Piotr Gruszczyński (komunista)
Piotr Gruszczyński pseud. „Roch”, „Sylwester” (ur. 12 marca 1894 w Bulkowie w powiecie płockim, zm. 4 lutego 1942 w Warszawie) – felczer, działacz komunistyczny, współzałożyciel Stowarzyszenia Przyjaciół ZSRR.
Życiorys edytuj
Po ukończeniu trzyklasowej szkółki wiejskiej był samoukiem, a w 1911 zaczął uczęszczać do Szkoły Felczerskiej przy Uniwersytecie Warszawskim, zarabiając na utrzymanie jako fryzjer. Podczas I wojny światowej wstąpił do PPS, a około 1920 roku przeszedł do nielegalnej KPP, pracując jednocześnie społecznie w legalnym Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego (TUR) jako działacz oświatowy. Za radykalne przekonania władze zwierzchnie resortu zdrowia przerzucały go z miejsca na miejsce i utrudniały mu praktykę felczerską. Jesienią 1939, po powrocie z obozu przejściowego w Ostrołęce przystąpił do działalności politycznej. Skupił wokół siebie grupę działaczy robotniczych, tworząc tzw. „Piątkę Żoliborską”. Nawiązał w tym czasie kontakty z Antoniną Sokolicz i Stanisławem Dubois. „Piątka Żoliborska” stała się trzonem organizacji „Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR”. Gruszczyński był czołowym działaczem Stowarzyszenia; jednocześnie stał na czele komitetu redakcyjnego „Do Zwycięstwa” - organu prasowego Stowarzyszenia. Z ramienia organizacji uczestniczył w konferencjach porozumiewawczych z przedstawicielami organizacji „Młot i Sierp” i Związku Walki Wyzwoleńczej (ZWW). 23 października 1941 został aresztowany i osadzony na Pawiaku, gdzie zmarł wskutek tortur.
Upamiętnienie edytuj
Od 24 listopada 1961 do 9 listopada 2017 r. był patronem ulicy w Warszawie na terenie dzielnicy Mokotów[1].
Przypisy edytuj
- ↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 4; Zarządzenie Zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, Warszawa, dnia 10 listopada 2017 r., poz. 10131.
Bibliografia edytuj
- Piotr Gruszczyński // Zginęli w walce: sylwetki bojownikow AL i GL / red. I. Nowakowska (przedmova W. Machejka). Warszawa, Książka i Wiedza, 1957. str. 37–52
- Polski Słownik Biograficzny, t. IX, Wrocław-Warszawa-Kraków 1960–1961.
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.