi w czasopiśmie Die Gartenkunst[6].
Po powrocie z niewoli w listopadzie 1920 r. ponownie został zatrudniony przez niemiecką administrację Katowic na stanowisku nadzorcy miejskich ogrodów i zieleni[2]. Po przyznaniu Katowic Polsce w roku 1922 utrzymał stanowisko nadzorcy Zarządu Ogrodów Miejskich, zachowując niemieckie obywatelstwo. W latach dwudziestych we współpracy z prezydentem Alfonsem Górnikiem i radcą budowlanym Lucjanem Sikorskim, opracował plan kompleksowego podejścia do zieleni miejskiej. Dla zapoznania się z trendami światowymi odbył między innymi sześciotygodniową podróż studialną do Paryża[7]. Wniósł znaczny wkład w rozwój Parku Południowego[8] (od 1925 Park im. Tadeusza Kościuszki)[9] oraz stworzenie zwierzyńca w Katowicach[10]. Publikował artykuły i studia na temat zieleni w czasopismach niemieckich i polskich[11]. Był członkiem doradcą Związku Amatorów Ogródków Działkowych i Hodowców Drobiu. W 1928 r. jako doradca magistratu Bielska pomagał projektować tamtejsze zieleńce.
1 stycznia 1932 został przeniesiony w stan spoczynku. Powodem była jego niechęć do używania w pracy języka polskiego i ówczesna polityka polonizacyjna polskich władz. Sanacyjna „Polska Zachodnia” zarzucała mu wręcz forsowanie niemczyzny wśród urzędników i robotników jego wydziału[7]. W latach 1932-1938 pracował w Katowicach, jako prywatny architekt zieleni. W 1935 r. związał się z ruchem nazistowskim. Pełnił wysokie funkcje w zagranicznej organizacji NSDAP na terenie polskiego Śląska[5].
W 1938 r. otrzymał posadę dyrektora ogrodów i cmentarzy w Magdeburgu. Był tam przewodniczącym grupy krajowej Niemieckiego Związku Sztuki Ogrodniczej w Saksonii-Anhalt. Zmarł w wyniku komplikacji po operacji.
Jego syn Johannes Joachim Sallmann (1912–1996) kontynuował w czwartym pokoleniu tradycję rodzinną. Po ukończeniu gimnazjum w Katowicach i trzyletniej praktyce, studiował w latach 1932–1936 w Wyższej Szkole Rolniczej i Technicznej w Berlinie projektowanie ogrodów i zarządzanie krajobrazem. Od 1936 r. pracował we Frankfurcie nad Menem, jako dyrektor ds. Ogrodnictwa. W latach 1959–1981 był wykładowcą na Wydziale Architektury Politechniki w Darmstadt. Był członkiem Niemieckiej Akademii Urbanistyki i Planowania Regionalnego oraz Prezydium Niemieckiego Towarzystwa Ogrodniczego[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Frankfurt [online], www.sallmann-genealogy.de [dostęp 2019-09-23] (niem.).
- ↑ a b c Album [online], www.sallmann-genealogy.de [dostęp 2019-09-24] (niem.).
- ↑ Historia Gminy – Urząd Miejski w Tułowicach [online], tulowice.pl [dostęp 2019-09-23].
- ↑ Königlicher Lehranstalt für Obstbau und Gartenbau zu Proskau [online], Szukaj w Archiwach [dostęp 2019-09-23].
- ↑ a b Przemysław Piwowarczyk, Dyrektor ogrodów miejskich Paul Sallmann i ogrodnictwo miejskie w międzywojennych Katowicach., [w:] Antoni Barciak (red.), Katowice w II Rzeczypospolitej, Katowice w Rocznicę Uzyskania Praw Miejskich, t. 4 (14) / 149, Katowice: Studio NOA Ireneusz Olsza, 2015, s. 410, ISBN 978-83-60071-80-9, OCLC 924861952.
- ↑ Paul Sallmann, Von Kattowitz nach Lublin Gartenbaulich-Landschaftliches aus einem Krieg-stagebuch, „Gartenkunst”, Heft 20, 1914, s. 293 (niem.).
- ↑ a b Przyczynek do dziejów zasłużonego żywota p. Stallmanna, „Polska Zachodnia”, VII (89), 31 marca 1932, s. 6 [dostęp 2019-09-24].
- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Sekrety Katowic, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2018, s. 61-64, ISBN 978-83-7729-386-7, OCLC 1066105156.
- ↑ Władysław Nałęcz-Gostomski, Dzieje i rozwój Wielkich Katowic jako ośrodka górnośląskiego przemysłu i stolicy autonomicznego Województwa Śląskiego, Katowice: Magistrat Wielkich Katowic, 1926, s. 209.
- ↑ Przemysław Piwowarczyk, Katowicki zwierzyniec w świetle źródeł archiwalnych i prasowych, [w:] Antoni Barciak (red.), Półtora wieku dziejów Katowic: przywracanie historycznej pamięci, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, s. 165, ISBN 978-83-64356-20-9, OCLC 968455323.
- ↑ Paul Sallmann, Zieleńce publiczne jako instytucje pedagogiczne, „Wiadomości Administracyjne Miasta Katowic”, 9, 1929, s. 7.