Paweł Kukiz

polski artysta i polityk

Paweł Piotr Kukiz (ur. 24 czerwca 1963 w Paczkowie[1][2]) – polski muzyk, wokalista, autor tekstów piosenek i polityk. W latach 1984–2013 lider zespołu Piersi. Kandydat w wyborach prezydenckich w 2015, inicjator komitetu wyborczego i ruchu politycznego Kukiz’15, poseł na Sejm VIII, IX i X kadencji, przewodniczący klubu poselskiego Kukiz’15 w Sejmie VIII kadencji.

Paweł Kukiz
Ilustracja
Paweł Kukiz (2016)
Imię i nazwisko

Paweł Piotr Kukiz

Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1963
Paczków

Instrumenty

instrumenty klawiszowe

Gatunki

rock, new wave, punk rock

Zawód

polityk, muzyk, aktor

Wydawnictwo

QM Music, BMG Poland, Sony Music Entertainment Poland

Powiązania

Jan Borysewicz
Maciej Maleńczuk
Katarzyna Gärtner

Zespoły
CDN (1981–1982)
Hak (1982–1984)
Aya RL (1983–1989, 2011)
Emigranci (1989–1993)
Piersi (1984–2013)
Kukiz i Piersi (od 2014)
Odznaczenia
Order Uśmiechu
podpis
Strona internetowa

Życiorys edytuj

Życie prywatne edytuj

Wnuk Mariana Kukiza, przodownika Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, zamordowanego w czerwcu 1941 w ramach masakr więziennych NKWD we Lwowie[3][4]. Syn Marianny oraz Tadeusza, lekarza i działacza kresowego[5]. Od 1991 jest żonaty z Małgorzatą, ma trzy córki: Julię (ur. 1991), Polę (ur. 1994) i Hannę (ur. 2000)[2].

Z zawodu muzyk, uzyskał wykształcenie średnie ogólne[1]. W Niemodlinie ukończył szkołę podstawową[6] i liceum ogólnokształcące (1981)[1], tam też został założony zespół Piersi (1984)[7]. Studiował administrację na Uniwersytecie Wrocławskim[8], a następnie prawo i nauki polityczne na Uniwersytecie Warszawskim, nie kończąc żadnego z tych kierunków[9].

Kariera muzyczna i rozrywkowa edytuj

 
Paweł Kukiz na scenie w trakcie koncertu w Poznaniu (2007)

W latach 80. udzielał się muzycznie w różnych zespołach rockowych, takich jak CDN[10], Hak oraz Aya RL[11].

W latach 1984–2013 był liderem zespołu Piersi[12], w latach 1997–2004 działającego pod nazwą Kukiz i Piersi. Z grupą tą wydał dziewięć płyt. Kontrowersje w tym czasie wzbudził m.in. antykościelnym utworem „ZChN zbliża się”, któremu zarzucano obrazę uczuć religijnych[13].

Od 1989 był wokalistą zespołu Emigranci[14]. W 2001 wziął udział w projekcie muzycznym Yugoton, a w 2007 uczestniczył w jego kontynuacji – Yugopolis. W 2003 wydał płytę pt. Borysewicz & Kukiz w duecie z Janem Borysewiczem, z którym wcześniej nagrał także ścieżkę dźwiękową do filmu Olafa Lubaszenki E=mc² z 2002[15]. W 2010 z Maciejem Maleńczukiem nagrał płytę z repertuarem Kabaretu Starszych Panów zatytułowaną Starsi panowie. W duecie z Pihem zaśpiewał piosenkę „Młodość” na wydanym w 2014 albumie Bal maturalny produkcji Rozbójnika Alibaby oraz Jana Borysewicza.

W latach 90. zaczął pojawiać się w filmach – grał główne role w filmie sensacyjnym Girl Guide[2] Juliusza Machulskiego, a z Bolcem w produkcjach Poniedziałek i Wtorek Witolda Adamka[2]. W drugiej połowie lat 90. wystąpił w reklamie napoju Pepsi. Jak sam stwierdził, promował tę markę „dla pieniędzy”[16]. Do wydarzenia nawiązała grupa Kazik na Żywo w utworze „Pozory często mylą” wydanym na albumie Las Maquinas de la Muerte (1999), w którym pojawiły się słowa stanowiące bezpośrednie odniesienie do Pawła Kukiza (Spragniony, do picia nieledwie się zbliżam, wiedziony reklamą z udziałem Kukiza)[17]. Od 2009 był współgospodarzem (z Markiem Horodniczym) programu publicystycznego Koniec końców w TVP1[18]. W 2010 był jurorem na Festiwalu Piosenki Angielskiej w Brzegu.

Działalność społeczna i polityczna edytuj

Działalność do 2014 edytuj

W kampanii przed wyborami parlamentarnymi w 1997 popierał publicznie AWS[19]. W wyborach prezydenckich w 2005 znalazł się w honorowym komitecie poparcia Donalda Tuska[20]. W latach 2006–2007 wspierał kampanię samorządową Hanny Gronkiewicz-Waltz i parlamentarną Platformy Obywatelskiej[21].

W 2009 został redaktorem naczelnym portalu nieobecni.com.pl[22], poświęconego dokumentacji polskich cmentarzy za wschodnią granicą kraju, a także zabytkowych cmentarzy na Ziemiach Zachodnich (m.in. pożydowskich i poniemieckich), jak również wszystkich nekropolii, na których spoczywają Polacy[23]. Przy współpracy z Powiernictwem Polskim nagrał odwołującą się do działalności niemieckiej polityk Eriki Steinbach piosenkę „Heil Sztajnbach”[24].

W wyborach prezydenckich w 2010 opowiedział się za kandydaturą Marka Jurka[25]. W tym samym roku podpisał się pod zainicjowanym przez Fundację Mamy i Taty listem otwartym przeciwko organizowaniu w Warszawie europejskiej parady mniejszości seksualnych EuroPride[26]. Paweł Kukiz zadeklarował się jako przeciwnik adopcji dzieci przez homoseksualistów[27] oraz przeciwnik aborcji[28].

W 2010 i 2011 był członkiem komitetu poparcia Marszu Niepodległości, organizowanego corocznie 11 listopada w Narodowe Święto Niepodległości przez Młodzież Wszechpolską i Obóz Narodowo-Radykalny. Z komitetu tego wystąpił w 2012[29].

Zaczął angażować się w działalność polityczną, głosząc głównie postulat wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych i organizując m.in. akcję „Zmieleni.pl”[30]. Wziął udział w akcji na rzecz ruchu pro-life „Uratuj świętego!” (2011)[31].

Działalność od 2014 edytuj

 
Paweł Kukiz odbierający z rąk przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej Wojciecha Hermelińskiego zaświadczenie o wyborze na posła VIII kadencji Sejmu (2015)
 
Posłowie Kukiz’15 oraz Rafał Ziemkiewicz podczas konferencji prasowej (2016)

W wyborach samorządowych w 2014 z ramienia Bezpartyjnych Samorządowców został wybrany na radnego Sejmiku Województwa Dolnośląskiego[32][33]; został członkiem komisji współpracy zagranicznej oraz kultury, nauki i edukacji[34].

W lutym 2015 zapowiedział zamiar startu w wyborach prezydenckich 10 maja tegoż roku[35]. Zajął 3. miejsce wśród 11 kandydatów, zdobywając 3 099 079 głosów, co stanowiło 20,8% głosów ważnych[36]. Przed drugą turą głosowania nie poparł żadnego z kandydatów[37]. W lipcu 2015 powołał KWW Kukiz’15 z zamiarem startu w jesiennych wyborach parlamentarnych[38] (według jego słów nazwa ruchu oznaczała „Koniec Układu Korupcji i Złodziejstwa”[39]). Otwierał listę tego komitetu w okręgu warszawskim; otrzymał 76 675 głosów i zdobył mandat poselski[40] (ruch otrzymał 8,8% głosów i 42 mandaty poselskie). W Sejmie VIII kadencji został przewodniczącym klubu poselskiego Kukiz’15, zasiadł też w Komisji do Spraw Służb Specjalnych[1]. W grudniu 2015 ogłoszono powstanie Stowarzyszenia na Rzecz Nowej Konstytucji Kukiz’15, zarejestrowanego w 2016, którego został prezesem[41][42].

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019 jego ugrupowanie nie zdobyło mandatów (Kukiz’15 otrzymał 3,7% głosów)[43]. Paweł Kukiz został wówczas upoważniony do prowadzenia rozmów z innymi ugrupowaniami politycznymi w sprawie wspólnego startu w wyborach parlamentarnych w tym samym roku[44]. W sierpniu 2019 ogłosił, że Kukiz’15 wystartuje w wyborach do Sejmu z list PSL w ramach Koalicji Polskiej[45]. W wyborach Paweł Kukiz kandydował z pierwszego miejsca w okręgu opolskim i uzyskał poselską reelekcję, otrzymując 23 468 głosów[46]. Kandydaci rekomendowani przez kierowany przez niego ruch uzyskali 6 mandatów poselskich[47]. W dniu rozpoczęcia nowej kadencji Sejmu został ogłoszony przewodniczącym rady Koalicji Polskiej[48].

W marcu 2020 poinformował o tworzeniu związanej ze stowarzyszeniem partii politycznej pod nazwą K’15[49], którą zarejestrowano w lipcu tego samego roku[50]. W grudniu 2020 wraz z innymi posłami Kukiz’15 znalazł się poza klubem parlamentarnym Koalicji Polskiej, stając się posłem niezrzeszonym[51]. W lutym 2021 został przewodniczącym nowo powołanego koła poselskiego Kukiz’15 – Demokracja Bezpośrednia[52][53]. W maju tego samego roku w imieniu partii K’15 podpisał porozumienie programowe z rządzącą partią Prawo i Sprawiedliwość[54]. Partia K’15, której był prezesem, została wyrejestrowana w styczniu 2023[55].

W sierpniu 2023 został ogłoszony liderem listy wyborczej PiS w okręgu opolskim w wyborach parlamentarnych w tymże roku[56]. W wyniku głosowania utrzymał mandat poselski na kolejną kadencję, zagłosowały na niego wówczas 43 292 osoby[57]. W listopadzie 2023 został przewodniczącym trzyosobowego koła poselskiego Kukiz’15 w Sejmie X kadencji[58].

Krytyka edytuj

Działalność polityczna Pawła Kukiza, w tym zwłaszcza bliska współpraca z PiS, spotkała się wielokrotnie z krytyką[59]. Muzykowi wypominano jego wcześniejsze słowa, w których odcinał się od takiej aktywności[60]. Negatywnie o jego działalności wypowiadali się dawni znajomi z branży muzycznej, m.in. Muniek Staszczyk[61]. Muzycy z zespołu Piersi nagrali w 2023 piosenkę „Świenty Paweł”, krytykującą polityczne zaangażowanie byłego lidera tej grupy[62].

Paweł Kukiz w odpowiedzi na krytykę twierdził, że nie zmienił poglądów, a działalność poselska przyniosła mu mniejszy dochód niż koncerty. Wskazał, że w 2021 nawiązał współpracę z PiS, aby realizować swoje postulaty programowe[59][62]. W 2023 premier Mateusz Morawiecki przyznał związanej z ruchem Pawła Kukiza Fundacji „Potrafisz Polsko!” dotację w wysokości ponad 4 milionów złotych[63], co było krytykowane również przez polityków współrządzącej Solidarnej Polski[64].

Wyniki wyborcze edytuj

Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
2014 Bezpartyjni Samorządowcy Sejmik Województwa Dolnośląskiego
V kadencji
nr 1 14 403 (8,60%)  [33]
2015 KW Kandydata na Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej Pawła Kukiza
Prezydent RP 3 099 079 (20,80%)  [36]
2015 Kukiz’15 Sejm VIII kadencji nr 19 76 675 (7,00%)  [40]
2019 Polskie Stronnictwo Ludowe Sejm IX kadencji nr 21 23 468 (5,77%)  [46]
2023 Prawo i Sprawiedliwość Sejm X kadencji nr 21 43 292 (9,02%)  [57]

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Dyskografia edytuj

Zobacz więcej w artykule Hak (zespół muzyczny), w sekcji Dyskografia.
Zobacz więcej w artykule Aya RL, w sekcji Dyskografia.
Zobacz więcej w artykule Yugopolis, w sekcji Dyskografia.
Albumy
Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na liście Sprzedaż Certyfikat
POL
Borysewicz & Kukiz
(oraz Jan Borysewicz)
  • Data: 24 lutego 2003[70]
  • Wydawca: BMG Poland
1[71]
Starsi panowie
(oraz Maciej Maleńczuk)
  • Data: 7 maja 2010[74]
  • Wydawca: QM Music
3[75]
  • POL: złota płyta[76]
Siła i honor
  • Data: 4 września 2012[77]
  • Wydawca: Sony Music
3[78]
  • POL: złota płyta[79]
Zakazane piosenki
  • Data: 4 listopada 2014[80]
  • Wydawca: Sony Music
14[81]
Wyspa zielona
(Kukiz & Perverados)
  • Data: 9 listopada 2018[82]
  • Wydawca: Universal Music Polska
Notowane utwory
Tytuł Rok Pozycja na liście Album
LP3
[83]
SLiP
[84]
30 ton
[85]
Irena Santor – „Już nie ma dzikich plaż” (oraz Paweł Kukiz) 1996 23 47 22 Duety
Hav Rań – „Hej Janicku” (oraz Paweł Kukiz) 1997 22 Hej Janicku
„Chodź, zabiorę cię” (oraz Dominika Kurdziel) 1999 21
„Na opolskim rynku” 2000 44 Pozłacany warkocz.
Śpiewnik śląski Katarzyny Gärtner
„Niby jestem, niby nie” (oraz Jan Borysewicz) 2002 47 Borysewicz & Kukiz
„Bo tutaj jest jak jest” (oraz Jan Borysewicz) 2003 1 1 3
„Jeśli tylko chcesz” (oraz Jan Borysewicz) 13 21 4
„Jest taki dzień” (oraz Jan Borysewicz) 2004 43 7
„Old Punk” 2012 3 49 Siła i honor
„Koniec końców” 37
„Samokrytyka (dla Michnika)” 2014 20 Zakazane piosenki
„–” utwór nie był notowany.
Inne
Album Rok Uwagi Źródło
Aya RLAya RL (czerwona) 1985 członek zespołu; śpiew, instrumenty perkusyjne [86]
Aya RL – Aya RL (niebieska) 1989 członek zespołu; śpiew, instrumenty perkusyjne [87]
EmigranciRosja i Ameryka 1992 członek zespołu; śpiew [88]
Piersi – Piersi członek zespołu; śpiew [89]
Piersi – My już są Amerykany 1993 członek zespołu; śpiew, keyboard [90]
Piersi – 60/70 Piersi i przyjaciele 1994 członek zespołu; śpiew, koprodukcja [91]
Piersi – Live '93 członek zespołu; śpiew [92]
Piersi – Powrót do raju 1995 członek zespołu; śpiew, muzyka, słowa, koprodukcja [93]
Pozłacany Warkocz Śpiewnik Śląski
Katarzyny Gärtner
(składanka)
wykonanie utworów „Lipsta”, „Jańcio” i „Na Opolskim rynku” [94]
Aya RL – Calma 1996 członek zespołu; śpiew [95]
Irena SantorDuety gościnnie śpiew w utworach „Już nie ma dzikich plaż” i „Powrócisz Tu” [96]
Być wolnym (składanka) 1997 wykonanie utworu „W milczeniu żyjemy” [97]
Hav Rań – Hej Janicku gościnnie śpiew w utworze „Hej Janicku” [98]
Kukiz i Piersi – Raj na ziemi członek zespołu; śpiew, koprodukcja, keyboard [99]
Piersi – ...przeboje 1998 członek zespołu; śpiew [100]
Kukiz i Piersi – Pieśni ojczyźniane 2000 członek zespołu; śpiew [101]
YugotonYugoton 2001 wykonanie utworów „Rzadko widuję cię z dziewczętami”,
„Ema” i „O nic nie pytaj (bo nie pytam ja)”
[102]
CarrantuohillInis 2002 gościnnie śpiew w utworze „Uważnie panowie” [103]
Kukiz i Piersi – Piracka płyta 2004 członek zespołu; śpiew [104]
Robert ChojnackiSaxophonic 2006 gościnnie śpiew w utworze „Idziemy żyć” [105]
YugopolisSłoneczna strona miasta 2007 wykonanie utworów „Bez kagańca”, „Miasto budzi się” i „Idę drogą, którą znam” [106]
SexbombaSeXXbomba gościnnie śpiew w utworach „Radio gra” i „Pocztówka z Londynu” [107]
Big CycSzambo i perfumeria 2008 gościnnie śpiew w utworze „Lecę w dół” [108]
Breakout Festiwal 2007 – Wysłuchaj
mojej pieśni Panie
(składanka)
2009 wykonanie utworów „Takie moje miasto jest” i „Anna” [109]
Flower Power (składanka) wykonanie utworu „Ratujcie nasze dusze” [110]
Krzyżacy: rock opera na podstawie
powieści Henryka Sienkiewicza
(składanka)
2011 wykonanie utworów „Czarne chmury” i „Pod fałszywym znakiem” [111]
Rozbójnik Alibaba i Jan Borysewicz – Bal maturalny 2014 gościnnie śpiew w utworze „Młodość” [112]
Teledyski
Tytuł Rok Reżyseria Album
„Niby jestem, niby nie” (oraz Jan Borysewicz) 2002 Borysewicz & Kukiz
„Bo tutaj jest jak jest” (oraz Jan Borysewicz) 2003
„Old Punk” 2012 Roman Przylipiak Siła i honor
„Heil Sztajnbach”
„Samokrytyka (dla Michnika)” 2014 Tomasz Nowak Zakazane piosenki
Gościnnie
Irena Santor – „Już nie ma dzikich plaż” (oraz Paweł Kukiz) 1996 Duety
Rozbójnik Alibaba i Jan Borysewicz – „Młodość” (oraz Pih i Paweł Kukiz) 2014 9Liter Filmy Bal maturalny[113]

Filmografia edytuj

Tytuł[114][115] Rok Uwagi
Jarocin ’82 1982 jako on sam (z zespołem CDN)[10]
…jestem przeciw 1985 jako chłopak
Fala – Jarocin ’85 1986 jako on sam
Girl Guide 1995 jako Józef Galica
Billboard 1998 jako Żyła
Matki, żony i kochanki jako aktor na planie filmowym
Poniedziałek jako Dawid
Stacja PRL 1999 jako on sam
Dzieci Jarocina 2000 jako on sam
Wtorek 2001 jako Dawid
Czwarta władza 2004 jako aktor Paweł Szeląg
Samotność w sieci 2006 jako ksiądz Andrzej

Przypisy edytuj

  1. a b c d Strona sejmowa posła VIII kadencji. [dostęp 2019-10-26].
  2. a b c d Paweł Kukiz w bazie Filmweb. [dostęp 2016-11-11].
  3. Kuk-iz znaczy niebieskie oczy. nto.pl, 2007-02-04. [dostęp 2015-10-22].
  4. Marian Kukiz. nieobecni.com.pl, 2010-03-27. [dostęp 2023-11-25].
  5. Nie żyje Tadeusz Kukiz, ojciec Pawła Kukiza. Miał 83 lata. gazeta.pl, 2023-11-25. [dostęp 2015-06-10].
  6. Jubileusz 50-lecia SP1 w Niemodlinie. sp1niemodlin.wodip.opole.pl, 2010-10-08. [dostęp 2015-05-01].
  7. Piersi – Biografia. rmf.fm. [dostęp 2015-05-01].
  8. Paweł Kukiz – Biografia. wp.pl. [dostęp 2023-11-25].
  9. Paweł Kukiz – orędownik jednomandatowych okręgów wyborczych kandydatem na prezydenta. wyborcza.pl, 2015-03-25. [dostęp 2015-05-01].
  10. a b III Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji – Jarocin 82. jarocin-festiwal.com. [dostęp 2015-05-01].
  11. Paweł Piotrowicz: Wszystkie wcielenia Kukiza: Paweł Kukiz kończy 55 lat. onet.pl, 2018-06-24. [dostęp 2021-06-01].
  12. Paweł Kukiz odchodzi z grupy Piersi. onet.pl, 2013-02-17. [dostęp 2015-05-01].
  13. Paweł Sawicki: „Bóg dał ci rock and rolla”. tygodnik.com.pl, 1996-06-23. [dostęp 2015-05-01].
  14. Emigranci. rmf.fm. [dostęp 2021-06-01].
  15. Michał Grzesiek: Lady Pank. Biografia nieautoryzowana. Wrocław: Bukowy Las, 2013, s. 384–386. ISBN 978-83-63431-52-5.
  16. Zbliżenie: Paweł Kukiz. Twórcza gorączka. rp.pl, 1998-07-31. [dostęp 2015-05-01].
  17. Kazik Na Żywo w Internecie. knz.art.pl. [dostęp 2015-05-01].
  18. Koniec końców. tvp.pl. [dostęp 2015-05-01].
  19. Andrzej Stankiewicz: Wszystkie wcielenia Pawła Kukiza. rp.pl, 2023-06-10. [dostęp 2023-10-02].
  20. Anita Karwowska: Kukiz na Bohuna albo prezydenta. gazeta.pl, 2015-03-19. [dostęp 2015-05-01].
  21. Hubert Musiał: Paweł Kukiz: Nie będę krzyczeć. dziennik.pl, 2007-10-12. [dostęp 2015-05-01].
  22. Redakcja. nieobecni.com.pl. [dostęp 2015-06-12].
  23. Rozmowa z Pawłem Kukizem, muzykiem rockowym i redaktorem naczelnym strony: nieobecni.com.pl. niedziela.pl, 2011. [dostęp 2015-05-01].
  24. „Heil Sztajnbach”. Kukiz: Stop zniekształcaniu historii. gazeta.pl, 2009-08-31. [dostęp 2015-05-01].
  25. Robert Mazurek: Kukiz: Będę głosował na Marka Jurka. rp.pl, 2010-06-05. [dostęp 2015-05-01].
  26. Cała Polska chroni dzieci. piotrskarga.pl, 2010-06-08. [dostęp 2015-05-01].
  27. Kukiz: „nie” dla adopcji dzieci przez homoseksualistów. gazeta.pl, 2010-06-08. [dostęp 2015-05-01].
  28. Kukiz: Osobiście mówię aborcji: nie. wiara.pl, 2010-03-04. [dostęp 2015-05-01].
  29. Paweł Kukiz odchodzi z komitetu honorowego Marszu Niepodległości. wp.pl, 2012-11-06. [dostęp 2015-05-01].
  30. Formuła ruchu Zmieleni.pl. zmieleni.pl, 2012-12-18. [dostęp 2015-05-01].
  31. Uratuj świętego – czyli stop aborcji. deon.pl, 2011-03-17. [dostęp 2018-01-11].
  32. Radny Paweł Kukiz: Do Rafała Dutkiewicza nie można mieć zaufania. gazetawroclawska.pl, 2014-11-20. [dostęp 2015-05-01].
  33. a b Wybory samorządowe 2014. pkw.gov.pl. [dostęp 2020-01-24].
  34. Paweł Kukiz. mamprawowiedziec.pl. [dostęp 2015-04-24].
  35. Paweł Kukiz potwierdził start w wyborach prezydenckich. wp.pl, 2015-02-09. [dostęp 2015-05-01].
  36. a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 maja 2015 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 650).
  37. Paweł Kukiz: w II turze nie poprę nikogo. wp.pl, 2015-05-11. [dostęp 2015-05-12].
  38. Marcin Dobski: Kukiz’15 nazwą ruchu Pawła Kukiza. Marek Mnich szefem jego sztabu. gazetalubuska.pl, 2015-07-28. [dostęp 2023-11-25].
  39. Kukiz: Strajk nauczycieli jest źle prowadzony, obrali „kiepską” taktykę. wprost.pl, 2019-04-19. [dostęp 2019-04-29].
  40. a b Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2015. pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-28].
  41. Zarząd Krajowy Stowarzyszenia. ruchkukiza.pl. [dostęp 2016-03-03].
  42. Stowarzyszenie na rzecz nowej Konstytucji Kukiz’15. rejestr.io. [dostęp 2023-11-17].
  43. Wybory do Parlamentu Europejskiego 2019. pkw.gov.pl. [dostęp 2019-10-06].
  44. Kukiz’15 w koalicji z PSL? Jest odpowiedź z obu partii. wp.pl, 2019-08-03. [dostęp 2019-10-26].
  45. PSL i Kukiz’15 idą razem do wyborów. Kosiniak-Kamysz do Kukiza: Mam do ciebie wielki szacunek. gazeta.pl, 2019-08-08. [dostęp 2019-10-26].
  46. a b Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2019. pkw.gov.pl. [dostęp 2019-10-17].
  47. Piotr Białczyk: Kosiniak-Kamysz ujawnia plany: Kukiz z ważną rolą w PSL. wp.pl, 2019-10-26. [dostęp 2019-10-26].
  48. Jest Klub Parlamentarny Koalicja Polska – Polskie Stronnictwo Ludowe – Kukiz15. psl.pl, 2019-11-12. [dostęp 2020-03-03].
  49. Paweł Kukiz zapowiada utworzenie nowej partii. onet.pl, 2020-03-03. [dostęp 2020-03-03].
  50. Pozycja 44749. Monitor Sądowy i Gospodarczy nr 183/2020, 2020-09-18. [dostęp 2020-09-18].
  51. Posłowie Kukiz’15 usunięci z Koalicji Polskiej. Kukiz: To farsa. interia.pl, 2020-12-09. [dostęp 2020-12-09].
  52. Strona sejmowa posła IX kadencji. [dostęp 2021-02-02].
  53. Nowe ugrupowanie w Sejmie. Na jego czele Paweł Kukiz. interia.pl, 2021-02-01. [dostęp 2021-02-02].
  54. Sara Bounaoui, Adam Zygiel: PiS podpisało z Kukiz’15 umowę o współpracy programowej. „Proszę nie mylić jej z koalicyjną”. rmf24.pl, 2021-05-31. [dostęp 2021-08-13].
  55. Pozycja 7273. Monitor Sądowy i Gospodarczy nr 30/2023, 2022-02-13. [dostęp 2023-02-15].
  56. Sara Bounaoui: Kaczyński odsłania karty. Wszystko jasne. wp.pl, 2023-08-31. [dostęp 2023-08-31].
  57. a b Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2023. pkw.gov.pl. [dostęp 2023-10-17].
  58. Izolda Hukałowicz: W Sejmie powstało koło Kukiz15. „Myślę, że wielu posłów do nas przyjdzie”. gazetaprawna.pl, 2023-11-14. [dostęp 2023-11-14].
  59. a b Paweł Kukiz: owszem, sprzedałem się, ale nie za pieniądze. onet.pl, 2021-08-20. [dostęp 2023-11-25].
  60. Anna Dryjańska: Kukiz jedynką PiS w Opolu. „Rewolucja skończyła się w rynsztoku”. natemat.pl, 2023-09-01. [dostęp 2023-11-25].
  61. Muniek Staszczyk postawił sprawę jasno, mówiąc o Pawle Kukizie. „Trochę mi go żal”. natemat.pl, 2023-10-31. [dostęp 2023-11-25].
  62. a b Byli koledzy naśmiewają się z Kukiza. Muzycy nie zostawili na nim suchej nitki. zloteprzeboje.pl, 2023-10-07. [dostęp 2023-11-25].
  63. Bianka Mikołajewska: jawniamy. Miliony złotych dotacji od premiera dla fundacji Pawła Kukiza. wp.pl, 2023-04-07. [dostęp 2023-11-25].
  64. Solidarna Polska wzywa Pawła Kukiza do zwrotu 4 mln zł dotacji. gazetaprawna.pl, 2023-04-14. [dostęp 2023-11-25].
  65. Girl Guide w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2015-05-01].
  66. Fryderyki 2003: nominowani i laureaci. zpv.pl. [dostęp 2015-05-01].
  67. Kawalerowie. orderusmiechu.pl. [dostęp 2015-05-01].
  68. Paweł Kukiz otrzymał Medal św. Brata Alberta. onet.pl, 2010-03-08. [dostęp 2015-05-14].
  69. Paweł Kukiz, Andrzej Zarajczyk i Paweł Jabłoński – laureaci Nagród Kisiela 2016. wprost.pl, 2017-02-08. [dostęp 2017-12-26].
  70. Płyta Borysewicz & Kukiz – Borysewicz & Kukiz. onet.pl. [dostęp 2015-05-01].
  71. OLiS – sprzedaż w okresie 13.04.2004 – 18.04.2004. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-05-01].
  72. a b c ZPAV: regulamin przyznawania wyróżnień. zpav.pl. [dostęp 2015-05-01].
  73. ZPAV: złote płyty 2003. bestsellery.zpav.pl. [dostęp 2015-06-09].
  74. „Starsi panowie” w aranżacji Kukiza i Maleńczuka. onet.pl, 2010-04-20. [dostęp 2015-05-01].
  75. OLiS – sprzedaż w okresie 02.08.2010 – 08.08.2010. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-05-01].
  76. ZPAV: złote płyty 2010. bestsellery.zpav.pl. [dostęp 2015-06-09].
  77. Płyta Siła i honor – Paweł Kukiz. onet.pl. [dostęp 2015-05-01].
  78. OLiS – sprzedaż w okresie 03.09.2012 – 09.09.2012. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-05-01].
  79. ZPAV: złote płyty 2012. bestsellery.zpav.pl. [dostęp 2015-06-09].
  80. Paweł Kukiz – Samokrytyka (dla Michnika) – pierwszy singiel z albumu Zakazane Piosenki. eskarock.pl, 2014-10-16. [dostęp 2015-05-01].
  81. OLiS – sprzedaż w okresie 03.11.2014 – 09.11.2014. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-05-01].
  82. Kukiz & Perverados – Wyspa zielona. datapremiery.pl. [dostęp 2019-02-23].
  83. Archiwum Listy Przebojów Programu Trzeciego: Borysewicz & Kukiz. lp3.pl. [dostęp 2012-09-04].
    Archiwum Listy Przebojów Programu Trzeciego: Irena Santor & Paweł Kukiz. lp3.pl. [dostęp 2012-09-04].
    Archiwum Listy Przebojów Programu Trzeciego: Paweł Kukiz. lp3.pl. [dostęp 2012-09-04].
    Archiwum Listy Przebojów Programu Trzeciego: Hav Rań & Paweł Kukiz. lp3.pl. [dostęp 2012-09-04].
  84. SLiP – Statystyki dla wykonawcy Kukiz. radioszczecin.pl. [dostęp 2015-05-01].
  85. 30 ton – lista, lista przebojów. rmfpoplista.phorum.pl. [dostęp 2012-09-04].
  86. Aya RL – Aya RL. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  87. Aya RL – Aya RL. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  88. Emigranci – Rosja i Ameryka. discogs.com. [dostęp 2021-07-10]. (ang.).
  89. Piersi – Piersi. polskirock.art.pl. [dostęp 2012-10-26].
  90. Piersi – My już są amerykany. polskirock.art.pl. [dostęp 2012-10-26].
  91. Piersi – 60/70 Piersi i przyjaciele. polskirock.art.pl. [dostęp 2012-10-26].
  92. Piersi – Live. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  93. Piersi – Powrót do raju. polskirock.art.pl. [dostęp 2012-10-26].
  94. Pozłacany Warkocz – Śpiewnik Śląski Katarzyny Gärtner. discogs.com. [dostęp 2015-06-09]. (ang.).
  95. Aya RL – Calma. polskirock.art.pl. [dostęp 2015-01-21].
  96. Irena Santor – Duety. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  97. Być Wolnym. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  98. Hav Rań – Hej Janicku. discogs.com. [dostęp 2020-12-09]. (ang.).
  99. Piersi – Raj na ziemi. discogs.com. [dostęp 2012-10-26]. (ang.).
  100. Piersi – Przeboje. polskirock.art.pl. [dostęp 2012-10-26].
  101. Płyta Pieśni ojczyźniane – Paweł Kukiz. onet.pl. [dostęp 2012-10-26].
  102. Yugoton – Yugoton. discogs.com. [dostęp 2012-09-04]. (ang.).
  103. Carrantuohill – Inis. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  104. Płyta piracka – Paweł Kukiz. onet.pl. [dostęp 2012-10-26].
  105. Robert Chojnacki – Saxophonic. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  106. Yugopolis – Słoneczna Strona Miasta. discogs.com. [dostęp 2012-09-04]. (ang.).
  107. Sexbomba – Sexxbomba. polskirock.art.pl. [dostęp 2015-01-21].
  108. Big Cyc – Szambo I Perfumeria. discogs.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  109. Płyta Breakout Festival 2007 (2CD/DVD) – Różni Wykonawcy. onet.pl. [dostęp 2015-01-21].
  110. Flower Power. discogs.com. [dostęp 2015-06-09]. (ang.).
  111. Krzyżacy; Rock+Opera; Na Podstawie Powieści Henryka Sienkiewicza. discogs.com. [dostęp 2012-09-04]. (ang.).
  112. Bal Maturalny Rozbójnik Alibaba & Jan Borysewicz. itunes.apple.com. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  113. Rozbójnik Alibaba & Jan Borysewicz ft. Pih, Paweł Kukiz „Młodość” – teledysk. popkiller.pl, 2014-11-27. [dostęp 2015-05-01].
  114. Paweł Kukiz w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2015-05-01].
  115. Paweł Kukiz w bazie IMDb (ang.). [dostęp 2015-05-12].

Linki zewnętrzne edytuj