Peczeniżyn
Peczeniżyn (ukr. Печеніжин) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie kołomyjskim. W 2001 roku liczyło 5350 mieszkańców[1].
 Cerkiew w Peczeniżynie | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Powierzchnia |
40,25 km² | ||
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
+380 | ||
| Kod pocztowy |
78275 | ||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
 48°30′56,7″N 24°52′47,8″E/48,515750 24,879944
| |||
Historia edytuj
Miejscowość wzmiankowana była w 1443 roku[2]. Wieś była osadzona na prawie wołoskim i stanowiła prywatny majątek ziemski[3].
W okresie I Rzeczypospolitej w Peczeniżynie znajdował się zamek Potockich. Od połowy XIX wieku było to miasto powiatowe w Królestwo Galicji i Lodomerii. Przed I wojną światową wybudowano za miastem rafinerię ropy naftowej, własność Szczepanowskich. W rynku znajdowały się hotele i restauracje. W okresie międzywojennym miasto znajdowało się w granicach Polski i było siedzibą gminy Peczeniżyn oraz powiatu peczeniżyńskiego. W 1929 roku powiat został zlikwidowany i miejscowość weszła do powiatu kołomyjskiego. W 1921 roku miasto liczyło ok. 6 tys. mieszkańców, z czego większość (ok. 4 tys.) stanowili Ukraińcy[4].
W 1940 roku Peczeniżyn otrzymał status osiedla typu miejskiego[2].
W 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 7 Polaków[5].
Zabytki edytuj
- zamek[6]
Ludzie związani z Peczeniżynem edytuj
- Andrzej Gostyński h. Lubicz (zm. przed 1783) – podstarosta generalny dóbr peczeniżyńskich[7]
- Stanisław Linde – starosta c. k. powiatu peczeniżyńskiego, honorowy obywatel miasta z 1906[8]
- Stefan Moysa-Rosochacki – ziemianin, poseł, honorowy obywatel miasta
- Antoni (Pelwecki) – kapłan greckokatolicki, następnie prawosławny biskup
- Stanisław Szczepanowski – inżynier, założyciel rafinerii
- Antoni Szemelowski – inspektor szkolny
- Wacław Wolski – inżynier, założyciel kopalni
W Peczeniżynie urodzili się:
- Aleksy Dobosz, Aleksander Sałacki (dowódca wojskowy, pułkownik Wojska Polskiego II RP, ostatnie Orlę Lwowskie),
- Wilhelm Smoluchowski,
- Stanisław Kirkin
- Maksymilian Lityński – doktor praw, oficer ludowego Wojska Polskiego, prokurator wojskowy, podpułkownik, wykładowca CW MSW[9].
Przypisy edytuj
- ↑ смт Печеніжин, Івано-Франківська область, Коломийський район. Офіційний портал Верховної Ради України. [dostęp 2019-09-30]. (ukr.).
- ↑ a b Історія міст і сіл Української РСР. Івано-Франківська область. T. 9. Київ: Головна редакція Української радянської енциклопедїї Академії наук УРСР, 1971, s. 513.
- ↑ Grzegorz Jawor: Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000, s. 81. ISBN 83-227-2326-1.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XIV. Województwo stanisławowskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 12.
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 249, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661.
- ↑ Władysław Łozińskim Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, 1903, str. 98
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 6. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1903, s. 356.
- ↑ Wiadomości bieżące. Peczeniżyn. „Słowo Polskie”, s. 8, Nr 546 z 30 listopada 1906.
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2018-09-18] (ang.).
Zobacz też edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- Peczeniżyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 932.
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona