Wikipedia

Pedro Paterno

filipiński polityk, pisarz, poeta i dramaturg

Pedro Alejandro Paterno y de Vera-Hidalgo (ur. 27 lutego 1857 w Manili, zm. 26 kwietnia 1911 tamże[1][2]) – filipiński polityk, pisarz, poeta i dramaturg.

Pedro Paterno
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 lutego 1857
Manila

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 1911
Manila

Premier Filipin
Okres

od 7 maja 1899
do 13 listopada 1899

Poprzednik

Apolinario Mabini

Następca

Jorge B. Vargas

Odznaczenia
Krzyż Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Wokół daty rocznej jego urodzenia w źródłach można natrafić na pewne niejasności. Niektóre mówią o 1857[3], inne o 1858[4]. Data dzienna (27 lutego)[5] natomiast nie wzbudza kontrowersji. Urodził się w Santa Cruz w Manili, jako potomek bogatej, prominentnej rodziny o chińskich korzeniach[6].

Uczęszczał do prestiżowego Ateneo w rodzinnym mieście[7]. Studiował filozofię i teologię na Uniwersytecie w Salamance[8], następnie zaś prawo na madryckim Uniwersytecie Complutense. Był zaangażowany w przybliżanie tematyki filipińskiej mieszkańcom współczesnej sobie Hiszpanii, między innymi w organizację madryckiej wystawy poświęconej archipelagowi (1887). Ceniony był za swoją bogatą twórczość literacką. Jego Sampaguitas y otras poesías varias (1880) czasem mylnie uznawany jest za pierwszą książkę poetycką w języku hiszpańskim pióra Filipińczyka, która zeszła z prasy drukarskiej. W 1885 opublikował Ninay: costumbres filipinas, pierwszą powieść w historii Filipin[9][10]. Wśród jego istotnych prac wymienia się również późniejszą Aurora social[11]. Pozostawił po sobie również szereg publikacji etnograficznych, które jednakże, ze względu na szereg zawartych w nich zmyśleń i wyolbrzymień, nie cieszą się szczególnie dobrą opinią. Próbował swoich sił także w teatrze, opublikował dramaty El mártir del Gólgota (1888) El último celaje (1890) oraz (jako pierwszy Filipińczyk) opery Alianza soñada (1902) i Magdapio (1903)[12].

W odróżnieniu od generalnie pozytywnie ocenianej spuścizny pisarskiej Paterny, jego aktywność polityczna do dziś jest przedmiotem kontrowersji. Często uważa się Paternę za pyszałka i koniunkturalistę, nierzadko również za zdrajcę[13][14]. Niemniej przyznaje się też, że odegrał znaczącą rolę w historii tak pierwszej republiki filipińskiej, jak i w początkach okupacji amerykańskiej, w zasadzie jako polityczny pragmatyk[15]. Pamiętany za swoją mediację między hiszpańskimi władzami kolonialnymi a filipińskimi rewolucjonistami i jej owoc, porozumienie z Biak-na-Bato (1897)[16][17]. Przewodniczył Kongresowi w Malolos (1898)[18][19], krótko piastował także funkcję premiera filipińskiego rządu rewolucyjnego (1899)[20]. W kwietniu 1901 został schwytany przez Amerykanów i uwięziony. Wolność odzyskał dopiero po złożeniu obietnicy lojalności wobec nowych władz. W kolejnych latach wchodził w skład parlamentu terytorium[21], był również wiceprzewodniczącym Partido Nacionalista. Stopniowo w pełni zaangażował się w kolaborację z Amerykanami, posuwając się nawet do produkcji proamerykańskiej propagandy (w tym Pagdating ni Taft, 1905). Opublikowane w 1907 tłumaczenie jednej ze swoich powieści na język angielski zadedykował Williamowi Taftowi[22].

Niezależnie od niekiedy monstrualnych rozmiarów swoich ambicji był w różnych okresach swojego życia uznawany raczej za bufona i ciekawostkę niż za rzeczywiście liczącego się gracza w walce o realną władzę. Jego przekonanie o książęcym pochodzeniu własnej rodziny czyniło z niego niekiedy obiekt zawoalowanych kpin, tak ze strony Hiszpanów, jak i Amerykanów. Za swoje wysiłki mediacyjne z 1897 żądał hiszpańskiego tytułu książęcego, miejsca w Senacie, a także znacznej sumy pieniędzy, zresztą bez najmniejszego skutku[23]. Jakiś czas później Taft określił Paternę mianem polityka ambitnego niczym szatan[24].

Jego żoną była pochodząca z hiszpańskiej Galicji Maria Luisa Piñeiro[25][26]. Zmarł w Manili, padając ofiarą cholery[27]. Pochowany został w stołecznym kościele San Agustin[28].

Odznaczony Krzyżem Orderu Izabeli Katolickiej (1893)[29]. W filipińskich filmach Heneral Luna z 2015 oraz Goyo: The Boy General (2018) w rolę Paterny wcielił się Leo Martinez[30][31]. Mimo nieco dwuznacznej roli, jaką w historii Filipin odegrał, uhonorowano go w ojczyźnie, chociażby nazywając jego imieniem ulice przynajmniej w kilku miastach[32].

Przypisy edytuj

  1. ↑ The Families of Old Santa Cruz, Manila. remembranceofthingsawry.wordpress.com. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  2. ↑ Spencer C. Tucker: The Encyclopedia of the Spanish-American and Philippine-American Wars: A Political, Social, and Military History. 2009. ISBN 978-1851099511. (ang.).
  3. ↑ Pedro Paterno. philnatioher.wordpress.com. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  4. ↑ From Self-Orientalization to Revolutionary PatriotismPaterno’s Subversive Discourse Hidden in Romances. researchgate.net. s. 164. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  5. ↑ Pedro Paterno. philippinestamps.net. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  6. ↑ The Chinese Mestizos and the Formation of the Filipino Nationality. persee.fr. s. 153. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  7. ↑ Today in Philippine History, February 27, 1858, Pedro Paterno was born in Sta. Cruz, Manila. kahimyang.com. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  8. ↑ El pacto de Biak-na Bató – Pedro Alejandro Paterno y Devera-Ignacio. lawyerpress.com. [dostęp 2020-11-11]. (hiszp.).
  9. ↑ From Self-Orientalization to Revolutionary PatriotismPaterno’s Subversive Discourse Hidden in Romances. researchgate.net. s. 148. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  10. ↑ From Self-Orientalization to Revolutionary PatriotismPaterno’s Subversive Discourse Hidden in Romances. researchgate.net. s. 145. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  11. ↑ PATERNO, Pedro A. (Santa Cruz, Manila, 1857-1911). cervantesvirtual.com. [dostęp 2020-11-11]. (hiszp.).
  12. ↑ Pedro Alejandro Paterno y de Vera-Ignacio (Manila, 1858 - 1911). revista.carayanpress.com. [dostęp 2020-11-12]. (hiszp.).
  13. ↑ A 'treasonous' history of Filipino historiography: the life and times of Pedro Paterno, 1858–1911. jstor.org. s. 87. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  14. ↑ 5 of the Most Loathed Men in Philippine History. esquiremag.ph. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  15. ↑ History as regret. businessmirror.com.ph. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  16. ↑ Pedro Paterno: A second look. manilatimes.net. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  17. ↑ A faded inscription at the Nagcarlán Underground Cemetery. pepealas.wordpress.com. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  18. ↑ PEDRO PATERNO. topicalphilippines.com. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  19. ↑ From Kawit.... philippinemasonry.org. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  20. ↑ Countries Ph-Pu. rulers.org. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  21. ↑ The History of the First Philippine Assembly (1907-1916). nhcp.gov.ph. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  22. ↑ From Self-Orientalization to Revolutionary PatriotismPaterno’s Subversive Discourse Hidden in Romances. researchgate.net. s. 149. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  23. ↑ 10 Most Infamous Traitors in Philippine History. filipiknow.net. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  24. ↑ Inside The “Royal” Life of Philippine History’s Ultimate “Balimbing”. filipiknow.net. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  25. ↑ New emails reveal link between 'Spoliarium' boceto and 'España y Filipinas' acquired by National Gallery of Singapore. abs-cbn.com. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  26. ↑ Hidalgo resurfaces after 100 years, up for auction. bworldonline.com. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  27. ↑ Pedro Paterno. simplesite.com. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  28. ↑ Our Heritage and the Departed: A Cemeteries Tour. malacanang.gov.ph. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  29. ↑ Pedro Alejandro Paterno y Vera. rah.es. [dostęp 2020-11-11]. (hiszp.).
  30. ↑ Cast of ‘Heneral Luna’ sequel ‘Goyo’ announced. philstar.com. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  31. ↑ Meet the cast of the Paulo Avelino-starrer Goyo: Ang Batang Heneral. spot.ph. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
  32. ↑ Our damaged culture. inquirer.net. [dostęp 2020-11-14]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pedro_Paterno&oldid=70854720”