Piaski (miasto)

miasto w województwie lubelskim
(Przekierowano z Piaski (powiat świdnicki))

Piaski (dawniej Piaski Luterskie lub Piaski Wielkie) – miasto w Polsce położone w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Piaski, położone nad rzeką Giełczew. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa lubelskiego. Stanowi część aglomeracji lubelskiej.

Piaski
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Ruiny zboru kalwińskiego
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

świdnicki

Gmina

Piaski

Aglomeracja

lubelska

Prawa miejskie

1456–1870, 1993

Burmistrz

Michał Cholewa

Powierzchnia

8,43[1] km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


2573[2]
305,2 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 81

Kod pocztowy

21-050

Tablice rejestracyjne

LSW

Położenie na mapie gminy Piaski
Mapa konturowa gminy Piaski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Piaski”
Ziemia51°08′03″N 22°50′41″E/51,134167 22,844722
TERC (TERYT)

0617034

SIMC

0389386

Urząd miejski
ul. Lubelska 77
21-050 Piaski
Strona internetowa

Miasto położone jest na Lubelszczyźnie (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej). Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Piaski liczyły 2573 mieszkańców[2].

Historia edytuj

 
Ruiny zboru kalwińskiego w Piaskach

W latach 1573–1642 w mieście istniał zbór ariański, którego pastorem był słynny Marcin Krowicki. W 1642 r., krótko po powołaniu na ministra zboru Andrzeja Wiszowatego, Adam Suchodolski zamknął zbór. W 1649 r. Suchodolski, kalwinista, wybudował kościół dla swojego wyznania. Pod patronatem Suchodolskich Piaski Wielkie, zwane wtedy Luterskimi wyrosły na centrum ewangelicyzmu w Lubelskiem. W 1783 r. patron Teodor Suchodolski wystawił nowy, murowany budynek kościoła, którego ruiny przetrwały do dzisiaj. Po sprzedaniu Piask przez rodzinę Suchodolskich, parafię kalwińską zlikwidowano w 1849 r.

W okresie I wojny światowej miasto zostało poważnie zniszczone. W zestawieniu opracowanym przez Henryka Wiercieńskiego podano liczbę 93 zniszczonych nieruchomości (z 259 istniejących), a w zestawieniu statystycznym Limanowskiego podana była zbliżona liczba zniszczonych nieruchomości: 90 na 266 (tj. 33,8%)[3]. Według relacji naocznego świadka (reportaż Siedleckiego Z ziemi lubelskiej): „Cała środkowa część miasta spalona; wypalone do dna domy piętrowe, stawiane z miejscowego kamienia; nawet z okien piwnicznych musiały się wydostać płomienie bo czarne i pokruszone ich obramowania. Cała główna ulica wygląda dziwnie przejrzyście, bo puste okna przepuszczają światło nieba, a przez wypalone bramy widać wskroś zrujnowanych domów głębokie szeregi takich samych ruin zajmujących ogromną przestrzeń”[3].

Do 1939 r. żyła w Piaskach duża społeczność żydowska. Podczas okupacji Niemcy utworzyli tutaj getto. Obok miejscowych Żydów byli w nim osiedlani Żydzi wypędzeni z Niemiec (w tym z Berlina, Monachium i Szczecina), a także z Lublina, Krakowa oraz Protektoratu Czech i Moraw. Przez getto w Piaskach przeszło łącznie około 11 tys. osób. Niemal wszystkie zmarły na skutek głodu i chorób lub zostały zgładzone w obozach śmierci w Bełżcu i Sobiborze[4][5].

Osobny artykuł: Getto w Piaskach.

Kościół został spalony w okresie II wojny światowej – w wyniku odbudowy utracił cechy stylowe.

Do lat 80. XX w. w Piaskach odbywały się znane w całym regionie, cotygodniowe targi końskie. Obecnie odbywają się w każdą środę. Miejscowość jest również znana z tzw. flaków piaseckich – jest to specjalny przepis przyrządzania flaków. Obecnie podawane w kilku restauracjach.

Położenie edytuj

 
Piaski – główna ulica

Publiczny transport zbiorowy edytuj

Piaski posiadają bezpośrednie połączenia autobusowe z Lublinem, Warszawą, Krasnymstawem, Żółkiewką, Chełmem, Zamościem, Hrubieszowem i in. Obsługiwane są przez PKS Wschód oraz firmy prywatne.

Szkolnictwo edytuj

  • Przedszkola: Miejsko-Gminne Przedszkole
  • Szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika
  • Gimnazja: Gimnazjum im. Antoniego Norberta Patka
  • Szkoły średnie: Zespół Szkół

Kultura edytuj

W mieście znajduje się centrum kultury, mieszczące się przy ul. Lubelskiej 22. Jego pomieszczenia zajmują między innymi sala kinowa, siłownia oraz Miejska Biblioteka Publiczna[6].

Sport edytuj

Na terenie miasta jest jeden stadion piłkarski, zmodernizowany w związku z wymaganiami stawianymi przed drużynami biorącymi udział w rozgrywkach ligi okręgowej.

Demografia edytuj

  • Piramida wieku mieszkańców Piask w 2014 roku[7].


 

Transport edytuj

Zabytki edytuj

 
Kościół parafialny Podwyższenia Krzyża Świętego w Piaskach z barokową dzwonnicą

Inne obiekty edytuj

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
  2. a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
  3. a b Straty i zniszczenia poniesione w zabytkach nieruchomych w okresie i wojny światowej na obszarze województwa lubelskiego (w jego aktualnych granicach) – pdf, docplayer.pl [dostęp 2019-12-17].
  4. Martin Dean, Mel Hecker: Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. T. II: Ghettos in German-Occupied Eastern Europe. Cz. A. Bloomington and Indianapolis: United States Holocaust Memorial Museum and Indiana University Press, 2012, s. 696–698. ISBN 978-0-253-00202-0. (ang.).
  5. Robert Kuwałek: Getta tranzytowe w dystrykcie lubelskim. W: Dariusz Libionka (red.): Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2004, s. 138–160. ISBN 83-89078-68-6.
  6. MBP Piaski.
  7. Piaski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  8. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-11-23].

Linki zewnętrzne edytuj