Pogorzałe (Skarżysko-Kamienna)
Pogorzałe – osiedle administracyjne[2] i część miasta[3] Skarżyska-Kamiennej, do 31 grudnia 1999 r. samodzielna miejscowość.
osiedle administracyjne i część miasta Skarżyska-Kamiennej | |
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Miasto | |
W granicach Skarżyska-Kamiennej |
1 stycznia 2000[1] |
SIMC |
0639280 |
Populacja • liczba ludności |
|
Strefa numeracyjna |
041 |
Kod pocztowy |
26-110 |
Tablice rejestracyjne |
TSK |
Położenie na mapie Skarżyska-Kamiennej | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego | |
Położenie na mapie powiatu skarżyskiego | |
51°08′03″N 20°50′53″E/51,134278 20,848000 |
Jest początkowym punktem niebieskiego szlaku turystycznego prowadzącego do miejscowości Kuźniaki. Przechodzi tędy także żółty szlak turystyczny prowadzący przez okolice Skarżyska-Kamiennej.
Historia
edytujPierwsze wzmianki o miejscowości zwanej wówczas Pogorzały pochodzą z XV w. Wieś była w tym czasie własnością Mikołaja Szydłowieckiego i Roskowskiego (Odrowążów). Włościanie pogorzalscy dziesięcinę płacili parafii w Chlewiskach. W 1508 r. Pogorzałe należało do starosty radomskiego. W 1525 roku Katarzyna z Leżeniec, żona Jana Stokowskiego sprzedała połowę Szydłowca wraz ze wsiami Stara Wieś, Skorżysko i Pogorzałe kasztelanowi sandomierskiemu – Mikołajowi z Szydłowca. Natomiast w 1569 r. Pogorzałe było własnością biskupa krakowskiego Jana Kieskowskiego. Wieś zajmowała wówczas obszar 4 łanów[4].
Według regestu podatkowego z 1662 roku na Pogorzałym pobrano należność od 54 osób obojga płci[5], natomiast 15 lat później według rejestru pogłówkowego pobrano należność od 57 osób w wysokości 57 florenów. W 1827 r. Pogorzałe miało 24 domy i 213 mieszkańców[4], w 1838 r. były już 32 domy co było efektem rozwoju przemysłu górniczego[6], a w 1930 r. było 806 mieszkańców. Według Jana Filipa Carossiniego, podróżującego po Polsce w końcu XVIII wieku ważnym przedmiotem handlu były kamienie młyńskie i osełki ze wsi Pogorzałe, a tradycje tej produkcji były daleko wcześniejsze. W XVII i XVIII wieku osełki trafiały na rynki polskie, jak i litewskie. Kamienie młynarskie ostatecznie zaprzestano wyrabiać w 1850 roku[7].
W latach 1867–1939 należało do gminy Bliżyn w powiecie koneckim, początkowo w guberni kieleckiej, a od 1919 w woj. kieleckim. Tam 4 listopada 1933 utworzyło gromadę w gminie Bliżyn o nazwie Pogorzałe, składającą się ze Pogorzałe oraz części lasów państwowych Nadleśnictwa Skarżysko[8]. 1 kwietnia 1939 wyłączone wraz gminą Bliżyn z powiatu koneckiego i włączone do powiatu kieleckiego w tymże województwie[9].
Podczas II wojny światowej włączone do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski, powiat kielecki), nadal jako odrębna gromada w gminie Bliżyn, licząca 1172mieszkańców[10].
Po wojnie w województwie kieleckim, nadal jako jedna z 16 gromad gminy Bliżyn w powiecie kieleckim[11]. W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Skarżysko Książęce weszło w skład nowo utworzonej gromady Skarżysko Książęce w powiecie iłżeckim, wraz ze Skarżyskiem Książęcym (ze zniesionej gminy Skarżysko Kościelne w powiecie iłżeckim)[12]. 1 stycznia 1969 gromadę Skarżysko Książęce z Pogorzałem wyłączono z powiatu iłżeckiego i przyłączono do powiatu szydłowieckiego w tymże województwie[13][14], gdzie przetrwała do końca 1972 roku[15].
W związku z kolejną reformą administracyjną w 1973 roku Pogorzałe weszło w skład reaktywowanej gminy Szydłowiec w powiecie szydłowieckim[16], który przetrwał do 31 maja 1975. Od 1 czerwca 1975 Pogorzałe należało do województwa radomskiego. W związku z kolejną reformą administracyjną znalazło się w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim. 1 stycznia 2000 Pogorzałe zostało przyłączone do województwa świętokrzyskiego i powiatu skarżyskiego, stając się częścią miasta Skarżyska-Kamiennej[1].
Okres | Gromada | Gmina | Powiat | Województwo |
---|---|---|---|---|
1867–1918 | – | Bliżyn | konecki | gubernia kielecka |
1919–1933 | – | Bliżyn | konecki | woj. kieleckie |
1933–1939 | Pogorzałe | Bliżyn | konecki | woj. kieleckie |
1939–1939 | Pogorzałe | Bliżyn | kielecki | woj. kieleckie |
1940–1945 | Pogorzałe | Bliżyn | kielecki | dystrykt radomski |
1945–1954 | Pogorzałe | Bliżyn | kielecki | woj. kieleckie |
1954–1968 | Skarżysko Książęce | – | iłżecki | woj. kieleckie |
1969–1972 | Skarżysko Książęce | – | szydłowiecki | woj. kieleckie |
1973–1975 | – | Szydłowiec | szydłowiecki | woj. kieleckie |
1975–1998 | – | Szydłowiec | – | woj. radomskie |
1999–1999 | – | Szydłowiec | szydłowiecki | woj. mazowieckie |
2000– | – | Skarżysko-Kamienna | skarżyski | woj. świętokrzyskie |
Zasięg terytorialny
edytujOsiedle Pogorzałe obejmuje swoim zasięgiem następujące ulice[2]:
- Główna
- Modrzewiowa
- Leśna Polana
- Nizinna
- Parkingowa
- Pogodna
- Rajdowa
- Warszawska – od nr 1 do 93 (nieparzyste) i od nr 2 do 100 (parzyste) (droga krajowa nr 7 (E77))
- Widokowa
- Wieżowa
- Zagórska
Przypisy
edytuj- ↑ a b Dz.U. z 1999 r. nr 110, poz. 1266.
- ↑ a b Uchwała Nr L/14/2018 Rady Miasta Skarżyska-Kamiennej z dnia 26.02.2018 r. w sprawie zmiany Statutu Miasta Skarżyska – Kamiennej przyjętego uchwałą Nr XIV/101/2011 Rady Miasta Skarżyska – Kamiennej w części dotyczącej załącznika nr 5.
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880–1885, Tom VIII, str 504.
- ↑ Archiwum główne akt dawnych w Warszawie, ASK dz. I, 67.
- ↑ Jerzy Piwek, Szydłowiec i dobra szydłowieckie w I połowie XIX wieku, Politechnika Świętokrzyska, Kielce 1996 r.
- ↑ Jan Filip Carossi, Podróże przez Rzeczypospolitej dzielnice pod kątem mineralogicznym i innym, Lipsk, 1781–1784.
- ↑ Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 29, poz. 185.
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 14, poz. 83.
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
- ↑ [ttps://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/24819?id=24819 Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.]
- ↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104).
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 340.
- ↑ Dz. Urz. WRN w Kielcach z dn. 23.12 1968 r., Nr 27, poz. 226.
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
- ↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
Bibliografia
edytuj- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 roku (Dz. U. Nr 110, poz. 1266)