Pełka (arcybiskup gnieźnieński)

Pełka
Data i miejsce śmierci	5 kwietnia 1258 ; Łęczyca
	Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania	1232–1258
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1232
Sakra biskupia	1232
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2020-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pełka zwany też Fulko (ur. ?, zm. 5 kwietnia 1258) – arcybiskup gnieźnieński od 1232, kanonik krakowski, wiślicki oraz kantor gnieźnieński.

O jego pochodzeniu niewiele wiadomo. Według Jana Długosza był szlachcicem herbu Lis, ale nie ma na to dowodów. Przypuszczalnie pochodził z Małopolski. Wiadomo, że jego ojciec niedługo po jego narodzinach wstąpił do stanu duchownego, co później przyczyniło się do wysuwania wobec Pełki oskarżeń o nieprawe urodzenie. Zarzuty te zostały jednak oddalone przez komisję powołaną przez papieża Honoriusza III.

Wybrany przez kapitułę arcybiskupem gnieźnieńskim, prowizję papieską otrzymał przed 18 czerwca 1232. Sakrę biskupią przyjął w Łęczycy. W 1234 był rozjemcą w sporze między Henrykiem Brodatym a Władysławem Odonicem o Wielkopolskę. Zapobiegł wtedy usunięciu ze swojej dzielnicy księcia poznańskiego. Dążył do uniezależnienia Kościoła od władzy świeckiej, popierał biskupa wrocławskiego Tomasza I przeciwko Henrykowi Brodatemu. Był protektorem dominikanów.

Zwołał synod prowincjonalny do Sieradza. W 1233 wydał statuty, dotyczące poziomu życia religijnego kleru, obowiązku rezydencji i wizytacji parafii przez archidiakonów. W 1238 otrzymał od papieża Grzegorza IX dla siebie i następców przywilej noszenia krzyża metropolitarnego, głoszący: pozwalamy, aby w twojej prowincji przed tobą noszono znak krzyża, jeśli w Polsce nie będzie ustanowiony legat Stolicy Apostolskiej. Prawdopodobnie w 1245 uczestniczył w obradach Soboru Lyońskiego I. W 1252 konsekrował pierwszego biskupa litewskiego, dominikanina Wita. Doprowadził do ogłoszonej w Asyżu w 1253 kanonizacji Stanisława ze Szczepanowa. W 1256 uzyskał ze Stolicy Apostolskiej potwierdzenie uprawnień metropolii gnieźnieńskiej.

Linki zewnętrzne

BernadetaB. Kruszyk BernadetaB., Pełka lub Fulko [online], Archidiecezja Gnieźnieńska [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .