Petrel galapagoski

Petrel galapagoski
	Pterodroma phaeopygia
	(Salvin, 1876)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Pterodroma
Gatunek	petrel galapagoski
Synonimy
	Oestrelata phaeopygia Salvin, 1876; Pterodroma phaeopygia phaeopygia (Salvin, 1876);
	Oestrelata phaeopygia Salvin, 1876; Pterodroma phaeopygia phaeopygia (Salvin, 1876);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petrel galapagoski^[4], petrel ciemnogrzbiety^[5] (Pterodroma phaeopygia) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny burzykowatych (Procellariidae), gniazdujący endemicznie na Galapagos. Krytycznie zagrożony wyginięciem.

Systematyka: Takson ten dawniej bywał włączany do petrela antylskiego (P. hasitata)^[2]. Za podgatunek P. phaeopygia uznawano do niedawna petrela hawajskiego (P. sandwichensis)^[2], klasyfikowanego obecnie jako osobny podgatunek^[4]^[6]. Po podziale taksonu petrel galapagoski jest gatunkiem monotypowym^[6].

Wygląd: Duże skrzydła. Wierzch ciała ciemnobrązowy, oprócz białego czoła i (czasami) boków kupra. Czarna czapka obejmuje oko i sięga daleko ku tyłowi. Spód skrzydeł biały, z wyjątkiem ciemnej plamy na podbarkówkach i ciemnego obrzeżenia skrzydeł, a także ukośnego paska od nadgarstka przez pokrywy podskrzydłowe ku bokom. Dziób ciemny, nogi różowe.

Rozmiary: Długość ciała do 43 cm.

Zasięg, środowisko: Gniazduje wyłącznie na Galapagos. Poza sezonem lęgowym w rozproszeniu na tropikalnych wodach wschodniego Pacyfiku po wybrzeża Ameryki Centralnej i Południowej – od Meksyku po Peru.

Ekologia i zachowanie: Gniazduje na wilgotnych obszarach wyżynnych i górskich na wysokości 300–900 m n.p.m., w norach, naturalnych jamach i szczelinach, na zboczach, w kraterach, tunelach lawowych czy wąwozach. Składanie jaj ma miejsce od maja do października, ze szczytem w sierpniu^[3].; Żywi się głównie kalmarami, rybami i skorupiakami^[3].; W locie przeplata szybowanie kilkakrotnymi uderzeniami skrzydeł.

Status: Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje petrela galapagoskiego za gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered) nieprzerwanie od 1994 roku. Liczebność populacji w 2008 roku szacowano na 10–20 tysięcy osobników; wykazuje ona trend spadkowy. Główne zagrożenie dla gatunku to drapieżnictwo introdukowanych ssaków, zwłaszcza szczurów, kotów i świń^[3].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Pterodroma phaeopygia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Dark-rumped Petrel (Pterodroma phaeopygia). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-10)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Pterodroma phaeopygia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-10].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 21, 1999. ISSN 0550-0842.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-18]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Gosler Andrew: Atlas ptaków świata. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Pterodroma phaeopygia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Dark-rumped Petrel (Pterodroma phaeopygia). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-10)]. (ang.).

[iucn-3] Pterodroma phaeopygia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-10].

[mic-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 21, 1999. ISSN 0550-0842.

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-18]. (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]