Pogoń Lwów (piłka nożna)

polski, a później ukraiński klub piłki nożnej
Ten artykuł dotyczy klubu piłkarskiego. Zobacz też: Pogoń Lwów – ujednoznacznienie.

Pogoń Lwów – polski klub piłkarski z siedzibą we Lwowie. Kontynuator tradycji powołanego wiosną 1904 roku w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie piłkarskiego Klubu Gimnastyczno-Sportowego IV Gimnazjum, działającego od 1907 do 1939 roku pod nazwą LKS Pogoń i reaktywowanego w 2009. Obecnie zajmuje 33. miejsce w tabeli wszech czasów polskiej ekstraklasy[5], będąc zarazem jednym z najbardziej utytułowanych przedwojennych polskich klubów piłkarskich (cztery tytuły mistrza Polski).

Pogoń Lwów
LKS Pogoń Lwów
Ilustracja
Pełna nazwa Lwowski Klub Sportowy
Pogoń Lwów
Przydomek Pogończycy, Poganiacze[1], Pogoniarze
Barwy czerwono-niebiesko-białe[2]
Data założenia 1904
jako Klub Gimnastyczno-Sportowy
IV-ego Gimnazjum[3]
Debiut w najwyższej lidze 3 kwietnia 1927
Data rozwiązania 1939
Data reaktywacji 2009
Liga Premier Liga Obwodu Lwowskiego (IV poziom)
Państwo  Polska
Adres ul. Ak. Kuczera 20/2 (biuro)[4]
Stadion Park Sportowy
imienia Marszałka Polski
Edwarda Śmigłego-Rydza
(do 1939)
Prezes Marek Horbań
Trener Witalij Łobasiuk
Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Lwowski Klub Sportowy był współzałożycielem Związku Polskiego Piłki Nożnej przy związku austriackim, Polskiego Związku Piłki Nożnej i mistrzostw Polski. W roku 1909 Pogoń założyła klub sportowy JKS Jarosław. Był on filią Pogoni do 1914 roku i funkcjonował pod nazwą Pogoń Jarosław[2]. Drużyna piłkarska Pogoni do roku 1939 działała jako jedna z sekcji wielosekcyjnego LKS. Obecnie prócz futbolowej istnieje tylko sekcja kolarska[6].

Pogoń, obok Warszawianki, jest jedynym polskim klubem, który nigdy nie spadł z ekstraklasy[7]. W 1938 roku Związek Polskich Związków Sportowych przyznał Pogoni tytuł „najlepszego i najbardziej zasłużonego klubu sportowego w Polsce”[8].

We współczesnej Polsce do tradycji lwowskiej Pogoni odwołują się Polonia Bytom, Pogoń Szczecin, Odra Opole, Piast Gliwice i Odra Wodzisław Śląski[9].

HistoriaEdytuj

Lata 1904–1914Edytuj

 
Eugeniusz Piasecki, założyciel pierwszych we Lwowie drużyn piłkarskich, pierwszy prezes Pogoni

Pierwsze drużyny piłkarskie wśród uczniów C. K. IV Gimnazjum we Lwowie powstały w 1900[3]. Ich założycielem był nauczyciel gimnastyki Eugeniusz Piasecki. Piłkarze rozegrali w tymże roku mecze towarzyskie na terenie Lwowskiego Klubu Cyklistów (1:1 i 0:0 z gospodarzami). Jednak dopiero w 1904 drużyny uczniowskie przyjęły oficjalną nazwę: Klub Gimnastyczno-Sportowy uczniów IV-ego Gimnazjum[3]. Wówczas po raz pierwszy drużyna zagrała też mecz wyjazdowy – w krakowskim Parku Jordana (0:3 z miejscowymi studentami). Na przełomie lat 1906 i 1907 młodzież postanowiła się usamodzielnić i powołać do życia niezależny klub z własnym statutem. Rozpoczęto rozmowy na temat fuzji z Lechią[10]. W 1907 uzgodniono nazwę (Lwowski Klub Sportowy "Pogoń"; zaproponował ją Maksymilian Dudryk[11]) i barwy klubowe – biało-czerwono-niebieskie[10]. Na czele klubu stanął dr Piasecki. Głównym sponsorem został Ludwik Kuchar, właściciel sieci kin we Lwowie i Krakowie[12], którego synowie Tadeusz, Władysław, Wacław, Mieczysław byli zawodnikami Pogoni. Z tego względu dla Pogoni przyjęto określenie Klub Kucharów[13].

 
Mecz Pogoń Lwów – Lechia Lwów, 1910

1907 rok przyjmowano za rok założenia klubu do czasu odzyskania w 1918 przez Polskę niepodległości. W 1908 uchwalono statut (pierwszy na ziemiach polskich statut klubu lekkoatletyczno-piłkarskiego) i wydzierżawiono boisko za rogatką stryjską (na Bednarówce[14]). Od 1913 znajdowała się tam (przy ul. Stryjskiej) także siedziba klubu. W pierwszych latach działalności sekcja piłkarska regularnie rozgrywała mecze z drużynami lwowskimi (przede wszystkim Czarnymi, Lechią i Hasmoneą) oraz z krakowskimi (głównie Wisłą i Cracovią). W 1909 piłkarze pojechali pierwszy raz za granicę Galicji, do Koszyc, i przegrali 0:5 z Kassai Athletikai Klub. Rewanż grany we Lwowie zakończył się wygraną Węgrów 4:1[15]. Odtąd coraz częściej grano z klubami austriackimi, czeskimi, śląskimi czy węgierskimi. W 1910 Pogoń wstąpiła do Austriackiego Związku Piłki Nożnej, a w 1911 była współzałożycielem Związku Polskiego Piłki Nożnej[16].

W 1913 Pogoń brała udział w organizowanych przez ZPPN mistrzostwach Galicji. Zajęła w nich trzecie (ostatnie) miejsce, za Cracovią i Wisłą[17]. W 1914 wymienione wyżej kluby, a także Czarni, należały do I klasy Austriackiego ZPN. Wzięły one udział w kolejnych mistrzostwach Galicji, których jednak nie dokończono z powodu wybuchu wojny światowej[18].

Lata 1915–1926Edytuj

 
Marszałek Józef Piłsudski w otoczeniu zawodników Pogoni Lwów i Wisły Kraków na stadionie Wisły, rok 1924
 
Mistrzowska Pogoń z 1926
 
Drużyna Pogoni w 1926

W czasie Wielkiej Wojny w Pogoni nadal grano w piłkę[19], a do Lwowa w dalszym ciągu przyjeżdżały drużyny z innych miast, również zagranicznych[20]. Podejmowano też zespoły wojskowe (legionowe).

Od listopada 1918 wielu zawodników Pogoni walczyło w wojnie polsko-ukraińskiej, wielu z nich poległo. Baterią I Lwowskiego Pułku Artylerii, zwaną potem Pogonią, dowodził porucznik Tadeusz Kuchar[11]. Na liście sportowców, którzy oddali życie w walce o niepodległość znajduje się 57 członków LKS Pogoń.

W dniu 18 maja 1919 Pogoń rozegrała pierwszy mecz w historii niepodległej Polski, zwyciężając zespół 5 pułku piechoty 9:3 (pięć goli zdobył Wacław Kuchar)[13].

W 1920 klub wystartował w mistrzostwach okręgu lwowskiego, co miało stanowić eliminację do turnieju finałowego o mistrzostwo Polski. Eliminacji nie zdołano dokończyć przed wybuchem wojny polsko-bolszewickiej[21]. Rok później rozgrywki przeprowadzono do końca i mistrzem kraju została Cracovia. Pogoń sklasyfikowano na 4. miejscu. W 1922 drużyna ze Lwowa była już najlepsza. O tytule zespołu prowadzonego przez austriackiego trenera Karla Fischera przesądziła wygrana rywalizacja z Wartą Poznań (1:1 i 4:3). Rok później lwowiacy obronili tytuł, w finale pokonując Wisłę z Krakowa (3:0, 1:2 i 2:1)[22]. W 1923 Pogoń po raz trzeci z rzędu zwyciężyła w rozgrywkach okręgu lwowskiego (klasa A)[23]. W 1924 Polski Związek Piłki Nożnej odwołał MP, chcąc zapewnić dobre warunki reprezentacji Polski, przygotowującej się do występu na paryskiej olimpiadzie[24]. Do Lwowa przyjeżdżało wówczas wiele czołowych drużyn europejskich (m.in. z Jugosławii, Austrii, Czechosłowacji, Niemiec i Danii). W listopadzie w Krakowie doszło do nieoficjalnego meczu o mistrzostwo Polski. LKS pokonał wtedy Wisłę 3:2.

W sezonie 1925 Pogoń, tylko raz remisując, zdobyła trzeci z rzędu tytuł najlepszej drużyny w kraju i otrzymała na własność Puchar Ministerstwa Zdrowia[25]. Wkrótce klub opuścił trener Fischer, a także Emil Görlitz i Józef Słonecki, którzy wyjechali do Włoch i podpisali kontrakt z Ederą Triest. Byli pierwszymi polskimi zawodnikami, którzy przeszli na zawodowstwo[26]. W 1926, pomimo trudnej sytuacji finansowej, udało się Pogoni zdobyć czwarte z rzędu mistrzostwo. W decydującym meczu Pogoń pokonała Polonię Warszawa 2:0[27].

Lata 1927–1939Edytuj

 
Michał Matyas, najlepszy ligowy strzelec Pogoni

W 1927 powołano Ligę, zrzeszającą największe polskie kluby. W pierwszym sezonie jej istnienia klub ze Lwowa uplasował się na czwartym miejscu w tabeli. Miał szansę na podium, jednak po zatargu z Ligą pozbawiono go możliwości rozegrania meczów czterech ostatnich kolejek i zweryfikowano je jako walkowery[28]. Na początku 1928 w klubie doszło do wielu zmian organizacyjnych. Zarówno klub, jak i drużynę piłkarską dopadł kryzys[29]. Na ławkę trenerską wrócił Fischer, lecz na krótko. Ligę ukończono na szóstej pozycji. 1929 był najgorszym w historii klubu[30]. Piłkarze musieli walczyć o utrzymanie się na poziomie ligowym. Kluczowy był październikowy derbowy mecz z Czarnymi. Zamykająca wówczas tabelę Pogoń wygrała 2:1, a w kolejnych czterech spotkaniach zdobyła sześć punktów, co sklasyfikowało ją na dziewiątym miejscu w lidze[31]. Rok później Pogoniarze zajęli siódme miejsce w stawce.

 
Piłkarze Pogoni w 1936

Przed startem rozgrywek w 1931 zespół odmłodzono i jednocześnie wzmocniono. Przy nierównej formie wystarczyło to do czwartej pozycji na finiszu rozgrywek. Osłabły za to kontakty międzynarodowe[32]. W sezonie 1932 Pogoń sięgnęła po wiceprymat w kraju, ustępując tylko punktem Cracovii. Stało się tak m.in. z powodu walkowera, jaki otrzymali krakowianie po grze w meczu Pasów z Czarnymi nieuprawnionego zawodnika[33]. Podobny, z perspektywy LKS, przebieg miały kolejne rozgrywki. Tym razem lwowiacy dali się o punkt wyprzedzić Ruchowi Hajduki Wielkie. Następna edycja MP nie była już dla Pogoni tak pomyślna – była ona bowiem ostatecznie szósta. Drużyna odbyła za to tournée po Francji i Belgii (wygrała m.in. z wicemistrzem Belgii, Daring Bruksela 2:1)[34]. W rozegranym 15 września 1934 towarzyskim meczu we Lwowie Pogoń zwyciężyła też 5:3 AC Milan[35]. W 1935 lwowiacy ponownie zdobyli srebrne medale, ponownie przegrywając o punkt z Ruchem.

Kolejny sezon nie był udany – Pogoń zajęła szóste miejsce w tabeli. Jeszcze gorzej było w 1937, kiedy to zespół znów bronił się przed spadkiem[36]. Skończyło się na ponownym szóstym miejscu. Rok później drużyna poprawiła się o jedną pozycję w tabeli. W dniach 28-29 maja 1939 odbył się turniej na 35-lecie klubu. Z tej okazji wydawano odznakę jubileuszową[37]. Wygrała go Cracovia przed Wisłą, Pogonią i Junakiem Drohobycz. Na 16 lipca 1939 zaplanowano mecz towarzyski Pogoni Lwów z algierską drużyną Union Sportive Musulmane Oranaise (USiMO) z Oranu[38]. W sezonie 1939 rozgrywek z powodu wybuchu II wojny światowej nie dokończono. 31 sierpnia 1939 Pogoń zajmowała trzecią pozycję w tabeli[39]. Ostatni mecz rozegrała w Warszawie z Polonią (1:2)[26]. Działalność klubu zawieszono.

Po 1945Edytuj

Polacy ze wschodnich ziem zabranych, przede wszystkim ze Lwowa, znaleźli się po wojnie wśród animatorów piłki nożnej na ziemiach zachodnich. W oparciu o byłych piłkarzy Pogoni (m.in. Michała Matyasa) odtworzono w Bytomiu – gdzie osiedliło się wielu lwowiaków – Polonię[40]. Klub przyjął niebiesko-czerwone barwy Pogoni Lwów. Na cześć lwowskiego klubu barwy takie przyjęły także Pogoń Szczecin, Piast Gliwice, Odra Wodzisław i Odra Opole[12]. Wacław Kuchar i Matyas pełnili po wojnie funkcje selekcjonera reprezentacji.

Lata 2009–2020Edytuj

 
Pogoń po zdobyciu mistrzostwa Lwowa w 2010

Inicjatywa zjednoczenia młodzieży polskiej we Lwowie wokół sportu powstała w 2007. Rozpoczęły się wtedy pierwsze treningi piłkarskie na hali sportowej lwowskiego Uniwersytetu Medycznego. W treningach brali udział studenci narodowości polskiej. We wrześniu 2008 otrzymali oni dotację na swoją działalność ze strony Fundacji „Semper Polonia". Z otrzymanych środków opłacono wynajem hali sportowej na zajęcia. Pod koniec 2008 członkowie klubu wystąpili z pomysłem rejestracji organizacji i przyjęcia nazwy LKS Pogoń Lwów[11]. W styczniu 2009 – dzięki staraniom młodych Polaków mieszkających i studiujących we Lwowie, wsparciu Konsulatu RP we Lwowie (z konsulem Grzegorzem Opalińskim) i Fundacji "Semper Fidelis", która przekazała dotację na działalność – Lwowski Klub Sportowy Pogoń został reaktywowany[12]. Drużyna Pogoni rozgrywała swoje mecze najpierw w szkolnych halach. W kwietniu zaczęto wynajmować boisko od ukraińskiego klubu Dynamo. Klub formalnie zarejestrowano w sierpniu. 10 października doszło do oficjalnej inauguracji: odprawiono mszę w katedrze lwowskiej, złożono kwiaty na Cmentarzu Orląt i rozegrano towarzyski mecz z Polonią Chmielnicki na boisku Szkolar na Pohulance przy Cmentarzu Łyczakowskim[41]. Pogoń wygrała 2:0 po bramkach Pawła Winiarskiego. Na mecz przybyły delegacje polskiego sejmu i senatu, zabrakło jednak przedstawicieli PZPN. Reaktywacja Pogoni Lwów została entuzjastycznie przyjęta przez kibiców w Polsce[12]. Klubowi pomagało istniejące już wcześniej Stowarzyszenie Sympatyków LKS Pogoń Lwów (SSPL).

 
Towarzyski mecz Warty Poznań z Pogonią Lwów 2:2, rozegrany 12 września 2012 r. o godz. 17.00 na stadionie KS Warta w Poznaniu

W 2010 sponsorami klubu zostały firmy PZU Ukraina oraz Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka. Już w lutym Pogoń miała okazję się zmierzyć z dawnymi mistrzami Polski (Garbarnią Kraków, Polonią Bytom i Szombierkami Bytom), biorąc udział w towarzyskim halowym Turnieju Zapomnianych Mistrzów w Bytomiu[42]. Wiosną Pogoń wystartowała w rozgrywkach ligi okręgowej obwodu lwowskiego. Wygrała je i uzyskała awans do Wyższej Ligi obwodowej (piąty szczebel)[43]. W 2011 współpracę z klubem rozpoczął PKP Cargo. Pierwsza drużyna regularnie rozgrywa mecze z polskimi drużynami na terenie RP, dotąd m.in. z Radomiakiem[44], Cracovią, Wartą Poznań, Siarką Tarnobrzeg, Koroną Kielce[45], Resovią[46], Stalą Mielec[47], Podlasiem Biała Podlaska[48], Polonią Leszno[49], Orlętami Radzyń Podlaski[50] i Polonią Słubice[51]. Ponadto klub nawiązał współpracę z Chrobrym Głogów[52], Polonią Przemyśl[53] i Strugiem Tyczyn[54]. Sezon 2011 Pogoń ukończyła na siódmym miejscu w tabeli Wyższej Ligi, lecz władze klubu postanowiły zgłosić drużynę do Premier Ligi lwowskiej (IV poziom)[55]. Debiutancki sezon zakończył się dla Pogoni siódmą pozycją w tabeli.

Od listopada 2012 klub wspiera spółka Trade Trans[56]. W rozgrywkach sezonu 2013 drużyna seniorów uplasowała się na dziewiątej pozycji w tabeli[57], rok później na dziesiątej[58]. Od 2013 roku Pogoń pozostaje drugim najwyżej notowanym lwowskim klubem po ukraińskich Karpatach. Kolejnym klubem partnerskim Pogoni została Barciczanka Barcice. Od stycznia 2015 sponsorem klubu jest Agencja Pracy OTTO[59]. Zespoły seniorskie i juniorskie regularnie uczestniczą w towarzyskich spotkaniach i turniejach na terenie Polski. Latem 2015 roku Pogoń rozegrała w Łodzi mecz towarzyski z ŁKS-em w ramach otwarcia nowego Stadionu Miejskiego[60]. Sezon 2015 pierwsza drużyna Pogoni zakończyła na dziewiątym, przedostatnim miejscu w IV lidze. Rok i dwa lata później uplasowała się ona na szóstej pozycji[61]. W rozgrywkach sezonu 2018 drużyna zajęła dziewiąte miejsce[62]. Z kolei w 2019 uplasowała się na najwyższym od momentu reaktywacji piątym miejscu[63], a zespół juniorów wywalczył trzecie z rzędu mistrzostwo obwodu lwowskiego[64]. Kolejny sezon, 2020 został z powodu pandemii COVID-19 rozegrany w skróconej formie dopiero w drugiej połowie roku. Drużyny Premier Ligi zostały podzielone na dwie sześciozespołowe grupy[65]; Pogoń w grupie A zajęła piąte miejsce.

SukcesyEdytuj

Poszczególne sezonyEdytuj

Rozgrywki sprzed I wojny światowej:

  • 1912: zdobycie miana drużyny pierwszej klasy
  • 1913: 3. miejsce w mistrzostwach Galicji
  • 1914: 3. miejsce w niedokończonych mistrzostwach Galicji

Rozgrywki od 1920:

Sezon Rozgrywki ligowe Uwagi Przeciwnicy Pogoni w polskich rozgrywkach
(pierwsze oficjalne mecze)
Liga Miejsce
1920 II Klasa A (Lwowski OZPN) 1   Pierwsze wielkie derby Lwowa pomiędzy Pogonią a Czarnymi w polskich rozgrywkach.
Rozgrywki niedokończone. 		Czarni Lwów
1921 MP Mistrzostwa Polski 4 1. miejsce we lwowskiej Klasie A. Cracovia, ŁKS Łódź, Polonia Warszawa, Warta Poznań
1922 Mistrzostwa Polski   1   Wacław Kuchar królem strzelców.
1. miejsce we lwowskiej Klasie A. 		Lechia Lwów, Lublinianka, Polonia Przemyśl (lub wcześniej),
Rewera Stanisławów, Ruch Chorzów
1923 Mistrzostwa Polski   1   Mieczysław Batsch królem strzelców.
1. miejsce we lwowskiej Klasie A. 		Hasmonea Lwów, Lauda Wilno, Wisła Kraków
1924 II Klasa A (Lwowski OZPN)   1/6 W sezonie 1924 mistrzostw Polski nie przeprowadzono.
Pogoń awansowała do Mistrzostw Polski 1925.
1925 MP Mistrzostwa Polski   1 Pogoń Wilno
1926 Mistrzostwa Polski   1   Józef Garbień i Wacław Kuchar królami strzelców.
1. miejsce we lwowskiej Klasie A. Po sezonie Pogoń współtworzyła Ligę. 		Sparta Lwów (lub wcześniej)
1927 I Liga 4/14 Najwyższe zwycięstwo w Ekstraklasie:
3 września 1927: Pogoń Lwów – Legia Warszawa 11:2 		1. FC Katowice, Jutrzenka Kraków, Klub Turystów Łódź,
Legia Warszawa, TKS Toruń, Warszawianka
1928 Liga 6/15 Śląsk Świętochłowice
1929 Liga 9/13 Garbarnia Kraków
1930 Liga 7/12 ŁTSG Łódź
1931 Liga 4/12
1932 Liga   2/12 WKS 22 pp Siedlce
1933 Liga   2/12   Ostatnie ligowe wielkie derby Lwowa z Czarnymi.
1. miejsce w grupie wschodniej; 2. miejsce w grupie mistrzowskiej.
1934 Liga 6/12 Podgórze Kraków
1935 Liga   2/11   Michał Matyas królem strzelców.
1936 Liga 6/10 Dąb Katowice
1937 Liga 6/10 AKS Chorzów
1938 Liga 5/10 Śmigły Wilno
1939 Liga 3/10 Rozgrywki przerwane przez wybuch II wojny światowej. Union-Touring Łódź
2010 VII II liga (obwód lwowski, gr. B, podgr. Lwów)   1/4 Awans do Wyższej Ligi z pominięciem I ligi.
2011 V Wyższa Liga (obwód lwowski) 7/10   Po sezonie klub zgłoszono do Premier Ligi.
2012 IV Premier Liga (obwód lwowski) 7/10
2013 Premier Liga (obwód lwowski) 9/12
2014 Premier Liga (obwód lwowski) 10/12
2015 Premier Liga (obwód lwowski) 9/10
2016 Premier Liga (obwód lwowski) 6/12
2017 Premier Liga (obwód lwowski) 6/14
2018 Premier Liga (obwód lwowski) 9/13
2019 Premier Liga (obwód lwowski) 5/14
2020 Premier Liga (obwód lwowski) 9/12 5. miejsce w grupie A, rozgrywki toczono w dwóch grupach po sześć drużyn.

Pogoń w rozgrywkachEdytuj

Liga polskaEdytuj

Działacze Pogoni byli jednymi z głównych inicjatorów utworzenia jednolitych, ogólnokrajowych rozgrywek ligowych w Polsce. Do porozumienia pomiędzy klubami doszło na przełomie 1926 i 1927. Klub rozegrał w najwyższej klasie rozgrywkowej 13 sezonów (1927–1939). Koniec tej serii nastąpił w 1939 po agresji Niemiec na Polskę. Po 1945 wskutek zmiany granic klub nie istniał, a po reaktywacji w 2009, pomimo chęci zarządu, PZPN nie wyraził zgody na uczestnictwo w polskich rozgrywkach[66].

W swej dotychczasowej ekstraklasowej historii Pogoń trzykrotnie była druga w tabeli końcowej.

Bilans Pogoni w ekstraklasie
Mecze (sezony) Zwycięstwa Remisy Porażki Bramki strzelone Bramki stracone
273 (13) 130 44 99 537 439

Rywalizacja lokalnaEdytuj

Wielkie derby LwowaEdytuj

Wielkie derby Lwowa Pogoni z Czarnymi przed wybuchem II wojny światowej należały do najważniejszych w Polsce.

Pierwszy mecz pomiędzy Pogonią i Czarnymi datuje się na 1907[67] 10 kwietnia 1927 na stadionie Czarnych rozegrano natomiast premierowe ligowe derby, które zakończyły się sukcesem gospodarzy (3:1).

Mecze ligowe
Mecze Zwycięstwa Pogoni Remisy Zwycięstwa Czarnych Bramki dla Pogoni Bramki dla Czarnych
14 8 4 2 21 10

Inni lokalni rywaleEdytuj

Oprócz Czarnych, Pogoń rozgrywała również mecze ligowe z innymi lwowskimi zespołami: Hasmoneą i Lechią.

Mecze ligowe
Mecze Zwycięstwa Pogoni Remisy Zwycięstwa Lechii Bramki dla Pogoni Bramki dla Lechii
2 2 0 0 8 1
Mecze ligowe
Mecze Zwycięstwa Pogoni Remisy Zwycięstwa Hasmonei Bramki dla Pogoni Bramki dla Hasmonei
4 2 1 1 8 4

Barwy i herbEdytuj

 
Logotyp Pogoni

W 1907 roku dwaj młodzi członkowie Pogoni, dobrze zorientowani w futbolu europejskim, Karol Szajdej i Stanisław Polakiewicz dowiedzieli się z zagranicznego pisma o niebiesko-czerwonych kolorach czołowego wówczas angielskiego klubu Everton F.C. z Liverpoolu. Chcąc wzorować się na najlepszych Pogoń przyjęła właśnie takie barwy, dodając jednocześnie barwę białą[68].

Herbem klubu jest Pogoń na tarczy w niebiesko-czerwone pasy z napisem LKS "POGOŃ" LWÓW.

StrojeEdytuj

Stroje Pogoni od początku jej istnienia opierały się o trzy tradycyjne kolory – biały, czerwony i niebieski. W 1906 roku koszule były w połowie białe, a w połowie czerwone. Całość dopełniały niebieskie spodenki. Następnie pojawiły się białe koszule w pionowe niebieskie pasy. Później Pogończycy występowali zarówno w kompletach niemal w całości białych, jak i takich, gdzie przeważały niebieski, bądź czerwony. W 1924 roku po raz pierwszy wprowadzono koszulki w najbardziej kojarzone z Pogonią niebiesko-czerwone pasy. Po kilkuletniej przerwy pasiaste koszule pojawiły się ponownie w 1936 roku. Przed wojną korzystano jeszcze ze strojów niebiesko-czerwonych, a także czerwono-białych.

Po reaktywacji w 2009 stroje Pogoni stanowią tradycyjne pasiaste koszulki, niebieskie spodenki oraz getry – czerwone lub niebieskie. Od 2010 komplety szyła duńska firma Hummel International. Od 2012 pierwszej drużynie stroje dostarcza polska firma Colo, a juniorom hiszpańska Joma.

 
 
 
 
 
1906
 
 
 
 
 
1907–1909
 
 
 
 
 
1910–1911
 
 
 
 
 
1911–1920
 
 
 
 
 
1914–1922
 
 
 
 
 
1916–1921
 
 
 
 
 
1923–1926
 
 
 
 
 
1924–1927
 
 
 
 
 
1924–1925
 
 
 
 
 
1928
 
 
 
 
 
1928
 
 
 
 
 
1931–1938
 
 
 
 
 
1936
 
 
 
 
 
1938
 
 
 
 
 
1938
 
 
 
 
 
2009–2011
 
 
 
 
 
2009–
 
 
 
 
 
2011–

Park sportowy im. Marszałka Polski Edwarda Śmigłego-RydzaEdytuj

 
Szkic planowanej w 1938 rozbudowy kompleksu sportowego Pogoni
Osobny artykuł: Park Sportowy im. Marszałka Polski Edwarda Śmigłego-Rydza we Lwowie.

1 maja 1913 uroczyście otwarto nowe boisko obok Parku Kilińskiego[69], przy ul. Kilińskiego 43. Trybuny mogły pomieścić 10 000 widzów. W meczu otwarcia Pogoń zwyciężyła Cracovię 3:1. Był to jednocześnie debiut Wacława Kuchara[70]. Obiekt zwyczajowo nazywano Stadionem za Rogatką Stryjską. 30 października 1938 nadano mu imię Marszałka Polski Edwarda Śmigłego-Rydza (Park sportowy imienia Marszałka Polski Edwarda Śmigłego-Rydza). Obecnie w miejscu, gdzie stał stadion, mieszczą się koszary wojskowe[26].

Po reaktywacji klub wynajmuje boiska do treningów i gry od klubów ukraińskich[71].

Zielona trybunaEdytuj

Najbardziej charakterystycznym miejscem stadionu były rosnące wokół boiska Pogoni kasztanowce, na które podczas meczów wspinali się batiarzy i za darmo z konarów obserwowali wydarzenia na boisku[26]. Każdy z kibiców miał swoją osobistą gałąź, a gałęzie te przechodziły z ojca na syna lub w innym wypadku zostawały w rodzinie[26][66]. Z kasztanowców w czasie spotkań dobywały się charakterystyczne gwizdy, będące zarówno oznaką satysfakcji z gry, jak i niezadowolenia (widzowie nie mogli bić braw, ponieważ musieli trzymać się drzewa[26]).

PiłkarzeEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Pogoni Lwów.

Obecny składEdytuj

Stan na 4 grudnia 2020[72]
Nr Poz. Piłkarz
1 BR Witalij Gerda
21 BR Mikołaj Woronowski
3 OB Oleg Jacenko
6 OB Mychajło Maciupa
9 OB Władysław Bycko
17 OB Oleg Kisiel
17 OB Lubomir Korniew
22 OB Bogdan Wilczyński
25 PO Oleg Podlasecki
16 PO Adrian Hnatiw
Nr Poz. Piłkarz
5 PO Rusłan Grycyk
8 PO Jan Juzkiewicz
10 PO Roman Bojko
18 PO Bogdan Zastawny
11 NA Mychajło Bachariew
19 NA Józef Dudok
20 NA Jurij Kisiłowski
25 NA Witalij Kudryk
99 NA   Kwame Obeng Adoma Eboa

Dotychczasowi prezesiEdytuj

Funkcję prezesa lwowskiej Pogoni pełniło dotąd 14 osób. Większość z nich była profesorami lub żołnierzami w stopniu wyższego oficera.

Od 2009 prezesem Pogoni jest Marek Horbań[73].

 
Tadeusz Kuchar – szósty w historii prezes Pogoni, który sprawował tę funkcję w latach 1923–1924
 
Marek Horbań, prezes Pogoni od 2009
Lp. Imię i nazwisko Okres urzędowania
1.    dr Eugeniusz Piasecki 1907 1909
2.    dr Jan Lubicz-Woytkowski 1910 1910
3.    dr Stanisław Miziewicz 1910 1914
4.   /  Rudolf Wacek 1914 1921
5.   Ludwik Koziebrodzki 1921 1923
6.   Tadeusz Kuchar 1924 1924
7.   Michał Parylak 1925 1925
8.    dr Włodzimierz Dzieduszycki 1926 1932
9.   ppłk. Ludwik Lepiarz 1933 1934
10.   dr Romuald Klimów 1935 1935
11.   Kazimierz Protassewicz 1936 1936
12.   ppłk. Eugeniusz Ślepecki 1937 1938
13.   dr Jerzy Kozicki 15.10.1938 01.09.1939
14.    Marek Horbań 2009 nadal

Dotychczasowi trenerzyEdytuj

We lwowskim zespole funkcję trenera sprawowało 16 osób. Dwukrotnie robili to Austriak Karl Fischer, Karol Hanke i Ludwik Szabakiewicz. Najdłużej trenował Pogoń Fischer – ponad cztery lata. Przed II wojną światową sekcja piłkarska najczęściej miała jedynie kierownika, a trenerzy zatrudniani byli sporadycznie. Często funkcję tę spełniał jeden z zawodników, wyznaczany przez kierownictwo sekcji.

Od 2015 pierwszym szkoleniowcem jest Ukrainiec Witalij Łobasiuk[74].

 
Karol Hanke prowadził zespół Pogoni przez cztery sezony (1930–1931 i 1933–1934)
 
Ludwik Szabakiewicz – trener Pogoni w 1932 i w 1937
Lp. Imię i nazwisko Okres urzędowania
1.
   Karel Vopalecký
1907
?
2.
   István Skrabák
?.03.1921
?.10.1921
3.
   Karl Fischer
wiosna 1922
jesień 1925
(3.)
   Karl Fischer
01.04.1928
?.08.1928
4.
   Otto Mazal-Škvajn
14.04.1929
25.08.1929
5.
   Władysław Olearczyk
1929
1929
6.
   Karol Hanke
wiosna 1930
jesień 1931
7.
   Ludwik Szabakiewicz
wiosna 1932
jesień 1932
(6.)
   Karol Hanke
1933
1934
8.
   György Molnár
?.03.1935
lato 1936
9.
   Wacław Kuchar
1936
1936
(7.)
   Ludwik Szabakiewicz
jesień 1937
jesień 1937
10.
   Wacław Jeżewski
wiosna 1938
jesień 1939
11.
   Włodzimierz Mandziak
?.09.2008
jesień 2009
12.
   Edward Marciński
17.03.2010
zima 2010
13.
   Denis Czerniajew
?.02.2011
10.05.2012
14.
   Mikołaj Buczak
10.05.2012
16.07.2012
15.
   Konstantyn Lemiszko
16.07.2012
2015
16.
   Witalij Łobasiuk
2015
obecnie

KibiceEdytuj

 
Tekst i nuty Marszu Pogoni

Przed II wojną światową Pogoni kibicowali, lub sympatyzowali z nią wykładowcy i studenci Uniwersytetu im. Jana Kazimierza oraz Politechniki Lwowskiej, miejska palestra, oficerowie, artyści, dziennikarze i arystokracja[75].

Współcześnie fani klubu skupiają się wokół Stowarzyszenia Sympatyków Pogoni Lwów[76]. Stowarzyszenie zajmuje się zbieraniem pieniędzy na rzecz kresowych cmentarzy, kombatantów, polskich dzieci na Ukrainie i samego klubu[77]. Kibice Pogoni podejmują też współpracę z fanami innych drużyn, m.in. Legii Warszawa[78] i Śląska Wrocław[79].

W 2012 we współpracy z kibicami leszczyńskiej Unii zostały zaprojektowane fanowskie szaliki Pogoni[80][81].

HymnEdytuj

Hymnem lwowskiego klubu jest pieśń marszowa „Marsz Pogoni”, rozpisana na chór męski. Autorem słów i muzyki był Henryk Zbierzchowski.

Marsz Pogoni

StatystykiEdytuj

Przed 1939 drużyna Pogoni rozegrała 167 spotkań międzynarodowych rywalizując w nich z zespołami z 12 państw (bilans: 60 wygranych, 23 remisy, 84 porażki)[83].

Rekordy kluboweEdytuj

 
Wacław Kuchar, zawodnik Pogoni w latach 1912–1935
 
Spirydion Albański, bramkarz Pogoni w latach 1928–1939
  • Liczba sezonów w najwyższej klasie rozgrywkowej: 13 (1927–1939)
  • Pierwsze zwycięstwo w ekstraklasie: 3 kwietnia 1927 Pogoń Lwów – Hasmonea Lwów 7:1 (3:0)
  • Najwyższe zwycięstwo w ekstraklasie: 3 września 1927 Pogoń Lwów – Legia Warszawa 11:2 (6:1)
  • Najwyższe zwycięstwo w mistrzostwach Polski: 1922 Pogoń Lwów – Ruch Hajduki Wielkie 12:0 i 1926 Pogoń Lwów – Lublinianka 12:0
  • Najwyższa porażka w ekstraklasie: 15 kwietnia 1928 Legia Warszawa – Pogoń Lwów 7:0 i 26 kwietnia 1931 Warta Poznań – Pogoń Lwów 7:0
  • Najwięcej meczów w historii: Wacław Kuchar – 1052
  • Najwięcej goli w historii: Wacław Kuchar – 1065

Rekordy indywidualneEdytuj

Najwięcej meczów
Lp. Zawodnik Lata gry Finały MP Liga Razem
1. Spirydion Albański
1928–1939
–
234
234
2. Stanisław Deutschman
1925–1937
13
190
203
3. Wacław Kuchar
1921–1934
39
161
200
4. Alfred Zimmer
1927–1939
–
187
187
5. Leon Hanin
1930–1939
–
158
158
6. Michał Matyas
1929–1939
–
156
156
7. Wacław Jeżewski
1930–1939
–
153
153
8. Edmund Niechcioł-Majowski
1931–1939
–
142
142
9. Bronisław Fichtel
1923–1931
23
103
126
10. Ludwik Szabakiewicz
1923–1933
25
92
117
11. Karol Hanke
1925–1931
14
96
110
12. Józef Nahaczewski
1929–1936
–
109
109
13. Jan Wasiewicz
1933–1939
–
102
102
14. Mieczysław Batsch
1921–1929
41
50
91
15. Mieczysław Matyas
1929–1939
–
90
90
16. Albert Mauer
1925–1930
4
83
87
17. Józef Garbień
1921–1928
39
47
86
18. Władysław Olearczyk
1921–1928
36
36
72
18. Józef Słonecki
1921–1929
31
41
72
20. Antoni Komendo-Borowski
1933–1939
–
69
69


Najwięcej goli
Lp. Zawodnik Lata gry Finały MP Liga Razem
1. Wacław Kuchar
1921–1934
54
50
104
2. Michał Matyas
1929–1939
–
99
99
3. Mieczysław Batsch
1921–1929
50
27
77
4. Józef Garbień
1921–1928
32
29
61
5. Edmund Niechcioł-Majowski
1931–1939
–
53
53
6. Alfred Zimmer
1927–1939
–
39
39
7. Józef Nahaczewski
1929–1936
–
33
33
8. Włodzimierz Maurer
1928–1930
–
26
26
8. Mieczysław Matyas
1929–1939
–
26
26
10. Karol Hanke
1925–1931
2
20
22
10. Karol Kossok
1931
–
22
22


Królowie strzelców MP
Sezon Zawodnik Bramki
1922
   Wacław Kuchar
21
1923
   Mieczysław Batsch
17
1926
   Józef Garbień
11
  Wacław Kuchar
1935
   Michał Matyas
22


Najwięcej występów w reprezentacji
Lp. Zawodnik Bramki
1. Wacław Kuchar
23
2. Spirydion Albański
18
Michał Matyas
18
4. Mieczysław Batsch
12
5. Jan Wasiewicz
11


Najwięcej goli w reprezentacji
Lp. Zawodnik Bramki
1. Mieczysław Batsch
8
2. Michał Matyas
7
3. Wacław Kuchar
5
4. Karol Kossok
3
5. Józef Garbień
2


Zobacz teżEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Juliusz Szygowski: Tak się zaczynało. Chicago: 1972.
  2. ↑ a b pogonlwow.pl: LKS Pogoń (pol.). [dostęp 2013-08-16].
  3. ↑ a b c Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 6.
  4. ↑ pogon.lwow.net: Biuro (pol.). [dostęp 2016-09-08].
  5. ↑ 90minut.pl: Tabela wszech czasów Ekstraklasy (1927–2013) (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  6. ↑ pogon.lwow.net: Sekcja kolarska (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  7. ↑ tylkopilka.pl: Rekordy ekstraklasy, a więc coś do poczytania w oczekiwaniu na ligę. (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  8. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 5.
  9. ↑ Bogusław Kubisz. Daleki wykop. „POLITYKA - Pomocnik historyczny”. Z Kresów na Kresy. ISSN 2391-7717. 
  10. ↑ a b Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 14.
  11. ↑ a b c pogon.lwow.net: Historia klubu (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  12. ↑ a b c d Krzysztof Kawęcki: Pogoń Lwów żyje! (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  13. ↑ a b Jacek Bryl. Kolebka – zapomniana?. „Biuletyn”. Nr 41, s. 27-30, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie. 
  14. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 46.
  15. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 38.
  16. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 7.
  17. ↑ Janusz Kukulski: Pierwsze mecze, pierwsze bramki.... Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.
  18. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 61.
  19. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 79.
  20. ↑ tj. spoza Galicji
  21. ↑ Andrzej Gowarzewski: Liga polska. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000. ISBN 83-88232-02-9.
  22. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 150.
  23. ↑ List ze Lwowa. „Stadjon”. Nr 13 (17), s. 5, 25 lipca 1923. 
  24. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 154.
  25. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 164.
  26. ↑ a b c d e f Łukasz Olkowicz: Swój klub, swoje szczęście (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  27. ↑ Lwowska „Pogoń” mistrzem Polski na r. 1926. „Od A do Z”. 3, s. 27, 15-31 grudnia 1926. 
  28. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 180.
  29. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 196.
  30. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 207.
  31. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 209.
  32. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 226.
  33. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 238.
  34. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 259.
  35. ↑ Bogdan Lupa: Dwa pożegnania (pol.). kuriergalicyjski.com, 2016-01-03. [dostęp 2020-12-04].
  36. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 293.
  37. ↑ Dyplom. „Biuletyn”. Nr 43, s. 54, Czerwiec 1982. Koło Lwowian w Londynie. 
  38. ↑ Murzyni grają z Pogonią!. „Miesięczny Biuletyn Sportowy”, s. 1, Nr 8 z 2 lipca 1939. 
  39. ↑ mogiel.net: Poland. Ekstraklasa. History. (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  40. ↑ 1920–2005. 85 lat Polonii Bytom. Bytom: Towarzystwo Sportowe Polonia Bytom, 2005.
  41. ↑ resoviacy.pl: Reaktywacja lwowskiej Pogoni (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  42. ↑ Garbarnia Kraków wygrała Turniej Zapomnianych Mistrzów, www.90minut.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  43. ↑ Pogoń wygrywa Ligę Lwowa (pol.). pogon.lwow.net, 2010-10-09. [dostęp 2011-07-09].
  44. ↑ Mecz towarzyski z okazji 100-lecia Radomiaka (pol.). pogon.lwow.net. [dostęp 2013-07-09].
  45. ↑ Korona Kielce 3-3 Pogoń Lwów (2), www.90minut.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  46. ↑ resoviacy.pl - serwis informacyjny Resovia Rzeszów, www.resoviacy.pl [dostęp 2019-03-07].
  47. ↑ Stal Mielec 1-0 Pogoń Lwów (2), www.90minut.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  48. ↑ Po raz pierwszy w Białej Podlaskiej zagrała Pogoń Lwów, www.kochampodlasie.pl [dostęp 2017-11-15].
  49. ↑ Polonia 1912 Leszno, www.polonia1912.pl [dostęp 2018-08-31].
  50. ↑ Lubsport.Pl, www.lubsport.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  51. ↑ Słubice24.pl - Piłka nożna w Słubicach ma już 70 lat (foto), www.slubice24.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  52. ↑ Chrobry Głogów awansował!!! (pol.). pogon.lwow.net, 2011-06-05. [dostęp 2011-07-09].
  53. ↑ Umowa o współpracy (pol.). pogon.lwow.net, 2010-04-09. [dostęp 2011-07-09].
  54. ↑ MKS Strug Tyczyn partnerem Pogoni (pol.). pogon.lwow.net, 2011-05-16. [dostęp 2011-07-09].
  55. ↑ LKS „Pogoń” Lwów dwa lata po reaktywacji - wywiad z Markiem Horbaniem, prezesem klubu (pol.). pogon.lwow.net, 2010-10-09. [dostęp 2013-07-09].
  56. ↑ Pogoń Lwów ma nowego sponsora (pol.). pogon.lwow.net, 2012-11-29. [dostęp 2013-07-09].
  57. ↑ Zakończenie sezonu remisem z Szachtarem (pol.). pogon.lwow.net, 2013-12-10. [dostęp 2014-01-17].
  58. ↑ ПРЕМ'ЄР-ЛІГА (ukr.). dufll.org.ua, 2014-11-30. [dostęp 2014-11-30].
  59. ↑ Nowy sponsor Pogoni Lwów (pol.). pogon.lwow.net, 2014-12-12. [dostęp 2015-01-06].
  60. ↑ Mecz ŁKS Łódź - Pogoń Lwów 2:1 [RELACJA LIVE, ZDJĘCIA] - Dzienniklodzki.pl, www.dzienniklodzki.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  61. ↑ СЕЗОН 2016/. ПРЕМ`ЄР ЛІГА ЛЬВІВСЬКОЇ ОБЛАСТІ (ukr.). pogon.lviv.ua. [dostęp 2016-11-26].
  62. ↑ ПРЕМ'ЄР-ЛІГА ЛЬВІВЩИНИ (ukr.). ffl.org.ua. [dostęp 2018-11-23].
  63. ↑ Eugeniusz Sało: Piłkarski prezent w roku jubileuszowym (pol.). pogon.lwow.net, 2019-11-05. [dostęp 2019-12-02].
  64. ↑ Eugeniusz Sało: Juniorzy Pogoni Lwów po raz trzeci mistrzami Premier Ligi Obwodu Lwowskiego (pol.). pogon.lwow.net, 2019-11-05. [dostęp 2019-12-02].
  65. ↑ Start ligi już 9 sierpnia ! (pol.). pogon.lwow.net, 2020-08-04. [dostęp 2020-12-04].
  66. ↑ a b Krzysztof Marcinkiewicz: Pamiętajmy o Pogoni Lwów (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  67. ↑ futbolnet.net: Derbowy piątek (25). Czarni Lwów – Pogoń Lwów (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  68. ↑ Tomasz Wołek: Futbol-historie prawdziwe. Ożarów Mazowiecki: Firma Księgarska Olesiejuk, 2012.
  69. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 54.
  70. ↑ Księga Pamiątkowa 1939 ↓, s. 55.
  71. ↑ pogon.lwow.net: Pogoń Lwów zmienia stadion (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  72. ↑ pogon.lwow.net: Seniorzy (pol.). [dostęp 2020-12-04].
  73. ↑ pogon.lwow.net: Zarząd Klubu (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  74. ↑ Polskie Radio: Pogoń Lwów - klub, który przekracza granice (pol.). [dostęp 2016-09-07].
  75. ↑ Stefan Szczepłek: Polska! Biało-czerwoni!. Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy, 2012.
  76. ↑ pogonlwow.pl: O SSPL (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  77. ↑ pogonlwow.pl: Wolontariat (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  78. ↑ legionisci.com: Pomoc dla Pogoni Lwów - rozliczenie zbiórki (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  79. ↑ wks.pl: Kibice Śląska pomogą Pogoni Lwów (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  80. ↑ elka.fm: SSKUL dla Pogoni Lwów (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  81. ↑ 1938.pl: Szalik "Wilno-Lwów" (pol.). [dostęp 2013-08-12].
  82. ↑ Istnieje także inna wersja tego wersu (Czarną farbę lubi murzyn), nawiązująca do zespołu Czarnych Lwów.
  83. ↑ Paweł Hęciak. Pogoń – drużyna mojej młodości. „Biuletyn”. Nr 30, s. 10, Czerwiec 1976. Koło Lwowian w Londynie. 

BibliografiaEdytuj

  • Rudolf Wacek, Tadeusz Dręgiewicz, Marian Kobiak, Stanisław Polakiewicz: Księga Pamiątkowa Lwowskiego Klubu Sportowego »POGOŃ«. Lwów: LKS Pogoń, 1939, s. 548.
  • Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii (1), Wydawnictwo GiA, Katowice 2017
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pogoń_Lwów_(piłka_nożna)&oldid=63111153”