Petrosaviales
Petrosaviales Takhtajan – monotypowy rząd roślin w obrębie okrytonasiennych z jedną rodziną – Petrosaviaceae Hutch. Fam. Fl. Pl. 2: 36. 1934, nom. cons. Jest to stara grupa jednoliściennych (istniejąca od ok. 123 milionów lub według innych obliczeń ok. 100 mln lat[3]). Jej pozycja systematyczna pozostaje jednak wciąż niejasna. Rośliny te występują w południowo-wschodniej Azji. Należą tu tylko dwa rodzaje (Petrosavia i Japonolirion) z czterema gatunkami[2][3]. Charakterystyczny dla tych roślin jest pierścieniowy układ wiązek przewodzących w łodydze oraz owoc – mieszek[4].
 Japonolirion osense | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd |
Petrosaviales | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Petrosaviales Takht. Divers. Classif. Fl. Pl.: 577. 1 Mai 1997 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Rośliny bezzieleniowe (Petrosavia) i zielone byliny (Japonolirion) o cienkim, pokrytym łuskowatymi liśćmi kłączu[3].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze[5], właściwe łuskowate (Petrosavia) lub równowąskie (Japonolirion)[3].
- Kwiaty
- Promieniste, drobne, zebrane zwykle w dość licznokwiatowe grono lub baldachogrono wyrastające na szczycie pędu (Petrosavia) lub z kąta liścia (Japonolirion)[5]. Przysadki i podwiatki obecne (Petrosavia) lub ich brak (Japonolirion). Okwiat z 6 listków, trwały. Listki okółka wewnętrznego większe od tych zewnętrznych. Pręciki w liczbie 6 przyrośnięte są do listków okwiatu, wyrastają w dwóch okółkach po 3, mają jajowate główki. Zalążnia jest górna (Petrosavia) lub wpół dolna (Japonolirion) i tworzona jest z trzech owocolistków, tylko w dole zrośniętych (Petrosavia) lub wolnych (Japonolirion). Trzy szyjki słupków są krótkie. Zalążnię otaczają miodniki[3][5].
Systematyka edytuj
W świetle badań molekularnych rośliny tu zaliczane posiadają na tyle odrębne pochodzenie od innych jednoliściennych, że wyłączane są w odrębny rząd (systemy APG)[2]. W systemie Cronquista (1981) umieszczone były w rzędzie Triuridales w podklasie Alismatidae[3]. W systemie Takhtajana (2009) rząd Petrosaviales obejmował rodziny: Petrosaviaceae, Japonoliriaceae, kosatkowate Tofieldiaceae i łomkowate Nartheciaceae[6]. Rodzaje tu należące włączano także w przeszłości do rodziny melantkowatych Melanthiaceae i łomkowatych Nartheciaceae[3]. Pozycja rodziny Petrosaviaceae pozostaje niejasna. Niektóre analizy wskazują na ich bliskie pokrewieństwo ze storczykowatymi Orchidaceae (sytuowane są względem nich w pozycji siostrzanej)[7], według innych analiz tę samą pozycję zajmować mają względem grupy komelinowych commelinid[8].
- Pozycja systematyczna według APW (aktualizowany system APG IV z 2016)
Zgodnie z danymi APW (aktualizowana systematyka na bazie systemu APG IV) pozycja Petrosaviales w obrębie kladu jednoliściennych jest następująca[9]:
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział systematyczny[2]
- rodzina Petrosaviaceae Hutch.
- rodzaj: Petrosavia Becc.
- rodzaj: Japonolirion Nakai
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-01] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 131-132. ISBN 978-1-84246-634-6.
- ↑ Cole T.CH. i inni, Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics [online], 2018.
- ↑ a b c d Jan Thomas Johansson: Alismatales R. Br. ex Bercht. et J. Presl. [w:] The Phylogeny of Angiosperms [on-line]. [dostęp 2020-10-16].
- ↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 596-599. ISBN 978-1-4020-9609-9.
- ↑ Li, HT., Yi, TS., Gao, LM. i in.. Origin of angiosperms and the puzzle of the Jurassic gap. „Nat. Plants”. 5, s. 461–470, 2019. DOI: 10.1038/s41477-019-0421-0.
- ↑ Gitzendanner, M. A., Soltis, P. S., Wong, G. K.-S., Ruhfel, B. R., & Soltis, D. E.. Plastid phylogenomic analysis of green plants: A billion years of evolutionary history. „American J. Bot.”. 105, s. 291-301, 2018.
- ↑ Peter F. Stevens, Petrosaviales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-01-20] (ang.).