Pogorzałe (Skarżysko-Kamienna)

Pogorzałe – osiedle administracyjne[2] i część miasta[3] Skarżyska-Kamiennej, do 31 grudnia 1999 r. samodzielna miejscowość.

Pogorzałe
osiedle administracyjne i część miasta Skarżyska-Kamiennej
Ilustracja
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

skarżyski

Miasto

Skarżysko-Kamienna

W granicach Skarżyska-Kamiennej

1 stycznia 2000[1]

SIMC

0639280

Populacja 
• liczba ludności


ok. 1200

Strefa numeracyjna

041

Kod pocztowy

26-110

Tablice rejestracyjne

TSK

Położenie na mapie Skarżyska-Kamiennej
Mapa konturowa Skarżyska-Kamiennej, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pogorzałe”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pogorzałe”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Pogorzałe”
Położenie na mapie powiatu skarżyskiego
Mapa konturowa powiatu skarżyskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Pogorzałe”
Ziemia51°08′03″N 20°50′53″E/51,134278 20,848000

Jest początkowym punktem szlak turystyczny niebieski niebieskiego szlaku turystycznego prowadzącego do miejscowości Kuźniaki. Przechodzi tędy także szlak turystyczny żółty żółty szlak turystyczny prowadzący przez okolice Skarżyska-Kamiennej.

Historia

edytuj

Pierwsze wzmianki o miejscowości zwanej wówczas Pogorzały pochodzą z XV w. Wieś była w tym czasie własnością Mikołaja Szydłowieckiego i Roskowskiego (Odrowążów). Włościanie pogorzalscy dziesięcinę płacili parafii w Chlewiskach. W 1508 r. Pogorzałe należało do starosty radomskiego. W 1525 roku Katarzyna z Leżeniec, żona Jana Stokowskiego sprzedała połowę Szydłowca wraz ze wsiami Stara Wieś, Skorżysko i Pogorzałe kasztelanowi sandomierskiemu – Mikołajowi z Szydłowca. Natomiast w 1569 r. Pogorzałe było własnością biskupa krakowskiego Jana Kieskowskiego. Wieś zajmowała wówczas obszar 4 łanów[4].

Według regestu podatkowego z 1662 roku na Pogorzałym pobrano należność od 54 osób obojga płci[5], natomiast 15 lat później według rejestru pogłówkowego pobrano należność od 57 osób w wysokości 57 florenów. W 1827 r. Pogorzałe miało 24 domy i 213 mieszkańców[4], w 1838 r. były już 32 domy co było efektem rozwoju przemysłu górniczego[6], a w 1930 r. było 806 mieszkańców. Według Jana Filipa Carossiniego, podróżującego po Polsce w końcu XVIII wieku ważnym przedmiotem handlu były kamienie młyńskie i osełki ze wsi Pogorzałe, a tradycje tej produkcji były daleko wcześniejsze. W XVII i XVIII wieku osełki trafiały na rynki polskie, jak i litewskie. Kamienie młynarskie ostatecznie zaprzestano wyrabiać w 1850 roku[7].

W latach 1867–1939 należało do gminy Bliżyn w powiecie koneckim, początkowo w guberni kieleckiej, a od 1919 w woj. kieleckim. Tam 4 listopada 1933 utworzyło gromadę w gminie Bliżyn o nazwie Pogorzałe, składającą się ze Pogorzałe oraz części lasów państwowych Nadleśnictwa Skarżysko[8]. 1 kwietnia 1939 wyłączone wraz gminą Bliżyn z powiatu koneckiego i włączone do powiatu kieleckiego w tymże województwie[9].

Podczas II wojny światowej włączone do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski, powiat kielecki), nadal jako odrębna gromada w gminie Bliżyn, licząca 1172mieszkańców[10].

Po wojnie w województwie kieleckim, nadal jako jedna z 16 gromad gminy Bliżyn w powiecie kieleckim[11]. W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Skarżysko Książęce weszło w skład nowo utworzonej gromady Skarżysko Książęce w powiecie iłżeckim, wraz ze Skarżyskiem Książęcym (ze zniesionej gminy Skarżysko Kościelne w powiecie iłżeckim)[12]. 1 stycznia 1969 gromadę Skarżysko Książęce z Pogorzałem wyłączono z powiatu iłżeckiego i przyłączono do powiatu szydłowieckiego w tymże województwie[13][14], gdzie przetrwała do końca 1972 roku[15].

W związku z kolejną reformą administracyjną w 1973 roku Pogorzałe weszło w skład reaktywowanej gminy Szydłowiec w powiecie szydłowieckim[16], który przetrwał do 31 maja 1975. Od 1 czerwca 1975 Pogorzałe należało do województwa radomskiego. W związku z kolejną reformą administracyjną znalazło się w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim. 1 stycznia 2000 Pogorzałe zostało przyłączone do województwa świętokrzyskiego i powiatu skarżyskiego, stając się częścią miasta Skarżyska-Kamiennej[1].

Zmiany przynależności adm. Pogorzałego
Okres Gromada Gmina Powiat Województwo
1867–1918 Bliżyn konecki gubernia kielecka
1919–1933 Bliżyn konecki woj. kieleckie
1933–1939 Pogorzałe Bliżyn konecki woj. kieleckie
1939–1939 Pogorzałe Bliżyn kielecki woj. kieleckie
1940–1945 Pogorzałe Bliżyn kielecki dystrykt radomski
1945–1954 Pogorzałe Bliżyn kielecki woj. kieleckie
1954–1968 Skarżysko Książęce iłżecki woj. kieleckie
1969–1972 Skarżysko Książęce szydłowiecki woj. kieleckie
1973–1975 Szydłowiec szydłowiecki woj. kieleckie
1975–1998 Szydłowiec woj. radomskie
1999–1999 Szydłowiec szydłowiecki woj. mazowieckie
2000– Skarżysko-Kamienna skarżyski woj. świętokrzyskie

Zasięg terytorialny

edytuj

Osiedle Pogorzałe obejmuje swoim zasięgiem następujące ulice[2]:

  • Główna
  • Modrzewiowa
  • Leśna Polana
  • Nizinna
  • Parkingowa
  • Pogodna
  • Rajdowa
  • Warszawska – od nr 1 do 93 (nieparzyste) i od nr 2 do 100 (parzyste) (droga krajowa nr 7 (E77))
  • Widokowa
  • Wieżowa
  • Zagórska

Przypisy

edytuj
  1. a b Dz.U. z 1999 r. nr 110, poz. 1266.
  2. a b Uchwała Nr L/14/2018 Rady Miasta Skarżyska-Kamiennej z dnia 26.02.2018 r. w sprawie zmiany Statutu Miasta Skarżyska – Kamiennej przyjętego uchwałą Nr XIV/101/2011 Rady Miasta Skarżyska – Kamiennej w części dotyczącej załącznika nr 5.
  3. GUS. Rejestr TERYT.
  4. a b Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880–1885, Tom VIII, str 504.
  5. Archiwum główne akt dawnych w Warszawie, ASK dz. I, 67.
  6. Jerzy Piwek, Szydłowiec i dobra szydłowieckie w I połowie XIX wieku, Politechnika Świętokrzyska, Kielce 1996 r.
  7. Jan Filip Carossi, Podróże przez Rzeczypospolitej dzielnice pod kątem mineralogicznym i innym, Lipsk, 1781–1784.
  8. Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 29, poz. 185.
  9. Dz.U. z 1939 r. nr 14, poz. 83.
  10. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
  11. [ttps://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/24819?id=24819 Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.]
  12. Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104).
  13. Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 340.
  14. Dz. Urz. WRN w Kielcach z dn. 23.12 1968 r., Nr 27, poz. 226.
  15. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
  16. Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).

Bibliografia

edytuj
  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 roku (Dz. U. Nr 110, poz. 1266)