Piotr Szafraniec (zm. 1437)
Piotr (2) Szafraniec z Pieskowej Skały i Łuczyc herbu Starykoń (zm. 22 lutego 1437 roku[1]), określany też jako Piotr Szafraniec Starszy lub Piotr Szafraniec Senior.
 Starykoń | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci |
22 lutego 1437 |
| Ojciec |
Piotr (1) Szafraniec z Łuczyc (zm. 1398) |
| Matka |
Katarzyna (zm. 1388) |
| Żona |
1) NN (zm. 1410); 2) Róża (zm. 1433) |
| Dzieci | |
Życiorys
edytujSyn Piotra (1) Szafrańca z Łuczyc i Pieskowej Skały (zm. 1398), podstolego krakowskiego[2]. Brat biskupa włocławskiego Jana Szafrańca, Stanisława z Młodziejowic i Tomasza z Łuczyc. Miał syna Piotra (3) Szafrańca i córki Katarzynę, Elżbietę, Katarzynę i Malgorzatę[1][3][2].
Podstoli krakowski od 1398 do 1406 roku[2]. W 1401 roku był sygnatariuszem unii wileńsko-radomskiej[4]. W latach 1404-1405 otrzymał od Jagiełły jako starosta w zarząd Podole[2]. Od 1406 do 1430 roku podkomorzy krakowski (nadworny)[2]. Był starostą łęczyckim (1406-1418), chęcińskim (1410, 1418-1421), sieradzkim (1418-1437) i krakowskim (1431-1432)[2]. 15 lipca 1410 roku odznaczył się w bitwie pod Grunwaldem, w której dowodził 35 chorągwią pod herbem Starykoń[1]. Dowodził w zwycięskiej bitwie z Krzyżakami pod Tucholą 5 listopada 1410 roku, ale miasta nie zdobył[1]. Podpisał pokój toruński 1411 roku[5]. Był sygnatariuszem aktu unii horodelskiej 1413 roku[6]. Był sygnatariuszem pokoju mełneńskiego 1422 roku[7]. Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju jedlneńskiego w 1430 roku[8]. Od 1428 roku do śmierci w 1433 roku brata Jana Szafrańca, pełniącego funkcję kanclerza, wraz z nim dominował na scenie politycznej jako jeden z przywódców stronnictwa dworskiego wspierającego Władysława Jagiełłę. W latach 1431–1433 wojewoda sandomierski[2][1]. Od 1433 roku wojewoda krakowski. 31 grudnia 1435 roku podpisał akt pokoju w Brześciu Kujawskim[9].
Dążył do zawarcia unii z Czechami i pogłębienia związków z Litwą. Sprzyjał husytom. Popierał prawo do tronu synów Władysława Jagiełły[10].
Po ojcu właściciel zamku w Pieskowej Skale. Wykonując testament brata Jana, byłego rektora uniwersytetu, w 1434 roku podarował uczelni dom przy ulicy Żydowskiej w Krakowie, zakupiony za pieniądze pozostawione przez brata[1]. Pochowany został w kaplicy pod wieżą srebrnych dzwonów w katedrze na Wawelu[11].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Piotr II Szafraniec z Pieskowej Skały herbu Starykoń ↓.
- ↑ a b c d e f g Jerzy Sperka. Szafrańcowie, Koniecpolscy, Koziegłowscy, Chrząstowscy. Nieznane koligacje i ich wpływ na funkcjonowanie sceny politycznej w okresie panowania Władysława Jagiełły. „Średniowiecze Polskie i Powszechne”. nr 1, s. 136, 1999.
- ↑ Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały h. Starykoń Marek Jerzy Minakowski, Geneaologia potomków Sejmu Wielkiego, 2002-2023 Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne, wydanie 02.02.2024.
- ↑ Codex Diplomaticus Poloniae, t. I, Warszawa 1847, s. 272.
- ↑ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2 : 1382-1445. Kraków, 1891, s. 42.
- ↑ Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane. Kraków, 1600, s. 749.
- ↑ Maciej Dogiel, Codex Diplomaticus Regni Poloniae Et Magni Ducatus Litvaniae : In Quo Pacta, Foedera, Tractatus Pacis, Mutuae Amicitiae, Subsidiorum, Induciarum, Commerciorum Nec Non Conventiones [...] Aliaque Omnis Generis Publico Nomine Actorum, Et Gestorum Monumenta. T. 4, In Quo Totius Prussiae Res Continentur, Wilno 1764, s. 114.
- ↑ Franciszek Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.
- ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae / wydał Maciej Dogiel. T. 4. Wilno, 1764, s. 133.
- ↑ Szfraniec Piotr (w:) Encyklopedia Onet WIEM. [dostęp 2009-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-11)].
- ↑ Sperka 2001 ↓, s. 258.
Bibliografia
edytuj- Jerzy Sperka, Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów kariery i awansu w późnośredniowiecznej Polsce., Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001.
- Jerzy Sperka: Piotr II Szafraniec z Pieskowej Skały herbu Starykoń. [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [on-line]. 2009. [dostęp 2024-01-02].