Plac Kościeleckich

Plac Kościeleckich w Bydgoszczy

Plac Kościeleckichplac miejski w Bydgoszczy.

Plac Kościeleckich
Stare Miasto w Bydgoszczy
Ilustracja
Widok z ul. Bernardyńskiej
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bydgoszcz

Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Plac Kościeleckich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Plac Kościeleckich”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Plac Kościeleckich”
Ziemia53°07′14,8″N 18°00′16,8″E/53,120790 18,004670

Położenie edytuj

Plac Kościeleckich znajduje się na wschodnich obrzeżach Starego Miasta w Bydgoszczy między ulicą Bernardyńską a ulicą Przy Zamczysku.

Od północy Plac sąsiaduje z kościołem pw. Andrzeja Boboli. Po stronie południowej znajduje się pierzeja zabudowy, w której wyróżniają się m.in. obiekty byłej szkoły ludowej oraz przytułku dla niemowląt z początku XX w.

Historia edytuj

 
Pozostałości dawnego dworca autobusowego na tle kościoła Jezuitów

Do końca XIX wieku w rejonie dzisiejszego placu znajdował się bagnisty obszar przylegający do starorzecza Brdy. W XI-XIV wieku na północ od placu znajdował się zespół grodu bydgoskiego, a po jego zniszczeniu w 1330 r. - murowany zamek, otoczony fosą, wybudowany z inicjatywy Kazimierza Wielkiego. Odgrywał on istotną rolę obronną podczas wojen polsko-krzyżackich w XV wieku, lecz podczas potopu szwedzkiego został rozerwany minami. Od tego czasu aż do 1895 r. w rejonie tym znajdowały się nieużytki, częściowo wykorzystywane przez mieszczan na ogrody. Fosa zamkowa niepotrzebna już ze względów militarnych została w XVIII wieku osuszona. W 1860 r. Towarzystwo Upiększania Miasta zasadziło w tym rejonie kasztanowce, dęby i lipy[1].

W 1899 r. władze pruskie przystąpiły do prac związanych z uporządkowaniem i zagospodarowaniem dawnego wzgórza zamkowego[2]. Teren ten leżący na wschodnim obrzeżu Starego Miasta pozostawał dotychczas na uboczu ówczesnej działalności urbanistycznej miasta. Na południe od skrzętnie rozebranych ruin zamku bydgoskiego, na miejscu zniwelowanego wzgórza i fosy wytyczono dzisiejszy Plac Kościeleckich oraz przeprowadzono szereg innych prac:

Obecnie proporcje Plac otrzymał wraz z ukończeniem budowy fary ewangelickiej w 1905 r. W 1908 r. na środku placu, w czterech rzędach zasadzono kasztanowce (Aesculus hippocastanum). Po obu stronach alei wykonano jezdnie. W 1937 r. na placu rosło 67 drzew kasztanowca o strzyżonych koronach, zaś na środku skweru założono trawniki i kwietniki, podzielone alejkami[1].

Od 1935 r. do połowy lat 70. XX w. Plac Kościeleckich stanowił miejski dworzec autobusowy. Po przeniesieniu autobusów do nowo zbudowanego terminalu przy ul. Jagiellońskiej, plac przebudowano w formie prostokątnych pól geometrycznych z kwietnikami na tarasach (1978-1980). Od stycznia 1976 roku na plac przeniesiono pętle linii 51, 56, 58, 66 i 101, czym stał się on najważniejszym węzłem przesiadkowym w mieście.

W końcu sierpnia 2015 dawny pawilon dworca został rozebrany, a w jego miejscu kosztem ponad 35 mln zł powstał 5-kondygnacyjny budynek biurowy klasy A Immobile K3 z dwukondygnacyjnym parkingiem na 80 samochodów w podziemiu, o powierzchni 8,8 tys. m kw.[3]. Prace nad realizacją inwestycji zapoczątkowano w kwietniu 2016[4], a kamień węgielny wmurowano 7 czerwca 2016[5]. 8 lutego 2017 na budynku zawisła wiecha, a jego otwarcie zaplanowano na 8 lipca 2018. Do realizacji zużyto ok. 10 tys. m sześć. betonu i 1300 ton stali. Powierzchnia zabudowy gmachu to 2212 m kw. przy działce 2242 m kw.[6]. Elewację wykonano ze szkła i płyt granitowych, z wyraźnie zaznaczonymi gzymsami. Pierwszymi najemcami obiektu stali się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Aviva[7].

24 stycznia 2017 - oficjalnie z powodu złego stanu drzew - usunięto z placu 6 kasztanowców[8]. Nawałnica z 11 na 12 sierpnia 2017 powaliła dwa kolejne drzewa, pozostawiając na placu tylko 9 drzew[9]. Drzewa te, wbrew stanowisku władz miejskich, zostały uratowane przed wycinką na mocy decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków[10]. W listopadzie 2018 drzewa przebadano za pomocą tomografu sonicznego, ponadto przeprowadzone zostały próby obciążeniowe i stabilność drzew w gruncie[11].

W latach 2019-2020 z powodu przebudowy ul. Bernardyńskiej plac nie miał z nią połączenia drogowego[12].

W 2022 ogłoszono przetarg na rewitalizację skweru, przewidującą dwa szpalery kilkunastu kasztanowców po każdej stronie placu[13][14], miejsca wypoczynku, stylizowane latarnie oraz ogrody kwiatowe. Pod powierzchnią placu powstanie podziemny zbiornik retencyjny[15]. Ponadto usunięte zostaną murki, kanalizujące od powstania w latach 1978-1980 ruch pieszych[16].

Nazwy edytuj

W przeszłości Plac Kościeleckich posiadał różne nazwy:[17]

  • 1899-1920 - Hann-von-Weyhern-Platz
  • 1920-1939 - Plac Kościeleckich
  • 1939-1945 - Hann-von-Weyhern-Platz
  • 1945-1949 - Plac Kościeleckich
  • 1950-1956 - Plac Rewolucji Październikowej
  • od 1956 - Plac Kościeleckich

Obecna nazwa Placu upamiętnia działalność starostów bydgoskich z rodu Kościeleckich, szczególnie zasłużonych dla rozwoju gospodarczego i kulturalnego Bydgoszczy w „złotym wieku” - 1457-1600.

Komunikacja edytuj

Plac Kościeleckich jest obecnie wykorzystywany jako pętla autobusowa. Przystanki (końcowe lub przelotowe) mają tu wszystkie linie nocne (31N-36N).

Niektóre obiekty w sąsiedztwie Placu Kościeleckich edytuj

Nr Adres Lata budowy Styl arch. Wpisany do rej. zabytków Uwagi Zdjęcie
1. pl. Kościeleckich 7 1900-1903 neogotyk   Do 1945 r. miejska fara ewangelicka, od 1946 r. kościół jezuitów pw. św. Andrzeja Boboli, od 1967 r. także świątynia parafialna. Autorem projektu jest Heinrich Seeling z Berlina.
 
2. pl. Kościeleckich 6 1908-1909 neogotyk   Początkowo zakład leczniczy dla niemowląt (niem. Auguste-Victoria-Heim), po 1945 r. Specjalistyczna Poradnia Dziecięca, od 2000 r. siedziba Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sztuki "Stara Ochronka". Autorem projektu budynku jest miejski radca budowlany Carl Meyer. W 2014 przystąpiono do budowy nowego skrzydła budynku, mieszczącego m.in. salę widowiskową. W 2022 na zapleczu budynku powstał mural przedstawiający Teofila Ociepkę[18].
 
3. pl. Kościeleckich 8 1890-1892 neogotyk   Do 1920 r. żeńska szkoła ludowa (niem. Erste Mädchen von Volkschule), od 1921 r. Polska Szkoła Powszechna im. Księdza Piramowicza, po 1945 r. Szkoła Podstawowa nr 8 im. Tadeusza Kościuszki. Od 2007 r. mieści się w nim Muzeum Wolności i Solidarności w Bydgoszczy. Budynek w 2010 r. przekazano Uniwersytetowi Kazimierza Wielkiego. Autorem projektu budynku jest miejski radca budowlany Carl Meyer.
 

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Kuczma Rajmund: Zieleń w dawnej Bydgoszczy. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”. Bydgoszcz 1995
  2. Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997
  3. Pierwszy bydgoski biurowiec klasy A. Pnie się ostro w górę
  4. Biurowiec przy pl. Kościeleckich odmieni centrum Bydgoszczy
  5. Ten biurowiec odmieni Bydgoszcz. Budowa już trwa. [w:] Gazeta wyborcza. Bydgoszcz [on-line]. [dostęp 2016-06-12].
  6. Wiecha nad okazałym biurowcem w centrum miasta
  7. Pierwsi najemcy w biurowcu przy Placu Kościeleckich. Byliśmy w środku
  8. Ratusz wycina kasztanowce. Są bardzo chore
  9. Kasztanowce na pl. Kościeleckich przejdą testy obciążeniowe
  10. Remigiusz Jaskot Nie wytną kasztanowców przy pl. Kościeleckich. Co z rewaloryzacją?
  11. Tomografia kasztanowców. Drzewa na pl. Kościeleckich przebadane po raz ostatni. Usuną je?
  12. Pl. Kościeleckich otwarty po "remoncie". Bydgoskie dziadostwo
  13. Małgorzata Czajkowska Runęły kasztanowce na Placu Kościeleckich. Co z rewitalizacją?
  14. Plac Kościeleckich w Bydgoszczy zmieni wygląd. Jest już pozwolenie na budowę
  15. Kto odnowi plac Kościeleckich? Ratusz ogłosił przetarg na rewitalizację
  16. Plac Kościeleckich do rewitalizacji. Bez szpetnych betonowych murków, ale ze starymi kasztanowcami
  17. Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt 1. Bydgoszcz: red. Antoni Czachorowski: Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1997
  18. Nowy mural w Bydgoszczy. Jak zerwać z klątwą papieskiego zlecenia

Bibliografia edytuj

  • Antoni Czachorowski (red.): Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt 1. Bydgoszcz: Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1997
  • Jerzy Derenda Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006
  • Janusz Umiński Bydgoszcz. Przewodnik: Bydgoszcz: Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, 1996

Linki zewnętrzne edytuj

Widok w kierunku wschodnim. Plac Kościeleckich pośrodku porośnięty aleją kasztanowców