Philip Roth

pisarz amerykański

Philip Milton Roth (ur. 19 marca 1933 w Newark, zm. 22 maja 2018 w Nowym Jorku[1]) – amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia, przez wiele lat wymieniany wśród kandydatów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury[2][3].

Philip Roth
Ilustracja
Philip Roth (1973)
Imię i nazwisko

Philip Milton Roth

Data i miejsce urodzenia

19 marca 1933
Newark

Data i miejsce śmierci

22 maja 2018
Nowy Jork

Narodowość

amerykańska

Język

angielski

Alma Mater

Bucknell University

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Gatunek

proza

Ważne dzieła
Odznaczenia
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Nagrody
  • Nagroda Pulitzera: 1998 Amerykańska sielanka
  • National Book Award: 1960 Goodbye, Columbus, 1995 Teatr Sabata, Medal za wybitny wkład w literaturę amerykańską, 2002
  • Nagroda Franza Kafki: 2001
  • Nagroda Bookera: Man Booker International Prize, 2011
  • Nagroda Księcia Asturii: Literatura, 2012

Życiorys

edytuj

Urodził się w mieście Newark w stanie New Jersey[4] w konserwatywnej rodzinie żydowskiej. Większość jego wczesnych powieści i opowiadań rozgrywa się w tamtych okolicach.

W 1955, po ukończeniu Uniwersytetu Bucknella, wstąpił do United States Army, w której służył dwa lata. W 1959 opublikował swą pierwszą powieść Goodbye, Columbus[5], za którą otrzymał prestiżową National Book Award. Światową sławę przyniosła mu jednak skandalizująca powieść Kompleks Portnoya (wyd. 1969)[4].

Od lat sześćdziesiątych swą literacką karierę łączył z pracą naukową. Od 1988 był profesorem w nowojorskim Hunter College.

Oprócz wyżej wspomnianych, jego najbardziej znane powieści to: Operacja Shylock, Teatr Sabata, Amerykańska sielanka. Bohaterem wielu jego powieści jest Natan Zuckerman, uważany za literackie alter ego pisarza.

Za swą twórczość Roth otrzymał dwukrotnie National Book Critics Circle Award, trzykrotnie nagrodę PEN/Faulkner. W 2006 otrzymał za całokształt twórczości PEN/Nabokov Award(inne języki), a w maju 2011 Międzynarodową Nagrodę Bookera[6].

W 2014 r. wycofał się z życia publicznego[4].

Twórczość

edytuj

Historie Zuckermana

edytuj
  • Cień pisarza (The Ghost Writer)* (1979)
  • Zuckerman wyzwolony (Zuckerman Unbound)* (1981)
  • Lekcja anatomii (The Anatomy Lesson)* (1983)
  • Praska orgia (The Prague Orgy)* (1985)
* Powyższe tytuły zostały zebrane jako Zuckerman Bound[7]
  • Przeciwżycie (The Counterlife) (1986)
  • Amerykańska sielanka (American Pastoral) (1997)
  • Wyszłam za komunistę (I Married a Communist) (1998)
  • Ludzka skaza (The Human Stain) (2000)
  • Duch wychodzi (Exit Ghost) (2007)

Cykl Davida Kepesha

edytuj
  • Pierś (The Breast) (1972)
  • Nauczyciel pożądania lub Dyplom z pożądania (The Professor of Desire) (1977)
  • Konające zwierzę (The Dying Animal) (2001)

Inne utwory

edytuj
  • Fakty: Autobiografia powieściopisarza (The Facts: A Novelist's Autobiography) (1988)
  • Oszustwo (Deception: A Novel) (1990)
  • Dziedzictwo. Historia prawdziwa (Patrimony: A Memoir) (1991)
  • Operacja Shylock (Operation Shylock: A Confession) (1993)
  • Spisek przeciwko Ameryce(inne języki) (The Plot Against America) (2004)
  • Goodbye, Columbus (1959)
  • Letting Go (1962)
  • Kiedy była dobra (When She Was Good) (1967)
  • Kompleks Portnoya (Portnoy's Complaint) (1969)
  • Nasza klika (Our Gang) (1971)
  • The Great American Novel (1973)
  • My Life As a Man (1974)
  • Teatr Sabata (Sabbath's Theater) (1995)
  • Everyman (2006)
  • Wzburzenie (Indignation) (2008), wyd. pol. 2011
  • Upokorzenie (The Humbling) (2009), wyd. pol. 2011
  • Nemezis (Nemesis) (2010), wyd. pol. 2012

Zbiory

edytuj
  • Reading Myself and Others (1976)
  • A Philip Roth Reader (1980)
  • Shop Talk (2001)

Nagrody i odznaczenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Nelson Pressley: Philip Roth, seminal author of comical and simmering discontents, dies at 85. washingtonpost.com, 22 maja 2018. [dostęp 2018-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-23)]. (ang.).
  2. Jennifer Senior: Philip Roth Blows Up. New York Entertainment. [dostęp 2010-08-14].
  3. Jacek Wakar: Moralitet o wielkim bankructwie. Impresje obok Rotha. Kultura Liberalna, 2010-06-08. [dostęp 2010-08-14].
  4. a b c Philip Roth nie żyje. Wybitny pisarz zmarł w wieku 85 lat, „wyborcza”, 23 maja 2018 [dostęp 2018-05-23] (pol.).
  5. Philip Roth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-05-23] (ang.).
  6. Philip Roth laureatem Bookera [online], Wyborcza.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2011-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-22].
  7. „Bound” w ścisłym tłumaczeniu z języka angielskiego znaczy „związać”, „przywiązywać”. W tym wypadku Zuckerman Bound oznacza serię publikacji ściśle związanych z Rothowskim bohaterem.
  8. L'écrivain Philip Roth décoré de la légion d'honneur [online], rtl.fr, 28 września 2013 [dostęp 2014-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-20] (fr.).

Linki zewnętrzne

edytuj