Pesa 401M
Pesa 401M (seria SA123) – wagon sterowniczy stosowany jako doczepa do szynobusów Pesa 214M serii SA106. Wagon ten został zbudowany przez Pesę Bydgoszcz dla urzędu marszałkowskiego województwa kujawsko-pomorskiego w liczbie 5 sztuk.
 SA123-003 | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
2009 |
| Układ osi |
2'2' |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
43 500 kg |
| Długość |
24 500 mm |
| Szerokość |
2 890 mm |
| Wysokość |
4 135 mm |
| Średnica kół |
840 mm |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
120 km/h |
| Parametry użytkowe | |
| Liczba miejsc siedzących |
70+8 |
| Liczba miejsc ogółem |
170 |
Geneza edytuj
W województwie kujawsko-pomorskim, szczególnie w jego zachodniej części, znajduje się wiele niezelektryfikowanych linii kolejowych[2]. Od 2007 roku są one obsługiwane przez spółkę Arriva RP[3]. Na liniach eksploatowane są w dużej mierze szynobusy Pesa 214M serii SA106, które jednak w trakcji pojedynczej okazywały się często zbyt małe. W celu rozwiązania problemu sprzęgano dwie jednostki typu 214M ze sobą albo jedną ze zwykłym wagonem osobowym. Pierwszy sposób powodował większe zapotrzebowanie na wagony spalinowe, a drugi zwiększenie liczby manewrów na stacjach, gdyż kabina maszynisty musi znajdować się na czole składu. Z tego powodu zdecydowano się na zakup wagonów sterowniczych z kabiną na końcu[1].
Konstrukcja edytuj
Wagony serii SA123 są produkowane przez bydgoską Pesę. Podczas konstrukcji wykorzystano wiele rozwiązań stosowanych w innych szynobusach. Pojazdy te są, obok wagonów serii SA121 i SA122, jedynymi z trzech typów wagonów sterowniczych w trakcji spalinowej w Polsce i jedynymi, które nie występują w stałym zespole pojazdów[1].
Pudło edytuj
Pudło wagonu jest niemal identyczne, jak nadwozie pojazdu typu 214Mb. Wagon, w przeciwieństwie do pojazdów z rodziny 214M, ma tylko jedną parę drzwi na stronę[1] (w 214M taki układ pojawił się również w 2012 roku w wersji dla Kolei Mazowieckich oznaczonej serią SA135)[4].
Wnętrze edytuj
Wagon jest w około 50% niskopodłogowy. Podłoga niska znajduje się na wysokości 600 mm ponad główką szyny, natomiast podłoga wysoka na 1290 mm. Pojazd posiada jedną toaletę nieprzystosowaną dla osób niepełnosprawnych, 70 stałych miejsc siedzących oraz 8 rozkładanych w strefie niskiej podłogi[5]. Przestrzeń pasażerska jest monitorowana i klimatyzowana[6].
W wagonie znajduje się jedna klimatyzowana kabina sterownicza, która jest identyczna z kabiną maszynisty wagonu serii SA106, a na przeciwległym końcu umieszczono przedział służbowy dla drużyny konduktorskiej[1] wyposażony w dwa fotele ustawione przodem do środka wagonu oraz stolik między nimi[5].
Agregat edytuj
Pod częścią podłogi znajduje się agregat prądotwórczy Lechomotoren (o mocy 56kW[6]) napędzany silnikiem spalinowym Perkins. Agregat zasila wszystkie obwody elektryczne niezależnie od podpiętego wagonu silnikowego[1].
Wózki edytuj
W wagonie zastosowano wózki toczne JBg 3965, pozwalające na jazdę z prędkością 120km/h[1] (takie same jak w pojazdach typu 214M[7]). Jako pierwszy stopień usprężynowania zawieszenia zastosowano elementy metalowo-gumowe, a jako drugi poduszki pneumatyczne[1]. Ponadto wózki wyposażono w hamulec tarczowy, piasecznice i urządzenia smarowania obrzeży skrajnych zestawów kołowych[5].
Eksploatacja edytuj
Na początku 2009 roku Urząd Marszałkowski w Toruniu zamówił w Pesie wagon sterowniczy, który mógłby współpracować z posiadanymi szynobusami 214M. Pięć wagonów kosztowało w sumie 23,7 mln złotych. Zostały one zakupione ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego[8].
Wszystkie pięć wagonów zostało odebranych przez Urząd Marszałkowski 29 i 30 lipca 2009[9]. Uroczystość z okazji przekazania do eksploatacji odbyła się 3 sierpnia w Chełmży[8]. Pierwszy pojazd (SA123-001) został przekazany spółce PKP PR do obsługi połączenia Bydgoszcz Główna – Chełmża, a pozostałe 4 spółce Arriva PCC Rail do obsługi połączeń regionalnych w województwie[1].
PKP Przewozy Regionalne/Przewozy Regionalne edytuj
Wagon SA123-001 został przekazany ówczesnej spółce PKP Przewozy Regionalne, jednakże mały ruch na linii łączącej Bydgoszcz z Chełmżą powodował, że poza przejazdem inauguracyjnym pojazd ten nie wyruszał w trasę i stał w hali toruńskiej lokomotywowni[1][10]. W późniejszym okresie pojazd ten został przekazany Arrivie[3].
Arriva PCC/Arriva RP edytuj
Początkowo spółce Arriva PCC przekazano 4 wagony, z których 2 skierowano do obsługi tras Toruń – Grudziądz i Bydgoszcz – Tuchola[8] jako doczepa do SA106, a 2 pozostałe stanowiły rezerwę[1][8]. W późniejszym okresie spółce przekazano również piąty SA123[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Paweł Terczyński. Pierwsze wagony sterownicze produkcji PSEA Bydgoszcz. „Świat Kolei”. 9/2009, s. 3. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.
- ↑ Mapy ogólne. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. A3-H12. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
- ↑ a b c Arriva. W: Jacek Chiżyński: Atlas przewoźników kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. 6-9. ISBN 978-83-931006-5-1. (pol.).
- ↑ Specyfikacja SA135-015÷016 KM (jpg). rynek-kolejowy.pl, 2011-11-08. [dostęp 2012-02-24].
- ↑ a b c Wagony sterownicze 401M do autobusów szynowych. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 124-126, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ a b Pesa Bydgoszcz SA: Doczepa sterująca typu 401M serii SA123. pesa.pl. [dostęp 2013-04-19]. (pol.).
- ↑ Pesa - Dokumentacje Systemu Utrzymania: DSU 214M,DSU 214Mb (kolejedolnoslaskie.eu) [data dostępu 2013-03-26].
- ↑ a b c d Chełmża: Wagony doczepne z Pesy przekazane. inforail.pl, 2009-08-04. [dostęp 2009-09-25]. (pol.).
- ↑ Zestawienie pojazdów szynowych będących własnością Województwa Kujawsko-Pomorskiego. bip.kujawsko-pomorskie.pl. [dostęp 2017-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)].
- ↑ Nowy wagon stoi nieużywany w Toruniu. 2009-09-16. [dostęp 2013-04-04]. (pol.).
