Paweł Huelle
Paweł Marek Huelle (ur. 10 września 1957 w Gdańsku, zm. 27 listopada 2023 tamże[1][2]) – polski pisarz; prozaik, poeta i dramaturg.
Data i miejsce urodzenia |
10 września 1957 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
27 listopada 2023 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
pisarz |
Alma Mater | |
Małżeństwo |
Anna Huelle, |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUkończył filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim[3]. W trakcie wydarzeń sierpniowych w 1980 był jednym z inicjatorów apelu o powołanie niezależnej organizacji studenckiej[4]. Zaangażowany następnie w działalność związaną z NSZZ „Solidarność”, był m.in. członkiem redakcji „Głosu Wolnego” wydawanego w czasie I Krajowego Zjazdu Delegatów związku[5]. Po wprowadzeniu stanu wojennego współpracował z wydawnictwami podziemnymi[3].
W latach 1983–1986 uczył języka polskiego w szkołach podstawowych, zawodowych i średnich. Pracował też w spółdzielni Świetlik[6]. Następnie wykładał filozofię na Akademii Medycznej w Gdańsku. W latach 1994–1999 zajmował stanowisko dyrektora TVP3 Gdańsk[3]. W 2010 został wykładowcą na kierunku reżysersko-operatorskim Gdyńskiej Szkoły Filmowej[6], a w 2011 kierownikiem literackim Teatru Miejskiego w Gdyni[7].
Twórczość poświęcił w większości Gdańskowi jako rodzinnemu miastu. Popularność przyniosła mu debiutancka powieść Weiser Dawidek (wydana w 1987)[3], zekranizowana przez Wojciecha Marczewskiego w 2000[8] pod tytułem Weiser. Był członkiem polskiego PEN Clubu[9], objął funkcję wiceprezesa tej organizacji[10].
Na podstawie jego twórczości powstały spektakle teatralne[3]: w Teatrze Telewizji Stół (2000)[11] i Srebrny deszcz (2000)[12], a także Kąpielisko ostrów (2001) w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie[13].
Krytykował wypowiedzi księdza Henryka Jankowskiego, które oceniał, podobnie jak gdańska kuria metropolitalna, jako antysemickie[14][15]. Po stwierdzeniu, że przemawia on jak gauleiter, gensek, a nie jak kapłan, duchowny wytoczył mu proces, który zakończył się korzystnie dla pisarza[16].
Zasiadał w konwencie Ruchu Stu[17]. W 1998 z listy Unii Wolności bez powodzenia kandydował na radnego Gdańska[6]. W 2010 był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przedterminowymi wyborami prezydenckimi[18].
Od 2019 był członkiem Rady Kultury Gdańskiej[19].
Został pochowany 7 grudnia 2023 na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku[20] (rejon IV, kwatera TAR I/2a/8)[21].
Życie prywatne
edytujDwukrotnie żonaty. Był mężem Anny, z którą miał syna Juliusza. Jego drugą żoną była malarka Ida Łotocka-Huelle[6].
Twórczość
edytujPaweł Huelle był autorem następujących książek[22]:
- Weiser Dawidek (1987)[23],
- Opowiadania na czas przeprowadzki (1991)[24],
- Wiersze (1994)[25],
- Pierwsza miłość i inne opowiadania (1996)[26],
- Inne historie (1999)[27],
- Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala (2001)[28], tłum. na język litewski (Mercedes-Benz. Iš laiškų Hrabalui, tłum. Vytautas Dekšnys, 2011),
- Byłem samotny i szczęśliwy (2002)[29],
- Castorp (2004)[30],
- Ostatnia Wieczerza (2007)[31],
- Opowieści chłodnego morza (2008)[32],
- Śpiewaj ogrody (2014)[33],
- Ulica świętego Ducha i inne historie (2016)[34],
- Talita (2020)[35].
Paweł Huelle był również współautorem scenariuszy do filmów Wróżby kumaka (2005)[36][37], NZS. Tak się zaczęło… (2005)[38], O dwóch takich, co nic nie ukradli (1999)[39].
Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie
edytuj- Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2012)[40][41]
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014)[42]
- Medal św. Wojciecha (2013)[43]
- Nagroda Artystyczna Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (1987, 2007)[6]
- Nagroda Fundacji im. Kościelskich (1988)[44]
- Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” (1990, 2008, 2015)[45]
- Nagroda polskiego PEN Clubu w dziedzinie prozy (1995)[6]
- Paszport „Polityki” za powieść Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala (2001)[3]
- Pomorska Nagroda Artystyczna (2002, 2007)[6]
- Nagroda Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego (2005)
- Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2007, 2022)[46]
- „Sztorm Roku 2007” w kategorii Literatura za powieść Ostatnia wieczerza (2008)[6]
- Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za powieść Ostatnia Wieczerza (2008)[47]
- Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny” (2010)[6]
- Wielka Pomorska Nagroda Artystyczna (2016)[6]
- „Galion Gdyński” w kategorii kreacja artystyczna (2018)[6]
- Pomorska Nagroda Literacka „Wiatr od morza” za całokształt pracy literackiej (2021)[48][49][50]
- Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego[43]
- Nagroda im. Andreasa Gryfiusa[43]
- Upamiętnienie
Został uwieczniony jako jeden z apostołów na obrazie Ostatnia wieczerza Macieja Świeszewskiego, który umieszczono w hali przylotów gdańskiego lotniska. Obraz stanowił inspirację dla powieści pisarza pt. Ostatnia Wieczerza z 2007[51].
Poeta Janusz Szuber zadedykował Pawłowi Huellemu wiersz Krahla, wydany w tomikach poezji 19 wierszy z 2000[52] oraz Pianie kogutów z 2008[53].
W 2024 na jednym z filarów przystanku PKM Gdańsk Niedźwiednik powstał mural upamiętniający pisarza[54].
Przypisy
edytuj- ↑ Łukasz Kamiński , Paweł Huelle nie żyje. Pisarz miał 66 lat [online], wyborcza.pl, 27 listopada 2023 [dostęp 2023-11-27] .
- ↑ Jan Bończa-Szabłowski , Nie żyje Paweł Huelle. Kolibra lot ostatni, rp.pl, 27 listopada 2023 [zarchiwizowane 2023-11-27] .
- ↑ a b c d e f Paszporty Polityki: Literatura: Paweł Huelle [online], polityka.pl, 3 listopada 2009 [dostęp 2012-08-31] .
- ↑ Niezależne Zrzeszenie Studentów, encyklopedia-solidarnosci.pl [zarchiwizowane 2020-09-26] .
- ↑ Kalendarium wrzesień 1981, Encyklopedia Solidarności [zarchiwizowane 2020-10-31] .
- ↑ a b c d e f g h i j k Huelle Paweł [online], gedanopedia.pl [dostęp 2024-11-07] .
- ↑ Teatr Miejski pełen wątków lokalnych i z Pawłem Huelle [online], trojmiasto.pl, 20 września 2011 [dostęp 2016-06-04] .
- ↑ Weiser w bazie Filmweb [dostęp 2012-08-31].
- ↑ O klubie, penclub.pl [zarchiwizowane 2012-07-24] .
- ↑ Spotkanie litewskiego i polskiego PEN Clubu [online], wilnoteka.pl, 19 października 2011 [dostęp 2021-01-21] .
- ↑ Stół w bazie IMDb (ang.) [dostęp 2021-01-20].
- ↑ Srebrny deszcz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2021-01-21] .
- ↑ Kąpielisko Ostrów, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2021-01-21] .
- ↑ Sąd ogłosi wyrok w sprawie ks. Jankowski – pisarz Paweł Huelle [online], bankier.pl, 30 sierpnia 2005 [dostęp 2018-12-17] .
- ↑ Marcin Kornak , Brunatna księga 1987–2009, Warszawa: Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”, 2009, s. 105 .
- ↑ Marcin Kornak , Brunatna księga 1987–2009, Warszawa: Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”, 2009, s. 345 .
- ↑ Podstawowe informacje na temat Ruchu 100, ruch100.org.pl [zarchiwizowane 1997-01-21] .
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] .
- ↑ Rada Kultury Gdańskiej (kadencja 2019–2023), gdansk.pl, 28 listopada 2019 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Ostatnia droga Pawła Huelle. „Wpisał obraz Gdańska na nowo w serca wielu mieszkańców” [online], gdansk.pl, 7 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-07] .
- ↑ Paweł Huelle [online], cmentarze-gdanskie.pl [dostęp 2024-11-07] .
- ↑ Huelle Paweł [online], biblionetka.pl [dostęp 2020-10-21] .
- ↑ Paweł Huelle , Weiser Dawidek, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1987, ISBN 83-215-8286-9, OCLC 24103229 .
- ↑ Paweł Huelle , Opowiadania na czas przeprowadzki, Londyn: Puls, 1991, ISBN 0-907587-56-9, OCLC 27144066 .
- ↑ Paweł Huelle , Wiersze, Gdańsk: TEXT, 1994, ISBN 83-85156-39-9, OCLC 39706156 .
- ↑ Paweł Huelle , Pierwsza miłość: i inne opowiadania, Londyn: Puls Publications, 1996, ISBN 1-85917-061-7, OCLC 36962865 .
- ↑ Paweł Huelle , Inne historie, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 1999, ISBN 83-87316-43-1, OCLC 43456096 .
- ↑ Paweł Huelle , Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala, Kraków: Znak, 2001, ISBN 83-240-0114-X, OCLC 48704187 .
- ↑ Paweł Huelle , Byłem samotny i szczęśliwy, Warszawa: Rosner & Wspólnicy, 2002, ISBN 83-89217-14-7, OCLC 51998225 .
- ↑ Paweł Huelle , Castorp, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2004, ISBN 83-89405-68-7, OCLC 56139470 .
- ↑ Ostatnia Wieczerza popkultury, „Media Biznes Kultura” (3), 2017, DOI: 10.4467/25442554.mbk.17.023.8315, ISSN 2544-2554 .
- ↑ Paweł Huelle , Opowieści chłodnego morza, Kraków: Znak, 2008, ISBN 978-83-240-1031-8, OCLC 269442500 .
- ↑ Paweł Huelle , Śpiewaj ogrody, Kraków: Znak, 2014, ISBN 978-83-240-2195-6, OCLC 875639557 .
- ↑ Paweł Huelle , Ulica świętego Ducha i inne historie, Kraków: Znak, 2016, ISBN 978-83-24021-96-3 .
- ↑ Paweł Huelle , Talita, Kraków: Znak, 2020, ISBN 978-83-240-6082-5 .
- ↑ Paweł Huelle o „Wróżbach kumaka” [online], onet.pl, 12 października 2004 [dostęp 2021-01-21] .
- ↑ Wróżby Kumaka – Unkenrufe [online], krystynajanda.pl, 11 września 2005 [dostęp 2021-01-21] .
- ↑ NZS. Tak się zaczęło… w bazie filmpolski.pl [dostęp 2021-01-20].
- ↑ Paweł Huelle w bazie Filmweb [dostęp 2021-01-20].
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 985
- ↑ Odznaczenia w 32. rocznicę Porozumień Sierpniowych, prezydent.pl, 31 sierpnia 2012 [zarchiwizowane 2012-12-21] .
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], gov.pl [dostęp 2024-11-07] .
- ↑ a b c Laureaci medalu św. Wojciecha, gdansk.pl [zarchiwizowane 2021-02-14] .
- ↑ Nagroda im. Kościelskich: Laureaci [online], bn.org.pl [dostęp 2022-09-22] .
- ↑ Laureaci Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” [online], bip.gdansk.pl [dostęp 2024-11-07] .
- ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury [online], gdansk.pl [dostęp 2024-11-07] .
- ↑ Nagroda Nike 2008, nike.org.pl [zarchiwizowane 2014-03-02] .
- ↑ Wrzeszcz Mikołaja Trzaski Pomorską Książką Roku. Nagrody „Wiatr od morza” przyznane [online], trojmiasto.pl, 28 października 2021 [dostęp 2021-10-28] .
- ↑ Znamy laureatów Pomorskiej Nagrody Literackiej Wiatr od Morza [online], pomorskie.eu, 27 października 2021 [dostęp 2021-10-28] .
- ↑ IV edycja literackiej nagrody Wiatr od morza. Laureatami Pawlak, Huelle, Trzaska, Gregorczyk, Jabłoński, Czaja, gdansk.pl, 27 października 2021 [zarchiwizowane 2021-10-30] .
- ↑ Ostatnia Wieczerza [online], swieszewski.com [dostęp 2022-01-28] .
- ↑ Janusz Szuber, 19 wierszy, Lesko: Zygmunt Nater: Handel, Usługi, Wydawnictwa, 2000, s. 11 .
- ↑ Janusz Szuber, Pianie kogutów, Kraków: Znak, 2008, s. 88, ISBN 978-83-240-0941-1 .
- ↑ Gustaw Płóciniak , Nowy mural na Niedźwiedniku już gotowy. Współtworzy ciekawą historię [online], pomorskie.eu, 9 maja 2024 [dostęp 2024-05-09] .
- ISNI: 0000000077800322
- VIAF: 76363900
- LCCN: n91060674
- GND: 122223330
- NDL: 031473371
- LIBRIS: wt7bgjxf4kq46mg
- BnF: 121988687
- SUDOC: 030607353
- NLA: 36035430
- NKC: jn20030526004
- NTA: 081755430
- BIBSYS: 90539049
- CiNii: DA19141336
- Open Library: OL188293A
- PLWABN: 9810653135905606
- NUKAT: n93090067
- J9U: 987007271248505171
- NSK: 000121708
- BLBNB: 000679007
- LIH: LNB:BjPY;=Br