Paweł Orzechowski (zm. 1612)
Paweł Orzechowski herbu Rogala (ur. ok. 1550 w Dorohusku, zm. w 1612 w Krupem) – marszałek Izby Poselskiej sejmu 1590 roku[1], wojski krasnostawski (1581–1583), podczaszy (od 1583) i podkomorzy (od 1588) chełmski, starosta suraski (od 1590), patron braci polskich.
 Rogala | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Jan Orzechowski, kasztelan chełmski |
| Matka |
Barbara z Korczmińskich z Nowosiółek |
| Żona |
|
| Dzieci |
Stanisław, Paweł, Zofia, Krystyna, Katarzyna, Anna |
Życiorys
edytujOrzechowski był marszałkiem sejmu elekcyjnego, na którym szlachta obrała na króla Zygmunta III. W czasie elekcji 1587 roku głosował na Zygmunta Wazę[2].
Paweł Orzechowski urodził się w Dorohusku[3]. Studiował w Lipsku w 1565 roku[4].
Wielokrotny poseł ziemi chełmskiej. Poseł na sejm 1582 roku z ziemi chełmskiej[4]. Działalność publiczną rozpoczął pod patronatem Jana Zamoyskiego. Marszałek koła antykonwokacyjnego na sejmie elekcyjnym (30 czerwca – 19 sierpnia 1587). Po śmierci Stefana Batorego, domagał się szybkiego przeprowadzenia elekcji królewicza Zygmunta Wazy, obawiając się wpływów stronnictwa habsburskiego. Podpisał pacta conventa Zygmunta III Wazy w 1587 roku[5]. Na forum sejmowym walczył o egzekucję królewszczyzn. Należąc do wspólnoty braci polskich popierał różnowierców. Poseł na sejm pacyfikacyjny 1589 roku z ziemi chełmskiej[6]. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym[7]. Poseł na sejm 1590 roku z ziemi chełmskiej[1]. Po 1592 był w opozycji do króla, szczególnie krytykując prohabsburską politykę Zygmunta III. W 1600 był posłem na sejm[8].
W 1606 roku był członkiem zjazdu pod Lublinem, który przygotował rokosz Zebrzydowskiego[9].
Prawdopodobnie pochowany w grobowcu w Krynicy[10].
W 1576 r. pojął za żonę Zofię, córkę Stanisława Spinka i był przez jakiś czas opiekunem swoich małoletnich szwagów Krzysztofa i Jana Spinków. Ułatwiło mu to potem stopniowe przejmowanie ich dóbr. W 1599 r. wszedł w posiadanie Bełżyc, przejmując w latach następnych pozostałe wsie należące do Spinków[11]. Był właścicielem 3 miast, 20 wsi, kilku części wsi i dwóch kamienic w Lublinie[12].
Zobacz też
edytuj- Szlak Ariański – szlak przebiega przez miejsca związane z życiem i działalnością Pawła Orzechowskiego
- Teodor Konstanty Orzechowski – prawnuk Pawła Orzechowskiego
Przypisy
edytuj- ↑ a b Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 330.
- ↑ Pieńkowska nazywa go podkomorzym chełmskim już w 1587 roku, ale prawdopdobnie to wynik późniejszej identyfikacji osoby, Anna Pieńkowska, Zjazdy i sejmy z okresu bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego, Pułtusk 2010, s. 366.
- ↑ Dorohusk (www.lubelskie.pl).
- ↑ a b Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 278.
- ↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 248.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 322.
- ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. I, Wilno 1758, s. 239.
- ↑ Andrzej Radman, Marek Ferenc, Rejestr senatorów i posłów na sejmie walnym warszawskim 9 lutego – 21 marca 1600 roku, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. MCCLXVII – 2004, Prace Historyczne, z. 131, s. 99.
- ↑ Akta zjazdu stężyckiego w roku 1606 (Liber genarationis Stężyce), Warszawa 1893, s. 195.
- ↑ Molenda 2008 ↓, s. 257.
- ↑ Henryk Gmiterek: Bełżyce w reformacyjnym tyglu. [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Jerzy Ternes, Sejmik chełmski za Wazów (1587–1668), Lublin 2004, s. 21.
Bibliografia
edytuj- Jarosław Molenda: Tajemnice polskich grobowców. Warszawa: 2008. ISBN 978-83-11-13981-7.
- Paweł Orzechowski na edukacja.sejm.gov.pl. edukacja.sejm.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-15)].