Petro Bołboczan

ukraiński pułkownik

Petro Fedorowycz Bołboczan (ukr. Петро́ Фе́дорович Болбоча́н, ur. 5 października?/17 października 1883 we wsi Giżdewa na południe od Chocimia w guberni besarabskiej, zm. 28 czerwca 1919 w Balinie) – ukraiński wojskowy, pułkownik armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Petro Bołboczan
Петро́ Фе́дорович Болбоча́н
Ilustracja
Petro Bołboczan
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

5 października?/17 października 1883
Giżdewa, gubernia besarabska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

28 czerwca 1919
Balin, gubernia podolska, Ukraińska Republika Ludowa

Przebieg służby
Lata służby

1905–1919

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna ukraińsko-sowiecka

Odznaczenia
Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie)

Życiorys

edytuj

Był synem księdza prawosławnego, ukończył seminarium duchowne w Kiszyniowie, następnie w 1909 szkołę junkierską w Czuhujiwie.

W czasie I wojny światowej był oficerem tobolskiego 38 pułku piechoty. W 1917 walczył przeciw bolszewikom w obronie Ukraińskiej Centralnej Rady. Jesienią 1917 z ukraińskich ochotników rosyjskiego 5 Korpusu zorganizował pułk armii URL, który wszedł w skład 2 Serdiuckiej Dywizji Piechoty w Kijowie.

Od marca 1918 był dowódcą 2 Zaporoskiego Pułku Konnego, wchodzącego w skład 1 Dywizji Zaporoskiej. 5 listopada tego roku został awansowany na stopień pułkownika. Podczas antyhetmańskiego powstania dowodził Dywizją Zaporoską, oraz wszystkimi wojskami URL na Lewobrzeżu (w sile korpusu).

Spodziewając się wkroczenia Armii Czerwonej na Ukrainę, w grudniu 1918 r. Bołboczan zdelegalizował charkowską radę robotniczą, popierającą rewolucję socjalistyczną i rozpoczął przygotowywanie miasta do obrony. 19 grudnia rada otwarcie wypowiedziała mu posłuszeństwo i ponownie wybrała prezydium złożone z bolszewików i lewicowych eserowców[1]. W ostatnich dniach grudnia oddziały Bołboczana w znacznej części rozpierzchły się lub przeszły na stronę bolszewików. 3 stycznia Bołboczan musiał wycofać się z Charkowa, który został niemal natychmiast zajęty przez oddziały pod dowództwem Władimira Antonowa-Owsiejenki[2].

W styczniu 1919 r. podczas odwrotu armii URL z Lewobrzeża Bołboczan ustąpił ze stanowiska. W czerwcu 1919 w Płoskirowie próbował samowolnie odzyskać dowództwo korpusu. Zdaniem Mykoły Łytwyna oraz Kima Naumenki 10 czerwca 1919 został aresztowany bez żadnego oporu. Zarzucono mu, że wraz z Wołodymyrem Oskiłką podjął próbę mianowania naczelnikiem Dyrektoratu Ukraińskiej Republiki Ludowej Jewhena Petruszewycza[3]) i skazano wyrokiem sądu polowego na rozstrzelanie. Wyrok wykonano.

Przypisy

edytuj
  1. A. Adams, Bolsheviks..., s. 83-84.
  2. A. Adams, Bolsheviks..., s. 88-89.
  3. Литвин М., Науменко К., Історія ЗУНР, Львів: Інститут українознавства НАНУ; видавнича фірма «Олір» 1995, il., s. 221. ISBN 5-7707-7867-9 (ukr.)

Bibliografia

edytuj
  • A. Adams, Bolsheviks in the Ukraine. The Second Campaign, 1918-1919, Yale University Press, New Haven & London 1963.
  • Р. Коваль, Недовге щастя полковника Болбочана, Kijów 2003 (ukr.)
  • В. Сідак, Т. Осташко, Т. Вронська, Полковник Петро Болбочан: трагедія українського державника, Tempora 2004 (ukr.)