Philip Roth
Philip Milton Roth (ur. 19 marca 1933 w Newark, zm. 22 maja 2018 w Nowym Jorku[1]) – amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia, przez wiele lat wymieniany wśród kandydatów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury[2][3].
Philip Roth (1973) | |
Imię i nazwisko |
Philip Milton Roth |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
19 marca 1933 |
Data i miejsce śmierci |
22 maja 2018 |
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater |
Bucknell University |
Dziedzina sztuki | |
Gatunek | |
Ważne dzieła | |
| |
Odznaczenia | |
Nagrody | |
|
Życiorys
edytujUrodził się w mieście Newark w stanie New Jersey[4] w konserwatywnej rodzinie żydowskiej. Większość jego wczesnych powieści i opowiadań rozgrywa się w tamtych okolicach.
W 1955, po ukończeniu Uniwersytetu Bucknella, wstąpił do United States Army, w której służył dwa lata. W 1959 opublikował swą pierwszą powieść Goodbye, Columbus[5], za którą otrzymał prestiżową National Book Award. Światową sławę przyniosła mu jednak skandalizująca powieść Kompleks Portnoya (wyd. 1969)[4].
Od lat sześćdziesiątych swą literacką karierę łączył z pracą naukową. Od 1988 był profesorem w nowojorskim Hunter College.
Oprócz wyżej wspomnianych, jego najbardziej znane powieści to: Operacja Shylock, Teatr Sabata, Amerykańska sielanka. Bohaterem wielu jego powieści jest Natan Zuckerman, uważany za literackie alter ego pisarza.
Za swą twórczość Roth otrzymał dwukrotnie National Book Critics Circle Award, trzykrotnie nagrodę PEN/Faulkner. W 2006 otrzymał za całokształt twórczości PEN/Nabokov Award , a w maju 2011 Międzynarodową Nagrodę Bookera[6].
W 2014 r. wycofał się z życia publicznego[4].
Twórczość
edytujHistorie Zuckermana
edytuj- Cień pisarza (The Ghost Writer)* (1979)
- Zuckerman wyzwolony (Zuckerman Unbound)* (1981)
- Lekcja anatomii (The Anatomy Lesson)* (1983)
- Praska orgia (The Prague Orgy)* (1985)
- * Powyższe tytuły zostały zebrane jako Zuckerman Bound[7]
- Przeciwżycie (The Counterlife) (1986)
- Amerykańska sielanka (American Pastoral) (1997)
- Wyszłam za komunistę (I Married a Communist) (1998)
- Ludzka skaza (The Human Stain) (2000)
- Duch wychodzi (Exit Ghost) (2007)
Cykl Davida Kepesha
edytuj- Pierś (The Breast) (1972)
- Nauczyciel pożądania lub Dyplom z pożądania (The Professor of Desire) (1977)
- Konające zwierzę (The Dying Animal) (2001)
Inne utwory
edytuj- Fakty: Autobiografia powieściopisarza (The Facts: A Novelist's Autobiography) (1988)
- Oszustwo (Deception: A Novel) (1990)
- Dziedzictwo. Historia prawdziwa (Patrimony: A Memoir) (1991)
- Operacja Shylock (Operation Shylock: A Confession) (1993)
- Spisek przeciwko Ameryce (The Plot Against America) (2004)
- Goodbye, Columbus (1959)
- Letting Go (1962)
- Kiedy była dobra (When She Was Good) (1967)
- Kompleks Portnoya (Portnoy's Complaint) (1969)
- Nasza klika (Our Gang) (1971)
- The Great American Novel (1973)
- My Life As a Man (1974)
- Teatr Sabata (Sabbath's Theater) (1995)
- Everyman (2006)
- Wzburzenie (Indignation) (2008), wyd. pol. 2011
- Upokorzenie (The Humbling) (2009), wyd. pol. 2011
- Nemezis (Nemesis) (2010), wyd. pol. 2012
Zbiory
edytuj- Reading Myself and Others (1976)
- A Philip Roth Reader (1980)
- Shop Talk (2001)
Nagrody i odznaczenia
edytuj- 1960 National Book Award za Goodbye, Columbus
- 1986 National Book Critics Circle Award za The Counterlife
- 1991 National Book Critics Circle Award za Patrimony
- 1994 PEN/Faulkner Award za Operację Shylock
- 1994 Nagroda im. Karela Čapka
- 1995 National Book Award za Teatr Sabata
- 1998 Nagroda Pulitzera za Amerykańską sielankę
- 1998 Ambassador Book Award of the English Speaking Union za Wyszłam za komunistę
- 1998 National Medal of Arts
- 2001 PEN/Faulkner Award za Ludzką skazę
- 2001 Gold Medal In Fiction od American Academy of Arts and Letters
- 2001 Nagroda Franza Kafki
- 2002 Medal of Distinguished Contribution to American Letters od National Book Foundation
- 2005 Sidewise Award for Alternate History za Spisek przeciwko Ameryce
- 2006 PEN/Nabokov Award za całokształt twórczości
- 2007 PEN/Faulkner Award za Everyman
- 2011 Man Booker International Prize za całokształt twórczości
- 2012 Nagroda Księcia Asturii
- 2013 Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)[8].
Zobacz też
edytuj- Elegia (film 2008) – ekranizacja powieści Konające zwierzę
Przypisy
edytuj- ↑ Nelson Pressley: Philip Roth, seminal author of comical and simmering discontents, dies at 85. washingtonpost.com, 22 maja 2018. [dostęp 2018-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-23)]. (ang.).
- ↑ Jennifer Senior: Philip Roth Blows Up. New York Entertainment. [dostęp 2010-08-14].
- ↑ Jacek Wakar: Moralitet o wielkim bankructwie. Impresje obok Rotha. Kultura Liberalna, 2010-06-08. [dostęp 2010-08-14].
- ↑ a b c Philip Roth nie żyje. Wybitny pisarz zmarł w wieku 85 lat, „wyborcza”, 23 maja 2018 [dostęp 2018-05-23] (pol.).
- ↑ Philip Roth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-05-23] (ang.).
- ↑ Philip Roth laureatem Bookera [online], Wyborcza.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2011-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-22] .
- ↑ „Bound” w ścisłym tłumaczeniu z języka angielskiego znaczy „związać”, „przywiązywać”. W tym wypadku Zuckerman Bound oznacza serię publikacji ściśle związanych z Rothowskim bohaterem.
- ↑ L'écrivain Philip Roth décoré de la légion d'honneur [online], rtl.fr, 28 września 2013 [dostęp 2014-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-20] (fr.).
Linki zewnętrzne
edytuj- ISNI: 0000000122834557
- VIAF: 100235370
- LCCN: n79125808
- GND: 118803433
- NDL: 00454781
- LIBRIS: zw9cfqzh1qrhs60
- BnF: 11922711b
- SUDOC: 02711015X
- SBN: CFIV009760
- NLA: 35464411
- NKC: jn19990007178
- DBNL: roth016
- BNE: XX1099522
- NTA: 068806345
- BIBSYS: 90074293
- CiNii: DA00213114
- Open Library: OL2444787A
- PLWABN: 9810664151805606
- NUKAT: n94004280
- J9U: 987007267390205171
- PTBNP: 73412
- CANTIC: a10870817
- LNB: 000015032
- BNA: 000023951
- CONOR: 12023651
- ΕΒΕ: 83821
- KRNLK: KAC199623571