Pismo kannada
Pismo kannada – alfabet sylabiczny wywodzący się pośrednio z pisma brahmi poprzez pismo kadamba, używany do zapisywania języka kannada oraz niektórych pomniejszych języków w południowo-zachodniej części Indii, np. konkani, tulu, czy kodava.
Historia edytuj
Pismo kannada jest kontynuacją pisma kadamba, opracowanego specjalnie dla języka kannada. Archaiczny alfabet kannada jest poświadczony przez inskrypcje z X w. Ówczesna forma była używana do zapisywania zarówno języka kannada, jak i telugu, lecz alfabet telugu oddzielił się od pierwotnej formy w XIII w.
Charakterystyka edytuj
Pismo kannada, podobnie jak inne indyjskie systemy pisma, to alfabet sylabiczny, w którym podstawowym elementem jest sylaba. Samogłoski zaznaczane są za pomocą dodatkowych znaków diakrytycznych. Alfabet kannada posiada 49 podstawowych znaków, które niemal dokładnie odpowiadają zestawom dźwięków w innych alfabetach indyjskich. Jednakże istnieje również wiele znaków złożonych, zwanych ottakszara, tworzonych poprzez różne kombinacje znaków podstawowych.
Samogłoski edytuj
| Kannada | Symbol IAST | Symbol Unicode |
|---|---|---|
| ಅ | a | a |
| ಆ | ā | aa |
| ಇ | i | i |
| ಈ | ī | ii |
| ಉ | u | u |
| ಊ | ū | uu |
| ಋ | r̥ | samogłoskowe r |
| ಎ | e | a~ |
| ಏ | ē | ea |
| ಐ | ai | ai |
| ಒ | o | o |
| ಓ | ō | oo |
| ಔ | au | au |
Półsamogłoski edytuj
- Anusvara: ಂ (am)
- Visarga: ಃ (ah)
Spółgłoski edytuj
Zgodnie z gramatyką sanskrycką, spółgłoski uporządkowane są według miejsca i sposobu artykulacji:
| bezdźwięczne | bezdźwięczne przydechowe |
dźwięczne | dźwięczne przydechowe |
nosowe | |
|---|---|---|---|---|---|
| tylnojęzykowe | ಕ (ka) | ಖ (kha) | ಗ (ga) | ಘ (gha) | ಙ (nga) |
| podniebienne | ಚ (ca) | ಛ (cha) | ಜ (ja) | ಝ (jha) | ಞ (ñ, Unicode nya) |
| retrofleksywne | ಟ (ṭa, Unicode tta) | ಠ (ṭha, Unicode ttha) | ಡ (ḍa, Unicode dda) | ಢ (ḍha, Unicode ddha) | ಣ (ṇa, Unicode nna) |
| zębowe | ತ (ta) | ಥ (tha) | ದ (da) | ಧ (dha) | ನ (na) |
| dwuwargowe | ಪ (pa) | ಫ (pha) | ಬ (ba) | ಭ (bha) | ಮ (ma) |
Dodatkowe kilka spółgłosek, które nie podpadają pod powyższe kategorie:
ಯ (ya), ರ (ra), ಱ (ṟ), ಲ (la), ವ (va), ಶ (śa, Unicode sha), ಷ (ṣa, Unicode shha) ಸ (sa), ಹ (ha), ಳ (ḷa, Unicode lla) ೞ (ɺ)
Cyfry kannada edytuj
೦ (0), ೧ (1), ೨ (2), ೩ (3), ೪ (4), ೫ (5), ೬ (6), ೭ (7), ೮ (8), ೯ (9)