Pieter Aertsen

Pieter Aertsen zwany także Długim Piotrem (ur. ok. 1507 lub 1508 w Amsterdamie, zm. 3 czerwca 1575 tamże) – niderlandzki malarz zaliczany do prekursorów gatunku martwej natury i malarstwa rodzajowego.

Pieter Aertsen

Długi Piotr

Data i miejsce urodzenia	ok. 1507 lub 1508 Amsterdam
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 1575 Amsterdam
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	renesans

Sprzedająca warzywa 1567, Staatliche Museen zu Berlin

Pieter Aertsen działał w Antwerpii w latach 1535–1560. Tam założył szkołę do której uczęszczał m.in. Joachim Beuckelaer. Jego malarstwo charakteryzowało się tematyką ludową i realizmem, dzięki czemu uznawano go za poprzednika Pietera Bruegla. Tematem jego dzieł początkowo były sceny biblijne zaczerpnięte z Nowego Testamentu. W tym okresie namalował m.in. obrazy Widok miasta z Ecce Homo oraz Martwa natura z Chrystusem u Marty i Marii. W późniejszym okresie twórczości Aertsen skoncentrował się na przedstawianiu przeładowanych straganów jarmarcznych lub bogato wyposażonych kuchni. Około 1557 roku artysta powrócił do Amsterdamu.

Twórczość

Uczynki miłosierdzia chrześcijańskiego 1575, Muzeum Narodowe w Warszawie

Do najbardziej znanych dzieł Aertsena należy obraz ołtarzowy Pokłon pasterzy namalowany w 1560 roku. Obraz o wymiarach 90x60 cm znajduje się w Amsterdamie w tutejszym muzeum – Historisch Museum. Do dzisiaj zachował się jedynie fragment dzieła, przedstawiający głowę krowy i dwie postacie pasterzy. Praca została namalowana na zlecenie Nieuwe Kerk w Amsterdamie. Zniszczenie obrazu dokonało się w 1566 roku podczas działań kalwinistów, zwolenników ikonoklazmu. Ocalały fragment został wystawiony początkowo w miejskim ratuszu, a następnie w Rijksmuseum i ostatecznie w Amsterdamskim Muzeum Historycznym.

Innym obrazem malarza jest Kucharka pochodzący z 1550 roku. Dzieło o wymiarach 171x85 cm znajduje się obecnie w Genui w Palazzo Bianco. Obraz był inspiracją dla pracy Bernarda Strozziego o tym samym tytule.

W Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się obraz Czyny miłosierdzia chrześcijańskiego z 1575 roku (M.Ob.2183).

Wybrane prace

• 
  Apostołowie Piotr i Jan (Ermitaż, Petersburg)
• 
  Chłopi przy piecu (Museum Mayer van den Bergh, Antwerpia)
• 
  Scena na targowisku (Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia)
• 
  Scena z targu (Kunsthistorisches Museum, Wiedeń)
• 
  Stragan rzeźnika z ucieczką do Egiptu (zbiory sztuki muzeum w Uppsali)
• 
  Wnętrze izby wiejskiej (Muzeum Powiatowe w Nysie)

Bibliografia

• Ian. Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady, 2002, s. 16. ISBN 83-213-4157-8.
• JaninaJ. Michałkowa JaninaJ. (red.), Galeria malarstwa obcego. Przewodnik, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1964, s. 27, 141 .