Paul de Lagarde

niemiecki orientalista i filozof

Paul Anton de Lagarde, do 1854 roku nosił nazwisko Paul Anton Bötticher (ur. 2 listopada 1827 w Berlinie, zm. 22 grudnia 1891 w Getyndze) – niemiecki orientalista i filozof[1].

Paul de Lagarde
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Paul Anton de Lagarde

Imię i nazwisko urodzenia

Paul Anton Bötticher

Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1827
Berlin

Data i miejsce śmierci

22 grudnia 1891
Getynga

Zawód, zajęcie

orientalista, filozof

Narodowość

niemiecka

Życiorys edytuj

Nauki pobierał we Friedrich Wilhelms Gymnasium. Studiował na Uniwersytecie Berlińskim (1844-1846) oraz na uniwersytecie w Halle (1846-1847, teologia, filozofia, języki orientalne - arabski i perski). W Halle habilitował się[2]. Po habilitacji w latach 1852–1853 odbył podróż naukową do Londynu i Paryża, a po powrocie do Niemiec przez dwanaście lat uczył w berlińskich szkołach. Od 1869 roku zaczął wykładać języki orientalne w Getyndze[2]. W pracy naukowej zajmował się tekstami biblijnymi i ojców Kościoła[3]. Był autorem przekładów dzieła Giordana Bruna.

Poglądy edytuj

W swoich koncepcjach politycznych formułował postulaty socjalne, a także utworzenia Kościoła o charakterze narodowym, co znalazło odbicie w publikowanych od 1886 roku „Deutsche Schriften”. Artykuł „O najbliższych obowiązkach niemieckiej polityki” był pierwszą wzmianką o Madagaskarze, jako miejscu osiedlenia Żydów europejskich (nie wierzył, że można ich zgermanizować[4]). Lagarde jest w Niemczech uznawany za ojca duchowego holokaustu, szczególnie duży wpływ wywarł na poglądy Alfreda Rosenberga[5][4].

Popierał nacjonalizm niemiecki, okazywał wrogość wobec Kościoła katolickiego oraz jego dorobku cywilizacyjnego. Był również krytyczny wobec protestantyzmu. W swoich poglądach stał na gruncie neopogaństwa germańskiego i volkizmu[3].

Był przeciwnikiem liberalizmu, który uważał za ideologię obcą Niemcom. Nie popierał parlamentaryzmu, dał się także poznać jako przeciwnik uprzemysłowienia. Uważał, że uzależnia Niemcy od obcych gospodarek i służy Żydom. Pragnął Niemiec obejmujących w granicach Austrię oraz obszary należące do Rosji, które chciał, by zostały zasiedlone przez niemieckich chłopów[6]. Oznaczało to depolonizację i germanizację ziem zamieszkałych przez Polaków. Postulat ten został przejęty przez nazistów[7].

Uważał, że najlepszym ustrojem dla Niemców jest monarchia. Był przekonany, że Niemcy muszą odnaleźć swoją religię, by przewodzić w świecie chrześcijańskim[3]. Wrogo odnosił się do katolicyzmu, bowiem jego nauczanie miało charakter powszechny, było skierowane do całej ludzkości[4]. Zapoczątkował ruch „poganochrześcijan”[8]. W efekcie przyczynił się do rozwoju poganizmu i zwalczania chrześcijaństwa[9].

Publikacje edytuj

  • „Gesammelten Abhandlungen” (1866)
  • „Symmicta” (1877–80, 2 t.)
  • „Semitica” (1878)
  • „Orientalia” (1879)
  • „Mitteilungen” (1884–91 4 t.)
  • „Armenische Studien” (1877)
  • „Aegyptiaca” (1883)
  • „Persische Studien” (1884)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Michael Welte: Biographisch-bibliographisches Kirchenlexikon. s. Band IV (1992) Spalten 984. [dostęp 2010-09-30]. (niem.).
  2. a b P. Skrzydlewski, Lagarde Paul Anton de, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 202.
  3. a b c P. Skrzydlewski, Lagarde Paul Anton de, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 203.
  4. a b c P. Skrzydlewski, Lagarde Paul Anton de, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 204.
  5. L.Snyder, Encyclopedia of the Third Reich, Wordsworth, 1998, s. 203.
  6. G. Mann, Niemieckie dzieje w XIX i XX wieku, Olsztyn 2007, s. 259.
  7. B. Grott, O. Grott, Wprowadzenie, [w:] Przedhitlerowskie korzenie nazizmu czyli dusza niemiecka w świetle filozofii i religioznawstwa, red. B. Grott, O. Grott, Warszawa 2018, s. 22.
  8. J. Bartyzel, Prawica-nacjonalizm-monarchizm. Studia politologiczno-historyczne, wyd. 2 popr. i uzup., Radzymin-Warszawa 2020, s. 89.
  9. B. Grott, Dylematy polskiego nacjonalizmu. Powrót do tradycji czy przebudowa narodowego ducha, Warszawa 2015, s. 71.

Źródła internetowe edytuj

  1. Encyklopedia Gutenberga
  2. Michael Welte: Biographisch-bibliographisches Kirchenlexikon. s. Band IV (1992) Spalten 984. [dostęp 2010-09-30]. (niem.).