Pierwszy gabinet Roberta Menziesa

Pierwszy gabinet Roberta Menziesa (ang. First Menzies Ministry) – dwudziesty szósty gabinet federalny Australii i zarazem pierwszy z dziesięciu, jakie podczas swojej długiej kariery politycznej sformował Robert Menzies. Urzędował od 26 kwietnia 1939 do 14 marca 1940 roku.

Pierwszy gabinet Roberta Menziesa

Australia
Premier Menzies w czasie przemówienia radiowego 3 września 1939, w którym ogłosił, iż Australia znalazła się w stanie wojny z Niemcami
Premier	Robert Menzies
Partie	Partia Zjednoczonej Australii
Kadencja	od 26 kwietnia 1939 do 14 marca 1939
Poprzedni	Gabinet Earle’a Page’a
Następny	Drugi gabinet Roberta Menziesa

Okoliczności powstania

Powstanie gabinetu było pośrednio spowodowane nagłą śmiercią premiera Josepha Lyonsa, który 7 kwietnia 1939 zmarł na atak serca. Jego ostatni gabinet tworzony był przez koalicję składającą się z Partii Zjednoczonej Australii (UAP) oraz Partii Wiejskiej (CP). Decyzją gubernatora generalnego Australii, lorda Gowrie, bezpośrednio po śmierci Lyonsa tymczasowym premierem został lider CP Earle Page, natomiast dominująca w koalicji UAP otrzymała czas na wyłonienie nowego lidera. Menzies zwyciężył w tej rywalizacji, w związku z czym to jemu przypadło zadanie utworzenie nowego, stałego gabinetu.

Premier Page uszanował to rozstrzygnięcie i podał swój gabinet do dymisji, ale jednocześnie w imieniu Partii Wiejskiej odmówił udziału w nowym rządzie, co wiązało się z osobistymi animozjami między nim a Menziesem. Page zarzucał nowemu premierowi między innymi tchórzostwo, przywołując jego decyzję, aby w przeciwieństwie do tysięcy australijskich mężczyzn nie zaciągnąć się na ochotnika do armii podczas I wojny światowej, a także nielojalność wobec zmarłego premiera Lyonsa. Ostatecznie UAP utworzyła gabinet samodzielnie.

Okoliczności dymisji

Znalezienie się poza rządem wywołało wkrótce bunt w szeregach CP, w wyniku którego Page został obalony ze stanowiska lidera partii. Zastąpił go Archie Cameron, zwolennik współpracy z UAP. W efekcie 14 marca 1940 obie partie powróciły do koalicji i stworzyły drugi gabinet Roberta Menziesa.

Skład

stanowisko	członek gabinetu	od	do
premier	Robert Menzies	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister skarbu	Robert Menzies	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister koordynacji obronnej	Robert Menzies	12 września 1939	14 marca 1940
prokurator generalny	Billy Hughes	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister przemysłu	Billy Hughes	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister obrony	Geoffrey Street	26 kwietnia 1939	13 listopada 1939
minister wojsk lądowych	Geoffrey Street	13 listopada 1939	14 marca 1940
minister zaopatrzenia i rozwoju	Richard Casey	26 kwietnia 1939	26 stycznia 1940
	Frederick Stewart	26 stycznia 1940	14 marca 1940
minister spraw zagranicznych	Henry Gullett	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister informacji	Henry Gullett	12 września 1939	14 marca 1940
minister gospodarki	George McLeay	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister handlu i ceł	John Lawson	26 kwietnia 1939	23 lutego 1940
	Robert Menzies	23 lutego 1940	14 marca 1940
minister poczty	Eric Harrison	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister ds. repatriacji	Eric Harrison	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister lotnictwa cywilnego	James Fairbairn	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister sił powietrznych	James Fairbairn	13 listopada 1939	14 marca 1940
wiceprzewodniczący Federalnej Rady Wykonawczej	James Fairbairn	26 kwietnia 1939	26 stycznia 1940
	Percy Spender	26 stycznia 1940	14 marca 1940
minister zdrowia	Frederick Stewart	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister służb społecznych	Frederick Stewart	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister marynarki wojennej	Frederick Stewart	13 listopada 1939	14 marca 1940
minister spraw wewnętrznych	Harry Foll	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister bez teki, zarządzający terytoriami zewnętrznymi	John Perkins	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister bez teki, zarządzający programem mieszkań dla weteranów	Herbert Collett	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister bez teki, wspierający ministra zaopatrzenia i rozwoju	Harold Holt	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister bez teki, wspierający ministra handlu i ceł	Harold Holt	23 lutego 1940	14 marca 1940
minister bez teki, wspierający ministra gospodarki	Philip McBride	26 kwietnia 1939	14 marca 1940
minister bez teki, wspierający ministra skarbu	Percy Spender	26 kwietnia 1939	3 listopada 1939

Bibliografia

• Składy australijskich gabinetów federalnych w bazie Parlamentu Australii (ang.) [dostęp 2012-07-05]
• Robert Menzies i jego rządy w bazie Australian Prime Ministers (Archiwum Narodowe Australii) (ang.) [dostęp 2012-07-05]