Drugi pokój toruński
traktat pokojowy kończący wojnę trzynastoletnią
(Przekierowano z Pokój toruński (1466))
Drugi pokój toruński – traktat zawarty w Toruniu 19 października 1466 roku pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią, trwającą w latach 1454–1466. Papiestwo, stojące po stronie Krzyżaków, nie zatwierdziło uchwał zawartego pokoju[1].
Obraz M. Jaroczyńskiego II Traktat toruński, 1873 r., Muzeum Okręgowe w Toruniu | |||
Data |
19 października 1466 | ||
---|---|---|---|
Miejsce | |||
Przyczyna | |||
Strony traktatu | |||
| |||
Przywódcy | |||
|
Postanowienia II pokoju toruńskiego
edytujZiemie inkorporowane (włączone/dołączone) do Królestwa Polskiego
edytuj- Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie z Gdańskiem (jako Prusy Królewskie), ziemię chełmińską i ziemię michałowską
- Polska uzyskała Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, m.in. Malbork i Elbląg
Zobowiązania wielkiego mistrza krzyżackiego
edytuj- każdy nowo obrany mistrz miał w ciągu 6 miesięcy złożyć królowi polskiemu hołd lenny[2]
- wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, zobowiązanym do uczestnictwa w radzie królewskiej na wezwanie władcy polskiego, włącznie z prawem udziału w elekcji nowego władcy
- wielki mistrz miał obowiązek udzielenia pomocy zbrojnej Polsce (obowiązek ten odroczono na okres 20 lat) i był ograniczony w sprawach polityki zagranicznej na rzecz króla polskiego
Inne
edytuj- traktat zabraniał Krzyżakom zabiegania o zwolnienie z przysięgi wierności, składanej królowi polskiemu i korzystania z ewentualnie udzielonego zwolnienia (dotyczyło to czynników wyższych i postronnych np. papieskich)
- skład Zakonu, do połowy stanu miał być werbowany spośród poddanych Królestwa Polskiego, czyli Korony i królewskiej części Prus
- traktat zapewniał amnestię dla poddanych króla polskiego i Zakonu
- traktat zapewniał swobodę kontaktów handlowych na terenach całych Prus
- dokonano sekularyzacji biskupstwa chełmińskiego, poddając je zwierzchnictwu arcybiskupa gnieźnieńskiego
- biskupstwo pomezańskie nie uległo sekularyzacji, ale zostało również oddane pod zwierzchnictwo – tym razem tylko dożywotnio – Wincentego Kiełbasy
- traktat miał być potwierdzony przez papiestwo, które formalnie utrzymywało zwierzchnictwo nad Prusami
Ziemie lenne Królestwa Polskiego zorganizowano w Prusach Zakonnych, ze stolicą w Królewcu. Traktat, przez przywrócenie dostępu do morza i tym samym umożliwienie eksportu zboża i innych towarów na zachód Europy, na około dwieście lat określił kierunek politycznego, ekonomicznego i społecznego rozwoju Rzeczypospolitej[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Janusz Tazbir, Historia Kościoła katolickiego w Polsce (1460-1795), Warszawa 1966, s. 19.
- ↑ a b toruński pokój, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-10-12] .
Linki zewnętrzne
edytuj- Drugi pokój toruński
- Dokumenty II pokoju toruńskiego z 1466 roku
- Drugi pokój toruński. Z prof. Marianem Biskupem rozmawia Ewa Zientara
- Przekład polski układu toruńskiego
- Fotokopia pierwszej strony układu. dziedzictwo.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-28)].