Pokój toruński (1466)

traktat pokojowy kończący wojnę trzynastoletnią

II pokój toruńskitraktat zawarty w Toruniu 19 października 1466 roku pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią, trwającą w latach 1454–1466. Papiestwo, stojące po stronie Krzyżaków, nie zatwierdziło uchwał zawartego pokoju[1].

II pokój toruński
Ilustracja
Obraz M. Jaroczyńskiego II Traktat toruński, 1873 r., Muzeum Okręgowe w Toruniu
Data

19 października 1466

Miejsce

Toruń

Przyczyna

wojna trzynastoletnia

Strony traktatu
 Zakon krzyżacki  Korona Królestwa Polskiego
Przywódcy
Ludwig von Erlichshausen Kazimierz IV Jagiellończyk
Akt Pokoju toruńskiego z 1466 roku
Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach (lenno Polski) i (nie w pełni suwerenne) państwo zakonu krzyżackiego w Inflantach
Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach (lenno Polski) i (suwerenne) państwo zakonu krzyżackiego w Inflantach (zobacz także Konfederacja Inflancka) po roku 1466

Postanowienia II pokoju toruńskiego edytuj

Ziemie inkorporowane (włączone/dołączone) do Królestwa Polskiego edytuj

Zobowiązania wielkiego mistrza krzyżackiego edytuj

  • każdy nowo obrany mistrz miał w ciągu 6 miesięcy złożyć królowi polskiemu hołd lenny[2]
  • wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, zobowiązanym do uczestnictwa w radzie królewskiej na wezwanie władcy polskiego, włącznie z prawem udziału w elekcji nowego władcy
  • wielki mistrz miał obowiązek udzielenia pomocy zbrojnej Polsce (obowiązek ten odroczono na okres 20 lat) i był ograniczony w sprawach polityki zagranicznej na rzecz króla polskiego

Inne edytuj

  • traktat zabraniał Krzyżakom zabiegania o zwolnienie z przysięgi wierności, składanej królowi polskiemu i korzystania z ewentualnie udzielonego zwolnienia (dotyczyło to czynników wyższych i postronnych np. papieskich)
  • skład Zakonu, do połowy stanu miał być werbowany spośród poddanych Królestwa Polskiego, czyli Korony i królewskiej części Prus
  • traktat zapewniał amnestię dla poddanych króla polskiego i Zakonu
  • traktat zapewniał swobodę kontaktów handlowych na terenach całych Prus
  • dokonano sekularyzacji biskupstwa chełmińskiego, poddając je zwierzchnictwu arcybiskupa gnieźnieńskiego
  • biskupstwo pomezańskie nie uległo sekularyzacji, ale zostało również oddane pod zwierzchnictwo – tym razem tylko dożywotnio – Wincentego Kiełbasy
  • traktat miał być potwierdzony przez papiestwo, które formalnie utrzymywało zwierzchnictwo nad Prusami

Ziemie lenne Królestwa Polskiego zorganizowano w Prusach Zakonnych, ze stolicą w Królewcu. Traktat, przez przywrócenie dostępu do morza i tym samym umożliwienie eksportu zboża i innych towarów na zachód Europy, na około dwieście lat określił kierunek politycznego, ekonomicznego i społecznego rozwoju Rzeczypospolitej[2].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Janusz Tazbir, Historia Kościoła katolickiego w Polsce (1460-1795), Warszawa 1966, s. 19.
  2. a b toruński pokój, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-10-12].

Linki zewnętrzne edytuj