Perifetes
Perifetes (grc. Περιφήτης, Perifḗtēs) – w mitologii greckiej rozbójnik, syn Hefajstosa[1], greckiego boga ognia[2], i Antiklei[1]. Mieszkał w Epidauros[3].
| Występowanie | |
|---|---|
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
Niektóre źródła określają go olbrzymem[1]. Cierpiał na chorobę kończyn dolnych, utrudniającą mu chodzenie[3]. Korzystał wobec tego w różnych wersjach mitu z kuli[4], kul, maczugi[3] czy też z pałki[5], w każdym razie narzędzie to wykonane było z brązu. Nie służyło jednak Perifetesowi jedynie do kompensowania niepełnosprawności. Jako rozbójnik Perifetes zabijał podróżnych, którzy zbliżyli się do niego, wykorzystując w tym celu właśnie maczugę lub kule[3].
Proceder ten został ukrócony przez Tezeusza[3], wychowywanego w Trojzenie syna ateńskiego władcy Ajgeusa. Poznawszy swe pochodzenie, Tezeusz udał się w podróż do Aten, wbrew słowom rodziców i dziadka wybierając niebezpieczną drogę lądową, pełną cieszących się z nieobecności zniewolonego u Omfale Heraklesa potworów i zbójców. Tezeusz nie wystraszył się, wręcz przeciwnie – ruszył w pełną niebezpieczeństw drogę, chcąc dorównać Heraklesowi. Perifetes był pierwszym z rozbójników zabitych przez młodego herosa, który zabrał mu pałkę[5], zabił nią chromego rozbójnika[1], i wyruszył w dalszą drogę, by pokonać następnie Sinisa[5]. Wedle innej wersji Tezeusz zabił Perifetesa, wracając z Aten. W każdym razie maczugę czy pałkę zachował dla siebie[3]. Z dokonanych zabójstw Tezeusz oczyścił się przed wmaszerowaniem do Aten w Kefisosie[6].
Perifetes pozostaje mniej znany od innych zbójców pokonanych przez Tezeusza. Jan Parandowski nie wspomina go w ogóle, wymieniając Skirona, Sinisa i Prokrustesa[7]. Robert Graves podaje ponadto, jakoby niektórzy uznawali Perifetesa za dziecko Posejdona[8] bądź też Dedala[9]. Łączy też niepełnosprawność zbójcy z pochodzeniem od kowala, jako że kowali miano obrzędowo okaleczać[9]. Wymienia też jego przydomek Korunetes „pałkarz”. Pisze też, że Tezeusz najpierw wykręcił napastnikowi kończynę górną, potem zaś zabrał pałkę i z jej pomocą pozbawił Perifetesa życia. Następnie nie rozstawał się z tym narzędziem. Czyn ten zalicza się do prac Tezeusza[8]. Mit ten ma tłumaczyć używanie przez Tezeusza pałki z brązu na podobieństwo maczugi Heraklesa[9].
Imię Perifetes nosił też syn Kopreusa zabity w czasie wojny trojańskiej[10].
| Hera | Zeus | ||||||||||||||||
| Hefajstos | Antikleja | ||||||||||||||||
| Perifetes | |||||||||||||||||
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Schmidt 2006 ↓, s. 256.
- ↑ Grimal 2008 ↓, s. 117.
- ↑ a b c d e f Grimal 2008 ↓, s. 287.
- ↑ Schmidt 2006 ↓, s. 320.
- ↑ a b c Grimal 2008 ↓, s. 347.
- ↑ Schmidt 2006 ↓, s. 310.
- ↑ Parandowski 1979 ↓, s. 191.
- ↑ a b Graves 2011 ↓, 96a.
- ↑ a b c Graves 2011 ↓, 96.1.
- ↑ Graves 2011 ↓, 163f.
Bibliografia edytuj
- Robert Graves: Mity greckie. Henryk Krzeczkowski (tłum.). Kraków: vis-à-vis/Etiuda, 2011, seria: Meandry kultury. ISBN 978-83-61516-23-1.
- Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 2008. ISBN 978-83-04-04673-3.
- Jan Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa: Czytelnik, 1979, ISBN 83-07-00233-8.
- Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Bożena Sęk (tłum.). Katowice: Książnica, 2006, seria: Słowniki encyklopedyczne „Książnicy”. ISBN 978-83-7132-841-1.