Pchła ludzka
Pchła ludzka (Pulex irritans) – owad z rodziny Pulicidae. Pasożyt zewnętrzny człowieka. Poza człowiekiem pchła ludzka może pasożytować na psie, kocie, lisie, borsuku, kaczce, kurze czy szczurze wędrownym. Jest pasożytem kosmopolitycznym.
| Pulex irritans[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 Samica pchły ludzkiej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Pulex | ||
| Gatunek |
pchła ludzka | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
Samiec P. irritans osiąga wielkość 2–2,5 mm długości[3], samica jest większa i mierzy 2,5–3,5 mm długości[3]. Dorosłe osobniki są barwy brunatnokasztanowej. Cechą charakterystyczną dla tego gatunku jest posiadanie 1 lub 2 szczecinek umieszczonych przed okiem[3].
Rozwój edytuj
Zapłodnione samice po napiciu się krwi składają jaja. Jednorazowo 3–5 jaj, w ciągu życia 400–500[3] w szparach podłogi, pościeli lub legowisku zwierzęcia. Po 3–10 dniach[3] wykluwają się larwy, które są beznogie i poruszają się ruchem robakowatym. Mierzą 2 mm długości[3] oraz 0,3 mm szerokości[3]. Odżywiają się ekskrementami i resztkami organicznymi. Po trzykrotnym linieniu, odbywającym się w ciągu 7–14 dni[3] następuje przepoczwarczenie w luźnym oprzędzie zmieszanym z ziarnami kurzu, które trwa 7–10 dni[3]. Imago żyje od 3 do 4 miesięcy i żywi się krwią. Całkowity rozwój tego owada trwa zależnie od warunków zewnętrznych od 18 do 332 dni[4]. Jednak możliwy jest dłuższy okres rozwoju, trwający nawet około 450 dni[3].
Chorobotwórczość edytuj
Główne znaczenie chorobotwórcze pchły ludzkiej polega na mechanicznym przenoszeniu zarazków dżumy[3][5] (Yersinia pestis), tyfusu plamistego[5], tularemii[5][2] (Francisella tularensis) oraz zakażeń gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus)[3]. P. irritans jest również żywicielem pośrednim tasiemca psiego (Dipylidium caninum)[3][5] oraz tasiemca karłowatego (Hymenolepis nana)[5] i Hymenolepis diminuta[5].
Dodatkowo ukłucia przez pchłę powodują miejscowe zapalenia skóry[5] w postaci czerwonej plamki (roseola pulicosa)[5]. Występuje również świąd powodowany drażniącą wydzieliną, wsączaną do ranki wraz ze śliną[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Pulex irritans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Atlas pasożytów człowieka. Lublin: Koliber, 2005, s. 162. ISBN 83-921869-6-6.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Parazytologia weterynaryjna tom II, s. 85.
- ↑ Nasze zwierzęta, s. 264.
- ↑ a b c d e f g h Emilia Andrzejewska-Golec: Materiały do ćwiczeń z parazytologii dla studentów farmacji. Łódź: Uniwersytet Medyczny: na zlec. Senackiej Komisji ds. Wydawnictw Uniwersytetu Medycznego, 2004. ISBN 83-88940-22-8.
Bibliografia edytuj
- Władysław Strojny, 1981, Nasze zwierzęta, Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, ISBN 83-09-00045-6.
- Stefański W., Parazytologia weterynaryjna tom II, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1970