Phylloglossum drummondii
Phylloglossum drummondii – gatunek rośliny z rodziny widłakowatych. Bywa włączany do rodzaju wroniec Huperzia jako H. drummondii[3] jednak w systematyce widłakowatych skłaniającej się do wydzielenia większej liczby rodzajów wyróżniany jest jako przedstawiciel monotypowego rodzaju Phylloglossum[2]. Gatunek ten występuje w zachodniej i południowej Australii, na Tasmanii[4] i w północnej części nowozelandzkiej Wyspy Północnej[5]. Jest drobną rośliną pojawiającą się na powierzchni (często w koloniach składających się z setek roślin) tylko w okresie zimy i wczesnej wiosny (na półkuli południowej w lipcu i sierpniu). Pozostałą część roku spędza w postaci podziemnej bulwy. Rośnie na podłożu gliniastym w miejscach otwartych oraz w scrubie – luźnych i niskich zbiorowiskach zaroślowych. Rozwija się często w miejscach wcześniej spalonych – bardzo źle znosi konkurencję innych gatunków roślin[5].
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Phylloglossum | ||
| Gatunek |
Phylloglossum drummondii | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Phylloglossum drummondii Kunze Bot. Zeitung (Berlin) 1: 721–723 1843[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia edytuj
- Pokrój sporofitu
- Bylina spędzająca większą część roku w postaci mięsistej, owalnej bulwy. Na początku zimy wyrasta z jej szczytowej części jeden do trzech nierozgałęziających się korzeni, nowa bulwa[4], a nad ziemią – rozeta liści asymilacyjnych i bezlistna łodyga osiągająca 1–4 cm wysokości, zwieńczona kłosem zarodnionośnym[5].
- Liście
- W liczbie od 3 do 20[4], skupione są w przyziemnej rozetce. Osiągają 1–2 cm długości, są nieco mięsiste[5], szydłowate[4], ostro zakończone[5].
- Zarodnie
- Nerkowate, pękające poprzeczną szczeliną, rozwijają się w kątach małych, żółtawych liści zarodnionośnych (sporofili). Wyrastają one w nieco nieregularnym układzie na szczycie bezlistnej łodyżki[4] tworząc kłos o długości 04–0,8 cm[5]. Zarodniki jednakowe (jak u innych widłakowatych), żółte, wyraźnie tetradryczne, z trzema ścianami gładkimi i zewnętrzną, wypukłą ścianą o siatkowatej rzeźbie[4].
- Gametofit
- Osiąga do 6 mm długości, w dole bulwiasto zgrubiały, zagłębiony w glebie i współżyjący z grzybem, w górnej części wystaje na powierzchnię, jest zielony i tu rozwijają się rodnie i plemnie[4].
Systematyka edytuj
W systemie PPG I z 2016, obejmującym m.in. widłaki, gatunek ten jest przedstawicielem monotypowego rodzaju Phylloglossum Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 1: 721. 1843, będącego jednym z trzech rodzajów w obrębie podrodziny Huperzioideae W.H.Wagner & Beitel ex B.Øllg. W obrębie podrodziny jest to takson siostrzany dla rodzaju wroniec Huperzia, wraz z którym z kolei tworzy grupę siostrzaną dla rodzaju Phlegmariurus. Taka relacja oznacza, że nieuprawniony jest podział w tej podrodzinie na szeroko ujmowany rodzaj Huperzia i monotypowy Phylloglossum – poprawne jest albo łączenie wszystkich taksonów z podrodziny w jeden rodzaj Huperzia sensu lato, albo podział na trzy rodzaje, co jest współcześnie preferowane[2][6]. Odmienność cyklu życiowego i budowy tego rodzaju tłumaczona jest pedomorfozą i adaptacją do susz i pożarów. Ze względu na pewne podobieństwa morfologiczne, w tym w budowie organów podziemnych, wskazywano w przeszłości na możliwość pokrewieństwa tej rośliny z widłaczkami Lycopodiella, jednak jest to sprzeczne z innymi badaniami, zwłaszcza molekularnymi[7].
Ze względu na podobieństwo do nasięźrzała, gatunek został przez swego odkrywcę – Gustava Kunze początkowo opisany jako przedstawiciel odrębnej grupy roślin, pośredniej między widłakami i nasięźrzałowatymi[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
- ↑ a b c Phylloglossum drummondii Kunze. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-05-04].
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Podbielkowski, Irena Rejment-Grochowska, Alina Skirgiełło: Rośliny zarodnikowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 678-679. ISBN 83-01-04394-6.
- ↑ a b c d e f Patrick J. Brownsey, John C. Smith-Dodsworth: New Zealand Ferns and Allied Plants. Auckland: David Bateman Ltd, 2000, s. 24. ISBN 1-86953-003-9.
- ↑ Ashley R. Field, Weston Testo, Peter D. Bostock, Joseph A.M. Holtumce, Michelle Waycott. Molecular phylogenetics and the morphology of the Lycopodiaceae subfamily Huperzioideae supports three genera: Huperzia, Phlegmariurus and Phylloglossum. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 94, B, s. 635-657, 2016.
- ↑ Wojciech Szypuła. O filogenezie i systematyce rodziny widłakowatych Lycopodiaceae sensu lato – przegląd piśmiennictwa. „Acta Botanica Silesiaca”. 9, s. 25-56, 2013.
- ↑ K. Sampson. The Morphology of Phylloglossum Drummondii, Kunze. „Annals of Botany”. 30, 118, s. 315-331, 1916.