Pawłowice (powiat pszczyński)
Pawłowice (niem. Pawlowitz) – wieś położona w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, siedziba gminy Pawłowice. Jest to jedna z najludniejszych (trzecia po Kozach i Koziegłowach) wsi Polski. Powierzchnia sołectwa wynosi 18,05 km²[2], a liczba ludności 9641, co daje gęstość zaludnienia równą 534 osoby na km².
| ||||
| ||||
 Park ks. prof. Stanisława Pisarka i kościół św. Jana Chrzciciela w Pawłowicach | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  śląskie
| |||
| Powiat | pszczyński | |||
| Gmina | Pawłowice | |||
| Liczba ludności (2015) | 9212[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 32 | |||
| Kod pocztowy | 43-250 | |||
| Tablice rejestracyjne | SPS | |||
| SIMC | 0218621 | |||
Położenie na mapie gminy Pawłowice  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego  | ||||
 49°57′46″N 18°43′05″E/49,962778 18,718056
| ||||
| Strona internetowa | ||||
PołożenieEdytuj
Wieś znajduje się na skrzyżowaniu trzech ważnych dróg: DK81 prowadzącej z Katowic przez Żory w kierunku Ustronia, DW933 prowadzącej z Chrzanowa przez Pszczynę i Wodzisław Śląski w kierunku Raciborza oraz DW938 łączącej Pawłowice i Cieszyn.
HistoriaEdytuj
Nazwa miejscowości pochodzi od Pawła, jej założyciela w XIII wieku. Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w 1281 jako Pawlowicz. Miejscowa parafia św. Jana Chrzciciela powstała w 1293. W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 roku wieś została wymieniona jako Pawlowicze[3]. Wsią komorną pozostawała do końca XVI wieku, po czym została nabyta przez rodzinę Pawłowskich (z której pochodził m.in. biskup ołomuniecki Stanislav Pavlovský). W 1596 powstał pierwszy gotycki kościół murowany. Od początku XVIII w. do połowy XIX w. Pawłowice należały do niemieckiego rodu Gusnarów. A w połowie XIX wieku do 1945 r. właścicielami Pawłowic był pochodzący z Niemiec ród Reitzensteinów. Ostatnim właścicielem pawłowickiego majątku był baron Karol Egon von Reitzenstein, który opuścił Pawłowice w 1945 roku tuż przed wkroczeniem wojsk radzieckich. Po wojnie dobra Reitzensteinów przeszły na własność państwa. W styczniu 1945 r. przez Pawłowice przeszedł tzw. marsz śmierci z obozów KL Auschwitz w Oświęcimiu na stację kolejową do Wodzisławia Śląskiego[4].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.
W roku 2010 Rada Gminy Pawłowice otrzymała Nagrodę im. Karola Miarki[5].
ZabytkiEdytuj
Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe[6]:
- kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela z 1596 r. (nr rej.: 455/65 z 14.12.1965)
- ruina pałacu z zachowanymi piwnicami oraz park krajobrazowy z XVIII wieku w granicach dawnego założenia parkowego (nr rej.: A/175/08 z 7.02.1966)
Poza formalnie ustanowionymi zabytkami wartość historyczną prezentują także inne obiekty:
- mleczarnia w Starych Pawłowicach z 1924 r.
- słup graniczny i kamienie graniczne znajdujące się na trasie rowerowej z Pawłowic do Strumienia (grobla stanowiąca do 1920 r., kiedy to w życie wszedł traktat wersalski, granicę pomiędzy Cesarstwem Niemieckim a Austro-Węgrami).
Budynki i instytucje w PawłowicachEdytuj
W Pawłowicach znajdują się, między innymi:
- Urząd Gminy, ul. Zjednoczenia 60
- Gminny Ośrodek Sportu w Pawłowicach, ul. Szkolna 1B (m.in. basen, hala, kompleks boisk)
- Gminny Ośrodek Kultury, ul. Zjednoczenia 67
- Urząd Pocztowy, ul. Zjednoczenia 64 i ul. Górnicza 5 (filia)
- Kopalnia Węgla Kamiennego „Pniówek”, ul. Krucza 18
- Gminna Biblioteka Publiczna, ul. Zjednoczenia 67
- Zespół Szkolno-Przedszkolny, ul. Pukowca 4
- Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Jana Pawła II, ul. Pukowca 5
- Przychodnia zdrowia, ul. Zjednoczenia 10a
- Klub GKS Pniówek Pawłowice, który gra w III lidze piłkarskiej śląsko-opolskiej oraz ekstraklasie szachowej
- Parafie rzymskokatolickie św. Jana Chrzciciela (Zjednoczenia 52) i Podwyższenia Krzyża Świętego (ul. Szkolna 36)
TurystykaEdytuj
Przez miejscowość przebiegają następujące trasy rowerowe:
czarna trasa rowerowa nr 188, istniejąca pod nazwą Trakt Czarnego Skarbu
czerwona trasa rowerowa nr 190, istniejąca pod nazwą Trakt Reitzensteinów
zielona trasa rowerowa Pawłowice – Strumień (tzw. Trakt Cesarsko-Pruski)
niebieska trasa rowerowa nr 178 – Pawłowice – Pszczyna (tzw. Plessówka)- niebieska trasa rowerowa nr 279 – Jastrzębie-Zdrój – Strumień
KomunikacjaEdytuj
Na terenie wsi kursują autobusy komunikacji miejskiej MZK Jastrzębie-Zdrój łącząc Pawłowice m.in. z Jastrzębiem i Żorami. Pomiędzy sołectwami kursują busy komunikacji lokalnej . Przez Wieś kursują także autobusy komunikacji powiatowej z Pszczyny, a także do Katowic, Wisły,Cieszyna oraz Częstochowy
Ludzie związani z PawłowicamiEdytuj
- Stanisław Pawłowski z Pawłowic (ur. ok. 1545, zm. 2 czerwca 1598) – szlachcic, biskup ołomuniecki w latach 1579–1598.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Gmina Pawłowice: gmina Pawłowice w liczbach. pawlowice.pl, 2015. [dostęp 2016-10-13].
- ↑ Gmina Pawłowice: statut sołectwa Pawłowice. biuletyn.net, 2011. [dostęp 2011-04-08].
- ↑ Ludwik Musioł. Dokument sprzedaży księstwa pszczyńskiego z dn. 21. lutego 1517 R.. „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. R. 2, s. 235–237, 1930. Katowice: nakł. Towarzystwa ; Drukiem K. Miarki.
- ↑ Piotr Hojka, Sławomir Kulpa: Kierunek Loslau. Marsz ewakuacyjny więźniów oświęcimskich w styczniu 1945 r., Wodzisław Śląski 2016
- ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Wyróżnieni Nagrodą im. Karola Miarki [dostęp 2016-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03].
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie. 2020-09-30.