Piestrzyca giętka
Piestrzyca giętka (Helvella elastica Bull.) – gatunek grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Piestrzyca giętka |
| Nazwa systematyczna | |
| Helvella elastica Bull. Herb. Fr. 6: tab. 242 (1785) | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji: Helvella, Helvellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy opisał go Jean Baptiste Bulliard w 1785 r. i nadana przez niego nazwa jest ważna do dzisiaj[1].
Ma 27 synonimów. Niektóre z nich:
- Leptopodia elastica (Bull.) Boud. 1907
- Leptopodia klotzschiana (Corda) Boud. 1907
- Sepultaria albida (Schaeff.) Morgan 1902
- Tubipeda elastica (Bull.) Falck 1923[2].
Nazwa polska według M.A. Chmiel[3].
Morfologia edytuj
Twardo galaretowaty o średnicy 1,5–3 cm, kształtem przypominający siodło lub ucho. Złożony jest z dwóch lub trzech bokiem spłaszczonych i zmarszczonych płatków. Kolor od jasnosiwego poprzez ochrowy i szarożółtawy do żółtobrązowego[4].
Wysokość 3–8 cm, średnica 0,5–1 cm. Jest z zewnątrz gładki, jak gdyby nawoskowany. Początkowo pełny, potem pusty. Ma kolor od białawego poprzez bladożółty i kremowy do bladobrązowego[4]. Czasami trzon jest jaśniejszy od główki i niekiedy występują na nim delikatne jamki[5].
Cienki, kruchy i woskowaty o przyjemnym zapachu. Kolor biały[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki 8-zarodnikowe. Zarodniki 18–24 × 11,5–15 µm, eliptyczne, gładkie, zwykle z jedną centralną kroplą oleju i do 5 małymi kropelkami na każdym końcu. Parafizy szkliste do bladobrązowawych z ziarnistą zawartością. Ich wierzchołki maczugowate do główkowatych, o szerokości 5–11 µm. Strzępki na powierzchni owocnika tylko z kilkoma wystającymi, szklistymi septowanymi elementami o szerokości 2–3 µm[6].
- Gatunki podobne
- Helvella latispora jest podobna, ale jej brzeg często zawija się do góry, podczas gdy u piestrzycy giętkiej zawsze w dół. Ponadto dolna powierzchnia Helvella elastica jest raczej łysa niż drobnoziarnista lub owłosiona[6].
- piestrzyca czarna (Helvella atra) jest mniejsza, ma siwy trzon i kapelusz dymnobrązowy[4].
- Helvella ephiphium jest mniejsza i ma kolor szarawy lub brązowy.
Występowanie i siedlisko edytuj
Piestrzyca elastyczna jest szeroko w Ameryce Północnej, Europie i Azji, podano także jedno jej stanowisko w Afryce[7]. W Europie Środkowej jest pospolita[8]. Również w Polsce spotykana jest dość często.
Grzyb naziemny, prawdopodobnie grzyb mykoryzowy[6]. Występuje przede wszystkim na glebach o odczynie zasadowym lub obojętnym, dużo rzadziej w lasach iglastych na igliwiu[8]. Owocniki tworzy latem i jesienią w lasach liściastych i iglastych[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2023-02-28]. (ang.).
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Michael Kuo, Helvella eliptica [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-02-27] (ang.).
- ↑ Występowanie piestrzycy giętkiej na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.