Paweł Potocki (historyk)
Paweł Potocki herbu Pilawa (ur. ok. 1620[1]., zm. 1675) – kasztelan kamieniecki w latach 1674-1675, rotmistrz królewski w 1650 roku, dworzanin królewski w 1646 roku[2], historyk.
 Pilawa Złota | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
I poł. XVII w. |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona |
Elżbieta Jarmolinska |
| Dzieci |
z Elżbietą Jarmolinską: |
Życiorys
edytujUrodził się ok. 1620 r. Syn Stefana, wojewody bracławskiego, i Maryi Mohylanki. Brat: Jana posła i Piotra rotmistrza wojsk koronnych, ojciec: Teodora Andrzeja prymasa, Stefana marszałka nadwornego koronnego i Józefa Stanisława. Pisał się z Potoka.
Kształcił się na Uniwersytecie Krakowskim (od 1638 r.), następnie, w 1941 r. włączony został w poczet studentów Uniwersytetu w Padwie, gdzie w 1642 r. został konsyliarzem nacji polskiej[3].
Żonaty po raz pierwszy z Elżbietą Jarmolinską. Poseł na sejm koronacyjny 1649 roku, poseł sejmiku halickiego na sejm 1649/1650 roku[4]. W 1649 został dworzaninem królewskim Jana Kazimierza. Brał udział w jego wyprawach wojennych. W 1655, podczas walk na Ukrainie, trafił do niewoli moskiewskiej. Wkrótce zyskał zaufanie cara Aleksego I, który wyswatał go z Eleonorą Sołtykową (druga żona Potockiego). W 1669, po 14-letniej niewoli, na mocy rozejmu andruszowskiego powrócił do Polski. Poseł sejmiku halickiego na sejm nadzwyczajny (abdykacyjny) 1668 roku[4]. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1668 roku z ziemi halickiej był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 5 listopada 1668 roku na tym sejmie[5]. Jako poseł na sejm elekcyjny 1669 roku z ziemi halickiej był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z ziemi halickiej w 1669 roku[6]. Posłował do papieża Klemensa X. Mianowany kasztelanem kamienieckim, zmarł kilka miesięcy później, jesienią 1675.
Twórczość
edytujBył historykiem i autorem dzieł o tej tematyce.
Ważniejsze utwory
edytuj- Exercitationes oratoriae... lucubratae in secessu Patavino, Wenecja 1642, drukarnia Imbertisa[7]
- Historico-politicus sive questiones historicae et civiles. Ex libris III T. Livii... concinnatae, Kraków 1646, drukarnia Ł. Kupisz[8]; wyd. następne: Gdańsk 1670 (prawdopodobnie istniał przekł. polski pt. Historykopolityk z Liwiusza nowo zebrany i na język polski przełożony, Kraków 1649, drukarnia Ł. Kupisz)
- Moschovia sive brevis narratio de moribus magnae Russorum monarchiae, Gdańsk 1670, drukarnia D. T. Rhetius[9]
- Saeculum bellatorum et togatorum seu centuria elogiorum clarissimorum virorum Polonorum et Lithuanorum, Kraków 1702 (według F. M. Sobieszczańskiego 1670; Estreicher uważał ten rok za mylny)
Wydania zbiorowe
edytuj- Opera omnia, wyd. J. A. Załuski, Warszawa 1747, drukarnia Kolegium T. J., (obejmuje m.in.: Exercitationes oratoriae..., Historico-politicus..., Moschovia sive... i Saeculum bellatorum...)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Olga Kucharczyk: Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych. 2023, s. 182. ISBN 978-83-66172-60-9.
- ↑ Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik 1998, s. 226.
- ↑ Olga Kucharczyk: Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych. 2023, s. 182. ISBN 978-83-66172-60-9.
- ↑ a b Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 364.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 499.
- ↑ Svffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Zgodnie na Naiaśnieyßego Michała Korybvtha, Obranego Krola Polskiego [....] Dnia dziewiętnastego Czerwca, Roku 1669, [b.n.s].
- ↑ Paweł Potocki, Exercitationes oratoriae, Venezia: apud heredes de Imbertis, 1642.
- ↑ Paweł Potocki, Historico - politicvs siue qvaestiones historicae et civiles ex libris III. T.LIVII Pat. Hist. Rom. Dec. Primae concinnatae, Kraków: apud Lvcam Kvpisz, 1646.
- ↑ Paweł Potocki, Moschovia sive Brevis narratio, de moribus magnae Russorum monarchiae, animadversionibus civilibus, et politicis documentis moderno regnorum et rerumpublicarum statui accomodata, Gdańsk: imprimebat David-Fridericvs Rhetivs, 1670.
Bibliografia
edytuj- Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. T. 3 : Piśmiennictwo Staropolskie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965, s. 119.
- Mirosław Nagielski: Potocki Paweł h. Pilawa (zm. 1675). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXVIII, zeszyt 116. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1984–1985, s. 117–119.
- Kasper Niesiecki: Korona Polska przy Złotey Wolności Starożytnemi Wszystkich Kathedr, Prowincyi y Rycerstwa Kleynotami Heroicznym Męstwem y odwagą… T. III. Lwów: Wyd. drukarnia Collegium Lwowskiego Societatis Jesu, 1740, s. 703.