Performancja językowa
Performancja językowa, wykonanie językowe (ang. linguistic performance) – rzeczywiste posługiwanie się językiem, częściowo zdeterminowane kompetencją językową[1][2]. Performancja to konkretna działalność mowna i jej produkty (wypowiedzenia, teksty), w opozycji do kompetencji, która oznacza intuicyjną znajomość systemu języka (jego elementów i zasad)[3]. Może obejmować zarówno produkcję, jak i rozumienie języka; obie te czynności stanowią odbicie kompetencji językowej[4].
Teoria performancyjna zajmuje się warunkami użycia języka, pomijanymi przy opisie kompetencji. W performancji rolę odgrywa bowiem nie tylko kompetencja, ale także szereg innych czynników (ograniczenia pamięci, stan zdrowotny i stan psychiczny osoby mówiącej). Czynniki tego typu wyjaśniają potknięcia językowe popełniane w czasie mówienia przez osoby znające system językowy[2]. W teorii performancji językowej zwraca się uwagę na aspekty indywidualizujące idealnych użytkowników języka, a także na prawidłowości interakcji i teorii komunikacji[1].
Dychotomia między kompetencją a performancją w pewnym stopniu odzwierciedla rozróżnienie między langue a parole wypracowane przez Ferdinanda de Saussure’a. Istnieją jednak dwie zasadnicze różnice: Saussure’owską koncepcję pojmuje się statycznie, natomiast kompetencja i performancja są raczej rozumiane dynamicznie; ponadto de Saussure ujmował langue (system językowy) jako kolektywny fakt społeczny, kompetencja w ujęciu Chomsky’ego jest zaś zjawiskem psychologicznym[2].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 205, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
- ↑ a b c Kazimierz Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, s. 305, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897.
- ↑ Jan Průcha, Dětská řeč a komunikace: Poznatky vývojové psycholingvistiky, Praha: Grada Publishing, 2011, s. 18, ISBN 978-80-247-3603-7, ISBN 978-80-247-7384-1, OCLC 713797614 (cz.).
- ↑ Abdul-Hussein Kadhim Reishaan, The Relationship between Competence and Performance: Towards a Comprehensive TG Grammar, „Adab Al–Kufa”, 1 (2), 2008, s. 49 [zarchiwizowane z adresu 2014-11-29] (ang.).