Pokój i wojna (obraz Petera Paula Rubensa)

obraz Peter Paul Rubens

Pokój i wojna, też Minerwa chroniąca Pax przed Marsem (niderl. Minerva beschermt de Vrede tegen Mars (Oorlog en Vrede)) – obraz flamandzkiego malarza Petera Paula Rubensa, namalowany w latach 1629–1630.

Pokój i wojna
Oorlog en Vrede
Ilustracja
Autor

Peter Paul Rubens

Data powstania

ok. 1629–1630

Medium

olej na płótnie

Wymiary

198 × 297 cm

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

National Gallery w Londynie

Tło historyczne edytuj

W późniejszych latach życia Rubens, malując sceny mitologiczne, często wyrażał własne poglądy na temat bieżących wydarzeń. Również obraz Pokój i wojna jest alegorią ówczesnych wydarzeń politycznych. Był to czas wojny trzydziestoletniej, a Rubens – jako ambasador dworu hiszpańskiego – przebywał w Londynie, gdzie negocjował warunki pokoju. Przed wyjazdem ofiarował ten obraz królowi Karolowi I. Płótno było aluzją do jego misji.

Opis obrazu edytuj

Centralną postacią jest naga bogini pokoju Pax, która podaje swą pierś dziecku, małemu Plutonowi. Nad nią putto trzyma gałązkę oliwną (symbol pokoju) i kaduceusz w drugiej rączce. Te dwa artefakty świadczą iż na obrazie przedstawiona jest Pax, a nie bogini Wenus i jej syn Kupidyn, tak często przedstawiani w epoce renesansu. Wokół Pax znajdują się różne postacie na co dzień również kojarzone z mitem o Wenus i bogiem Bachusem[a], tj. satyr, lampart i kobieta z tamburynem.

Za Pax, w zbroi stoi bogini Minerwa, symbolizująca mądrość, która zasłania ją tarczą przed bogiem wojny Marsem. Za nim widoczne są Furie. Pod Pax klęczy bóg dostatku, satyr. W ręku trzyma róg obfitości, który ofiaruje owoce dobrobytu dziewczętom ubranym w szaty współczesne malarzowi, prawdopodobnie mającym symbolizować dwór królewski. Przy jednej z nich znajduje się młody bóg małżeństwa, wznoszący pochodnię i będący zwiastunem przyszłych ślubów. Z owoców bezpośrednio częstuje się aniołek, stojący przy leżącym na grzbiecie i bawiącym się lamparcie.

Za satyrem stoją dwie kobiety trzymające misę pełnych klejnotów i pereł oraz potrząsające tamburynem.

Cała scena poprzez swoją wymowę ma proste polityczne przesłanie: Rozsądek i mądrość zwycięża nad wojną i przemocą (Minerwa i Mars), nastają czasy pokoju (Pax), które przynoszą tylko dostatek i obfitość plonów (róg obfitości) oraz stabilność i harmonię (przyszłe małżeństwo) wraz z ogólnym szczęściem (łagodny lampart i postacie dzieci).

Uwagi edytuj

  1. Chodzi tu o przysłowie „głód i pragnienie wina studzą zapał Wenus”.

Bibliografia edytuj