Paweł Grabowski
Paweł Ignacy Grabowski herbu Oksza (ur. 1759, zm. 4 listopada 1794? w Warszawie) – generał lejtnant wojsk litewskich[1], generał-komendant wojsk litewskich[2], starosta wołkowyski.
 mal. Jan Chrzciciel Lampi (starszy), 1790 | |
 Oksza | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Był synem Jana Jerzego, i Joanny z Gruszczyńskich, generała wojsk koronnych i jazdy litewskiej[2]. Oboje rodzice byli wyznania ewangelicko-reformowanego (kalwińskiego).
W 1771 wraz z bratem Stefanem Kazimierzem wstąpił do korpusu kadetów w Warszawie, gdzie przebywał do 1775[3]. W 1781 został członkiem loży masońskiej Dobry Pasterz[4]. W 1784 mianowany generałem inspektorem wojska litewskiego oraz starostą wołkowyskim[5]. Był oficerem wojska francuskiego, następnie podpułkownikiem i pułkownikiem 5. regimentu piechoty litewskiej (1789). Poseł na sejm 1784 roku oraz na Sejm Czteroletni. 2 maja 1791 roku podpisał asekurację, w której zobowiązał się do popierania projektu Ustawy Rządowej[6]. Był członkiem Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej[5]. Był posłem na Sejm Czteroletni w 1788 roku z powiatu wołkowyskiego[7]. W 1789 otrzymał Order Świętego Stanisława[2]. Walczył w stopniu generała w wojnie polsko-rosyjskiej 1792 dowodząc 3. regimentem pieszym litewskim. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari[8].
W powstaniu kościuszkowskim otrzymał 16 maja 1794 patent generała lejtnanta. Dowodził 5. regimentem litewskim, a następnie dywizją litewską (jedną z trzech istniejących). 26 czerwca wziął udział w przegranej bitwie pod Sołami. Do 30 czerwca jego zgrupowanie znajdowało się w korpusie gen. Antoniego Chlewińskiego, później połączył się wraz z Chlewińskim z Dywizją Karola Sierakowskiego. 5 sierpnia objął samodzielne dowództwo dywizji na Polesiu. Na początku sierpnia 1794 był tymczasowym dowódcą obrony Wilna, a po upadku powstania na Litwie organizował armię litewską w okolicach Bielska. Następnie dowodził dywizją w ramach korpusu Mokronowskiego. Zginął prawdopodobnie 4 listopada 1794 w czasie rosyjskiego szturmu Pragi[9], jednak według informacji króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego, 8 marca 1795 złożył przysięgę wierności Nikołajowi Repninowi[5].
Z małżeństwa z Ludwiką z Tyzenhauzów nie pozostawił potomstwa[10]. Jego brat Jerzy Franciszek także był generałem powstania kościuszkowskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków 1998, s. 162.
- ↑ a b c A. Boniecki, Herbarz polski. T. 7: Grabowscy - Hulkiewiczowie, Warszawa 1904, s. 10.
- ↑ S. Herbst, Grabowski Paweł, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom IX, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960-1961, s. 506.
- ↑ S. Herbst, Grabowski Paweł, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom IX, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960-1961, s. 506–507.
- ↑ a b c S. Herbst, Grabowski Paweł, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom IX, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960-1961, s. 507.
- ↑ Bronisław Dembiński, W przededniu 3-maja 1791 roku, w: Tygodnik Ilustrowany, nr 1 13 stycznia 1906 roku, s. 10.
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 326.
- ↑ Krzysztof Filipow, Order Virtuti Militari 1792-1945, Warszawa 1990, s. 18.
- ↑ A. Boniecki, Herbarz polski. T. 7: Grabowscy - Hulkiewiczowie, Warszawa 1904, s. 11.
- ↑ A. Boniecki, Herbarz polski. T. 7: Grabowscy - Hulkiewiczowie, Warszawa 1904, s. 10–11.
Bibliografia edytuj
- Boniecki A., Herbarz polski. T. 7: Grabowscy - Hulkiewiczowie, Warszawa 1904, s. 10–11. (e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego)
- Kosk H. P., Generalicja polska t. 1, Oficyna wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1998.
- Herbst S., Grabowski Paweł, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom IX, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960-1961, s. 506–507.
Linki zewnętrzne edytuj
- Paweł Grabowski – publikacje w bibliotece Polona