Piotr Rytel
Piotr Rytel, ps. Witold Szeliga, W.S., F.C. (ur. 16 maja 1884 w Wilnie, zm. 2 stycznia 1970 w Warszawie)[1] – polski kompozytor, pedagog i krytyk muzyczny.
| |
| Pseudonim |
Witold Szeliga, W.S., F.C. |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
16 maja 1884 |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
2 stycznia 1970 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Lucjana, lekarza, i Tatiany z domu von Kreiter, 1. v. Ławrowej. Od 10. roku życia uczył się gry na fortepianie. Uczęszczał do II Gimnazjum Klasycznego w Wilnie, w którym uzyskał w 1902 maturę[2]. Studiował w latach 1903–1908 w Instytucie Muzycznym w Warszawie: kompozycję u Zygmunta Noskowskiego, grę na fortepianie u Aleksandra Michałowskiego. W latach 1911–1939 wykładał w warszawskim Instytucie Muzycznym harmonię i formy muzyczne, w latach 1925–1926 i 1931–1939 także kompozycję.
W okresie II wojny światowej uczył w tajnym Konserwatorium Stanisława Kazury. Po upadku powstania warszawskiego opuścił Warszawę, do której powrócił w marcu 1945.
Po wojnie w latach 1945–1952 prowadził klasę kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. W latach 1956–1961 pełnił funkcję rektora Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie (później przeniesiona do Gdańska)[1]. W 1960 otrzymał Nagrodę miasta Gdańska.
Piotr Rytel był również krytykiem muzycznym. Publikował recenzje w „Nowościach Muzycznych”, „Scenie i Sztuce” i poznańskiej „Kulturze”, „Gazecie Warszawskiej” (1920–1935), a po wojnie m.in. w „Tygodniku Warszawskim”, „Słowie Powszechnym”, „Gazecie Ludowej” (1946–1949), „Kurierze Polskim”, „Ruchu Muzycznym”, „Muzyce” i „Teatrze”[1]. W publikacjach krytycznych okazywał niechęć do modernizmu w muzyce, co stało się przyczyną ostrego konfliktu m.in. z Karolem Szymanowskim.
Własne kompozycje Rytla cechowały się konserwatyzmem, stylistycznie nawiązywały do późnego romantyzmu[1].
Od 5 stycznia 1910 był mężem pianistki Anieli Wieńczysławy Rytlówny (1884–1955), córki stryja Władysława. Miał z nią córkę Jadwigę (1914–1982), zamężną Przybylską, i syna Witolda (1917–1944), który zaginął po upadku powstania warszawskiego[2].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (Aleja Zasłużonych-1-119)[3].
Kompozycje (wybór) edytuj
- Grażyna op. 1, poemat symfoniczny na orkiestrę (1908)
- I Symfonia h-moll op. 4 (1909)
- Korsarz op. 6, poemat symfoniczny na orkiestrę (1911)
- Sen Dantego op. 7, poemat symfoniczny na orkiestrę (1911)
- Święty gaj op. 8, poemat symfoniczny na orkiestrę (1913)
- Legenda o św. Jerzym op. 9, poemat symfoniczny na orkiestrę (1918)
- Ijola, opera w 4 aktach (1927)
- Stalin, kantata na baryton, chór mieszany i orkiestrę (1949)
- II Symfonia „Mickiewiczowska” na tenor, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1950)
- III Symfonia na tenor solo i orkiestrę symfoniczną (1950)
- Koncert skrzypcowy op. 20 (1950)
- Żelazowa Wola op. 31, poemat symfoniczny na orkiestrę (1952)
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[4]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[5]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Barbara Długońska, Rytel Piotr, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 8 Pe–R część biograficzna, Kraków: PWM, 2004, s. 534, ISBN 83-224-0837-4.
- ↑ a b Piotr Rytel [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-12-03] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Piotr Rytel, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Linki zewnętrzne edytuj
- Piotr Rytel, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- Piotr Rytel na zdjęciach w bibliotece Polona